Ο πρώην πρωθυπουργός της Βρετανίας Γκόρντον Μπράουν είχε πει ότι ο Μαγκντί Γιακούμπ άλλαξε τον ορισμό τού τι είναι δυνατό. Γιατί κι αυτά που έμοιαζαν αδύνατα, τα μαγικά του χέρια τα πέτυχαν στο χειρουργικό τραπέζι, αλλάζοντας την παγκόσμια ιστορία της Καρδιοχειρουργικής.
Με ένα φλιτζάνι καφέ στο χέρι και την κόρη του, Λίσα, φύλακα-άγγελο δίπλα του, ο Αιγυπτιοβρετανός καθηγητής μάς υποδέχθηκε στο ξενοδοχείο της πλατείας Συντάγματος όπου έμεινε κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Αθήνα. Στα 88 του χρόνια όχι μόνο δεν έχει κρεμάσει την ιατρική ποδιά του, αλλά την έχει απλώσει σαν δίχτυ προστασίας των φτωχών και των αδύναμων πάνω από την Αφρική.
Δημιουργία καρδιολογικών κέντρων σε Αίγυπτο και Αιθιοπία
Ξεκινώντας από τη δημιουργία καρδιολογικών κέντρων στην πόλη Ασουάν της Αιγύπτου και στην Αντίς Αμπέμπα της Αιθιοπίας, δουλεύει μεθοδικά για να πετύχει τη λειτουργία ενός ακόμα κέντρου, στη Ρουάντα, με το βλέμμα πάντα στα παιδιά αλλά και στους ενηλίκους που η φτώχεια τούς κλείνει τον δρόμο στην ιατρική περίθαλψη.
«Πιστεύω βαθιά στη διεθνοποίηση της Ιατρικής επειδή είμαστε όλοι ίσοι, έχουμε τα ίδια γονίδια και την ίδια προέλευση, αλλά μόνο το 10% ωφελείται από τη σύγχρονη Ιατρική, ενώ το 90% είναι παραμελημένο. Είμαι αφοσιωμένος στο να λύσω αυτό το θέμα» αναφέρει ο καθηγητής Γιακούμπ, περιγράφοντας το έργο του με ενθουσιασμό εφήβου. «Αυτό ξεκίνησε από την Ασουάν της Αιγύπτου, όπου γίνονται 4.000 επεμβάσεις τον χρόνο. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις είναι η συχνότερη αιτία θανάτου και προκαλούν μεγάλη δυστυχία, γιατί δεν μπορείς ούτε να εργαστείς με αυτή την πάθηση. Στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός μου βρίσκεται η Κεντρική Αφρική, και μετά την Αντίς Αμπέμπα προωθούμε το πρότζεκτ στην πόλη Κιγκάλι της Ρουάντα. Εκεί οι άνθρωποι υποφέρουν από τη γενοκτονία, για την οποία είμαστε όλοι ένοχοι που δεν τη σταματήσαμε, καθώς πέθαναν 800.000 άνθρωποι.
Το μεγάλο του στοίχημα
Καθηγητής Καρδιοθωρακικής Χειρουργικής στο Imperial College του Λονδίνου, εταίρος της Βασιλικής Εταιρείας, ειδικός στη μεταμόσχευση καρδιάς και πνευμόνων, βούτηξε σε αχαρτογράφητα επιστημονικά νερά, έχοντας για χρόνια απέναντί του το ιατρικό κατεστημένο του Λονδίνου. Πραγματοποίησε μεταμόσχευση σε ασθενή που καταγράφηκε ως ο μακροβιότερος επιζήσας, κατακτώντας το Ρεκόρ Γκίνες το 2013. Τιμήθηκε με το παράσημο της Αξίας από τη βασίλισσα Ελισάβετ και είχε στο πλευρό του την πριγκίπισσα Νταϊάνα, που έμπαινε κρυφά στο Χέρφιλντ -όπου ο καθηγητής δημιούργησε το μεγαλύτερο κέντρο μεταμόσχευσης καρδιάς στον κόσμο- για να δώσει κουράγιο κυρίως στους μικρότερους ασθενείς του.
