Τα τραγικά τελευταία λεπτά της μοιραίας πτήσης 522 των κυπριακών αερογραμμών Helios Airways, που συνετρίβη στις 14 Αυγούστου 2005 στο Γραμματικό Αττικής, «αναβιώνουν» σε βίντεο που δημοσιεύει το philenews. Στο τραγικό αυτό αεροπορικό δυστύχημα, που είχε συγκλονίσει Ελλάδα και Κύπρο, σκοτώθηκαν 115 επιβάτες και τα 6 μέλη του πληρώματος.
Το βίντεο παρουσιάζει τις συγκλονιστικές τελευταίες στιγμές, έτσι όπως καταγράφηκαν από τους πιλότους των δύο F-16 που απογειώθηκαν από την Αγχίαλο για να αναγνωρίσουν και να αναχαιτίσουν το αεροπλάνο που είχε εισέλθει στο FIR Αθηνών χωρίς να επικοινωνεί με τον πύργο ελέγχου.
Το philenews φέρνει στη δημοσιότητα το συγκλονιστικό ηχητικό ντοκουμέντο με τον τότε σμηναγό της Πολεμικής Αεροπορίας Παναγιώτη Σταθόπουλο, που ως αρχηγός του σχηματισμού που απογειώθηκε από το αεροδρόμιο της Αγχιάλου περιγράφει τις τελευταίες κινήσεις του αεροπλάνου αλλά και του Ανδρέα Προδρόμου μέσα στο πιλοτήριο.
Η φωνή ενός από τους καλύτερους πιλότους της Πολεμικής Αεροπορίας λυγίζει και «σπάει» όταν μεταδίδει το «Mayday Mayday - Πρόσκρουση πολιτικού αεροσκάφους», προκαλώντας ανατριχίλα σε όποιον τον ακούει. Ο τότε πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Διερεύνησης Αεροπορικών Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων Ακριβός Τσολάκης μιλά στον Παναγιώτη Δημόπουλο και την κάμερα του philenews για όσα απίστευτα έζησαν οι πιλότοι των F-16 αλλά και για τις εικόνες που ακόμη στοιχειώνουν τον ίδιο 14 χρόνια μετά τη φοβερή τραγωδία.
Το χρονικό της τραγωδίας
Το αεροπλάνο αναχώρησε από τη Λάρνακα στις 09:07 το πρωί της 14ης Αυγούστου 2005. Με ενδιάμεση στάση το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» στην Αθήνα θα έφθανε στην πρωτεύουσα της Τσεχίας, Πράγα. Στις 10:37 εισήλθε στο FIR Αθηνών αλλά δεν ήρθε σε επαφή με τους ελεγκτές εναέριας κυκλοφορίας, πράγμα που ενεργοποίησε η διαδικασία σύμφωνα με το σχέδιο για ανάλογες περιπτώσεις. Στις 11:05, μετά από εντολή του τότε Αρχηγού Γ.Ε.Ε.Θ.Α., απογειώθηκαν δύο μαχητική F-16 τα οποία στις 11:18 ήρθαν σε οπτική επαφή με το αεροπλάνο και διαπίστωσαν ότι ο συγκυβερνήτης ήταν αναίσθητος και ο κυβερνήτης δεν ήταν στη θέση του. Είχε ενεργοποιηθεί το σύστημα παροχής οξυγόνου με μάσκες και το αεροσκάφος πετούσε με αυτόματο πιλότο. Οι πιλότοι τον F-16 είδαν στις 11:41 τον αεροσυνοδό Ανδρέα Προδρόμου να προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο του αεροπλάνου (είχε πτυχίο πιλότου). Στις 11:50 σταμάτησε ο αριστερός κινητήρας και στις 12:00 ο δεξιός. Το Boeing 737 της Helios Airways συνετρίβη στις 12:05 στην ορεινή περιοχή του Γραμματικού στη βόρεια Αττική. Η τραγωδία έγραφε 14 Αυγούστου 2005 και αφορούσε τον θάνατο 115 επιβατών και 6 μελών του πληρώματος.