Ωστόσο, ο σερ Μαγκντί Γιακούμπ δεν έχει πει ακόμα την τελευταία του λέξη στην Ιατρική. Μέχρι σήμερα συνεχίζει την αναζήτηση καινοτόμων θεραπειών, με επόμενο στόχο, όπως μας λέει, την ανάπτυξη ζωντανών καρδιακών βαλβίδων και οργάνων από βλαστοκύτταρα. «Στόχος είναι πάντα η βελτίωση και δουλεύω στο να φτιάξω καρδιά σαν τη φυσική χωρίς ιστό ανθρώπου ή ζώου. Να δημιουργηθεί ανθρώπινος ιστός που να μεγαλώνει μαζί με τον άνθρωπο. Αυτό είναι μια σημαντική δουλειά που κάνουμε στο Imperial College, κι αυτό θέλω να προσφέρω στην ανθρωπότητα: τη δημιουργία ιστών με τη χρήση βλαστοκυττάρων, για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών» σημειώνει.
Οι Έλληνες φίλοι του Μαγκντί Γιακούμπ
Στην Αθήνα έχει φίλους, όπως λέει, που τον βοηθούν στο πλούσιο φιλανθρωπικό του έργο. Από παιδί έχει τη χώρα μας στην καρδιά του, και ένας λόγος για τον οποίο την ένιωσε πιο κοντά του ήταν ένας από τους διάσημους ασθενείς του, ο Ανδρέας Παπανδρέου. Το μακρινό 1988 ο τότε πρωθυπουργός της Ελλάδας είχε εισαχθεί στο νοσοκομείο Χέρφιλντ του Λονδίνου, όπου είχε υποβληθεί σε εγχείρηση ανοιχτής καρδιάς από τον διάσημο γιατρό. Αυτή η επέμβαση έγινε η αφορμή για μια σπουδαία φιλική σχέση.
«Έχω πολλούς φίλους στην Ελλάδα και εκτιμώ πολύ τους στενούς δεσμούς Ελλάδας - Αιγύπτου στη διάρκεια των αιώνων. Η χώρα σας ήταν για μένα ένα πολύ ιδιαίτερο μέρος από τότε που ήμουν παιδί, αλλά ένας από τους λόγους που με έφεραν πιο κοντά με την Ελλάδα ήταν ο Ανδρέας Παπανδρέου. Θυμάμαι ακόμα πόσο συναρπαστική προσωπικότητα ήταν, πόσο πνευματώδης και πόσο ευχάριστος. Ο Ανδρέας είχε βαθύ ενδιαφέρον για τον κόσμο, όπως κι εγώ, και ήταν αφοσιωμένος στην κοινωνία. Σε αυτό το σημείο ταυτιζόμασταν. Ήταν καλός και εύκολος ασθενής, έκανε ό,τι του έλεγα, γιατί πιστεύω στην ιερή σχέση μεταξύ γιατρού και ασθενούς. Χωρίς αυτήν δεν γίνεται τίποτα» ξεκαθαρίζει.
Η σχέση τους συνεχίστηκε και μετά την επέμβαση, καθώς μιλούσαν τακτικά, ενώ είχαν βρεθεί μαζί για οικογενειακές διακοπές στην Ελούντα. Τελευταία φορά είχαν συναντηθεί όταν ο Ανδρέας Παπανδρέου νοσηλευόταν στο Ωνάσειο.
Με ζεστά λόγια μιλάει και για την αγαπημένη του φίλη Μαριάννα Βαρδινογιάννη, με την οποία μοιράζονταν την ίδια αγάπη για προσφορά, στηρίζοντας διαχρονικά ο ένας το έργο του άλλου.
«Ο χαμός της Μαριάννας Βαρδινογιάννη μού προκάλεσε μεγάλη θλίψη, ήταν μια τεράστια απώλεια. Η Μαριάννα ήταν μια βαθιά ευγενική προσωπικότητα που είχε βοηθήσει πολύ το έργο μας» σημειώνει ο Μαγκντί Γιακούμπ.