Θύματα: Από τους 115 επιβάτες, οι 67 θα αποβιβάζονταν για Αθήνα και οι υπόλοιποι θα συνέχιζαν για την Πράγα. Οι επιβάτες ήταν 93 ενήλικες και 22 άτομα κάτω των 18. Οι 103 ήταν Κύπριοι και 12 Έλληνες υπήκοοι. Από το σημείο συντριβής ανασύρθηκαν 118 πτώματα στο μεγαλύτερο μέρος τους απανθρακωμένα από την πυρκαγιά που ξέσπασε μετά την συντριβή. Από τις νεκροψίες προέκυψε ότι όλοι τους ήταν ζωντανοί κατά την ώρα της συντριβής, χωρίς όμως να είναι γνωστό αν διατηρούσαν τις αισθήσεις τους, και οι τοξικολογικές εξετάσεις δεν έδειξαν να υπήρχε κάποια ουσία που μπορεί να ανέπνευσαν ή να κατάπιαν. Η αναγνώριση των πτωμάτων έγινε κυρίως μέσω σύγκρισης του DNA τους με δείγματα από συγγενείς πρώτου βαθμού. Όσα αναγνωρίστηκαν μεταφέρθηκαν και ενταφιάστηκαν στην Κύπρο.
Αιτία: Οι πρώτες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για απότομη αποσυμπίεση του εσωτερικού του αεροσκάφους, καθώς ανάμεσα στα πτώματα υπήρχαν πολλά που φορούσαν μάσκες οξυγόνου. Το αεροσκάφος είχε ιστορικό προβλημάτων στο σύστημα κλιματισμού. Οι ειδικοί πάντως δεν μπορούν να δικαιολογήσουν την πτώση από αυτήν μόνο την βλάβη και για ποιον λόγο δεν μπόρεσε ο κυβερνήτης να αντιμετωπίσει το πρόβλημα κατεβαίνοντας σε χαμηλό ύψος, όπως και γιατί δεν βρισκόταν στην θέση του. Τα «μαύρα κουτιά» που καταγράφουν το ιστορικό της πτήσης βρέθηκαν στο σημείο συντριβής και στάλθηκαν στη Γαλλία για ανάλυση.
Πόρισμα: Τον Οκτώβριο του 2006, δεκατέσσερις μήνες μετά τη συντριβή του αεροπλάνου, δόθηκε στη δημοσιότητα το πόρισμα της Ελληνικής Επιτροπή Διερεύνησης Ατυχημάτων και Ασφάλειας Πτήσεων υπό του Ακριβού Τσολάκη για τα αίτια της πτώσης.
Τα ενεργά αίτια της πτώσης: Το πόρισμα απέδωσε συνυπευθυνότητα στους μηχανικούς που έλεγξαν το αεροσκάφος για την τελευταία του πτήση και στους χειριστές. Τελικό, ωστόσο, αίτιο της πτώσης, ως απόρροια των προηγουμένων, ήταν η διακοπή της λειτουργίας των κινητήρων λόγω έλλειψης καυσίμων.
Τα λανθάνοντα αίτια: Τα λανθάνοντα αίτια, δηλαδή εκείνα τα αίτια που εντοπίζονται και των οποίων η λανθάνουσα λειτουργία συνέβαλε στη δραστηριοποίηση των ενεργών αιτίων είναι:
- Το Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας του οποίου η διαχρονική και συνεχιζόμενη ανεπάρκεια και ελλείψεις, δεν εξασφάλιζαν το απαραίτητο επίπεδο εποπτείας.
- Η αεροπορική εταιρεία Helios και οι ελλείψεις σε θέματα εκπαίδευσης, διεύθυνσης και ελέγχου ποιότητας που διατηρούνταν και λόγω της ανεπάρκειας του Τμήματος Πολιτικής Αεροπορίας.
- H Boeing η οποία παρά τα συναφή συμβάντα και τις υποδείξεις, δεν προχώρησε σε επαρκή και ικανοποιητικά διορθωτικά μέτρα, ώστε να αποτραπούν παρόμοια διαδοχικά γεγονότα που οδήγησαν στη συντριβή του Boeing 737-300 της Helios.
- Οι ευρωπαϊκοί και διεθνείς οργανισμοί JAA, ICAO και EASA, οι οποίοι ενώ από το 1999 μέχρι και τον Αύγουστο του 2005, σε ελέγχους διαπίστωναν πολλά, σοβαρά και επαναλαμβανόμενα προβλήματα, στο Τμήμα Πολιτικής Αεροπορίας και την αεροπορική βιομηχανία της Κύπρου, δεν έλαβαν τάχιστα, τα δέοντα αποτελεσματικά μέτρα, δείχνοντας ανοχή με συνέπεια τη συνέχιση της κατάστασης.
Δίκη:Η δίκη πέντε στελεχών της εταιρείας με κατηγορίες ανθρωποκτονίας και πρόκλησης θανάτου λόγω αλόγιστης, απερίσκεπτης ή επικίνδυνης πράξης, ξεκίνησε στη Λευκωσία στις 17 Σεπτεμβρίου 2009. Το Πρωτοδικείο Αθηνών έκρινε ένοχους τους Δημήτρη Πανταζή, Γιώργο Κικκίδη, Ιάνκο Στοϊμένοβ και Άλαν Ίργουιν, όλοι στελέχη της εταιρίας «Ήλιος», χωρίς ελαφρυντικά για τη συντριβή του αεροσκάφους. Το Πλημμελειοδικείο επέβαλε καταδίκη ενός χρόνου για κάθε απώλεια ζωής, συν τρία χρόνια ποινή βάσης, που αφορά την ενοχή τους με την ανθρωποκτονία εξ αμελείας. Η συνολική ποινή των στελεχών της εταιρίας είναι 124 χρόνια. Το Πλημμελειοδικείο αποσύρθηκε για να αποφασίσει κατά πόσο η ποινή θα είναι εξαγοράσιμη, όπως ζήτησαν οι συνήγοροι των καταδικασθέντων και ταυτόχρονα κατά πόσο η ποινή θα έχει ανασταλτικό χαρακτήρα μέχρι την εκδίκαση της έφεσης. Η πρόταση για έκτιση φυλάκισης είναι τα δέκα έτη. Το Φεβρουάριο του 2013 το Τριμελές Εφετείο Κακουργημάτων επέβαλε δεκαετείς ποινές φυλάκισης, εξαγοράσιμες έναντι 80.000 ευρώ εκάστη, σε τρεις από τους τέσσερις κατηγορουμένους.
Τελέστηκε στο Γραμματικό το 14ο μνημόσυνο των θυμάτων της Ήλιος
Το πρωί της προηγούμενης Τετάρτης, στο Γραμματικό Αττικής, τελέστηκε η Θεία Λειτουργία και το ετήσιο μνημόσυνο των θυμάτων της αεροπορικής τραγωδίας του αεροσκάφους «Ήλιος».
Στο μνημόσυνο παρευρέθησαν αρκετοί συγγενείς των 121 θυμάτων της τραγωδίας. Του ετήσιου μνημοσύνου χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Κηφισίας, Αμαρουσίου και Ωρωπού Κύριλλος. Ακολούθως όλοι οι συμμετέχοντες θα ανέβουν στην κορυφή του βουνού, στο σημείο της πτώσης του αεροσκάφους, όπου τελέστηκε τρισάγιο.
Την Κυπριακή Δημοκρατία εκπροσώπησε ο Πρέσβης της Κύπρου στην Ελλάδα, Κυριάκος Κενεβέζος. Στεφάνια κατατέθηκαν εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη, του Προέδρου της Βουλής, Δημήτρη Συλλούρη, του Δημοκρατικού Συναγερμού, του ΑΚΕΛ, και της ΟΚΟΕ. Το παρών του έδωσε, επίσης, ο νέος Δήμαρχος Μαραθώνα, Στέργιος Τσίρκας.
Το Boeing της «Ήλιος», το οποίο μετέφερε 115 επιβάτες και εξαμελές πλήρωμα, με προορισμό την Πράγμα και ενδιάμεσο σταθμό την Αθήνα, συνετρίβη στις 12:04 το μεσημέρι της 14ης Αυγούστου 2005, στο Γραμματικό Αττικής.