«Όσο πλησιάζεις την αλήθεια, απομακρύνεται»
Στη μακρόχρονη καριέρα του δέχθηκε βασιλικές τιμές, συνδέθηκε με αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, μίλησε με τους ισχυρούς της Γης, αλλά και με αυτούς που η ζωή δεν τους ευνόησε. Από αυτό το εύρος των συναναστροφών διδάχθηκε την ταπεινότητα, αρνούμενος την ταμπέλα του ήρωα που τον ακολουθεί. «Καθόλου δεν νιώθω ήρωας. Συνάντησα βασιλιάδες και φτωχούς, ποτέ δεν ήθελα να μου φέρονται σαν να είμαι ήρωας. Είμαι ταπεινός, γιατί είναι απαραίτητο για αυτό που κάνω. Η επιστήμη μου είναι αυτή που είναι σημαντική και είμαστε πολύ χαρούμενοι για τις δημοσιεύσεις μας, καθώς κάνουμε περίπου 60 κάθε χρόνο σε επιστημονικά περιοδικά απευθυνόμενοι σε εκατομμύρια ανθρώπους. Δεν έχουμε φτάσει ακόμα στην αλήθεια και η αναζήτηση της αλήθειας έχει την πιο μεγάλη σημασία. Οι αρχαίοι Αιγύπτιοι είχαν τη θεά της αλήθειας, που ήταν η πιο όμορφη, αλλά όταν την πλησίαζες απομακρυνόταν. Γι’ αυτό πρέπει να την αναζητάμε συνέχεια. Δεν συμφωνώ με τους χειρουργούς που θεωρούν τους εαυτούς τους σημαντικούς. Είμαι υπερήφανος για την επιστήμη μου και θεωρώ μεγάλο επίτευγμα να θεραπεύω ανθρώπους σεβόμενος την αξιοπρέπειά τους. Προσφέρω υπηρεσίες στην ανθρωπότητα, και όλες οι ανακαλύψεις μου που αναφέρονται στις δημοσιεύσεις είναι σαν παιδιά μου, τις αγαπάω όλες και δεν μπορώ να ξεχωρίσω καμία.
Πρέπει να δουλέψεις σκληρά για να προσφέρεις στην κοινωνία, όχι να νιώθεις ήρωας» υποστηρίζει.
«Δεν θέλω να πεθάνω πριν μεταδώσω όλη τη γνώση μου»
Το στοίχημά του είναι να μεταδώσει τη γνώση του στη νέα γενιά επιστημόνων, αφήνοντας, μαζί με τα νοσοκομεία που έχουν τη σφραγίδα του, πολύτιμη παρακαταθήκη στη γνώση. «Ειδικά στην Ασουάν γίνονται επεμβάσεις αλλά και έρευνα και εκπαίδευση κυρίως ντόπιων γιατρών, γιατί πρέπει να υπάρχει μια συνέχεια μετά από μας. Είμαστε θνητοί, γι' αυτό έχω μεταδώσει ό,τι ξέρω. Δεν θέλω να πεθάνω πριν να έχω μεταδώσει όλη τη γνώση μου. Όλοι οι γιατροί που δουλεύουν μαζί μου έχουν αντικειμενικό στόχο τον σεβασμό για τον ασθενή και την καλύτερη δυνατή φροντίδα του. Όλα αυτά δωρεάν και με το βλέμμα πάντα στην έρευνα. Αυτό εγγυάται την τελειότητα και ενεργοποιεί τη γνώση για τις επόμενες γενιές, γιατί κι εμείς πήραμε τις γνώσεις μας από τις προηγούμενες γενιές» λέει ο πολύπειρος καθηγητής.
Με την κόρη του Λίσα -ψυχή της φιλανθρωπικής οργάνωσης Chain of hope που εκπαιδεύει γιατρούς απ’ όλη τη Αφρική- δουλεύουν μεθοδικά για την ολοκλήρωση του κέντρου καρδιάς στη Ρουάντα.
«Είμαστε ευγνώμονες σε όσους στηρίζουν το έργο μας με δωρεές μέσω του σάιτ www.rwandaheartcenter.org» λέει πριν μας αποχαιρετήσει, ώστε να ετοιμαστεί για το αεροδρόμιο. Θα επιστρέψει το φθινόπωρο για την παρουσίαση του βιβλίου του «A surgeon and a maverick. The life and pioneering work of Magdi Yacoub», το οποίο θα κυκλοφορήσει στην Ελλάδα από τις Εκδόσεις Λιβάνη. Πρόκειται για τη βιογραφία του αντισυμβατικού καρδιοχειρουργού που ξεκίνησε το ταξίδι του από ένα χωριό στις όχθες του Νείλου και έφτασε στην κορυφή του κόσμου.
