Ήταν οι πρώτες πρωινές ώρες της 11ης Σεπτεμβρίου 1891 όταν το TAORMINA, ένα ιταλικό πλοίο που μετέφερε εμπορεύματα και επιβάτες από την Κωνσταντινούπολη στον Πειραιά, ναυάγησε δυτικά από τη νήσο Πάτροκλος.
Από τότε πέρασαν 130 ολόκληρα χρόνια για να ταυτοποιηθεί το ναυάγιο και να βγει στο φως η ιστορία του.
«Είναι ένα από τα πιο σπάνια ναυάγια» λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Κώστας Θωκταρίδης, ένας άνθρωπος που έχει αφιερώσει τη ζωή του στην υποθαλάσσια έρευνα με τη βοήθεια ρομποτικών οχημάτων. «Μοιάζει σχεδόν απίστευτο πόσο καλά έχει διατηρηθεί το κατάρτι», συμπληρώνει.
Πώς βυθίστηκε, όμως, το ιταλικό πλοίο; Λίγες ώρες νωρίτερα το ατμόπλοιο ΘΕΣΣΑΛΙΑ της Πανελληνίου Ατμοπλοΐας είχε αποπλεύσει από τον Πειραιά με πρώτο προορισμό τη Σύρο. Εξαιτίας λανθασμένων χειρισμών, τα δύο πλοία βρέθηκαν σε πορεία σύγκρουσης, με συνέπεια το ΘΕΣΣΑΛΙΑ να προσκρούσει με την πλώρη του στην αριστερή πλευρά του TAORMINA, στο ύψος του πρυμναίου αμπαριού.
Ναυάγιο στα νερά του Σουνίου, 130 χρόνια μετά
Η σύγκρουση ήταν σφοδρή και το ρήγμα που προκλήθηκε ήταν εκτενές και τόσο βαθύ ώστε κόπηκε και το κουβούσι του αμπαριού. Στα λίγα λεπτά που τα δύο ατμόπλοια παρέμειναν σε επαφή, 32 μέλη του πληρώματος μαζί με 12 από τους επιβάτες του TAORMINA πρόλαβαν να μεταπηδήσουν στο ΘΕΣΣΑΛΙΑ.
O πλοίαρχος του ΘΕΣΣΑΛΙΑ διέταξε τις μηχανές να κάνουν ανάποδα για να αποκολλήσει το σκάφος του. Τα νερά που μπήκαν ορμητικά από το σημείο σύγκρουσης κατέκλυσαν το κύτος του ιταλικού ατμόπλοιου, το οποίο άρχισε να βυθίζεται πολύ γρήγορα. Από την ώρα της σύγκρουσης δεν είχαν περάσει παρά μόνο 15 λεπτά όταν το TAORMINA βυθίστηκε, παρασύροντας στον βυθό του τον πλοίαρχο Φερόνι, 11 ακόμη μέλη του πληρώματος και 23 επιβάτες.
Ένας θερμαστής μόνο κατάφερε να διαφύγει από τη δίνη του βυθιζόμενου σκάφους και παρέμεινε επί πέντε ώρες συγκρατούμενος από μια σανίδα, μέχρι που τον περισυνέλεξε το ατμόπλοιο ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
Στον τόπο του ναυαγίου έφθασε το πρωί η γολέτα ΑΜΠΕΛΟΣ, υπό τον πλοίαρχο Γιώργο Δόγκα, και διέσωσε 16 ναυαγούς που είχαν επιβιβαστεί σε μια λέμβο. Στον πλοίαρχο Γ. Δόγκα αποδόθηκε από τις ιταλικές αρχές για τις ενέργειές του το αργυρό μετάλλιο για ναυτική ανδρεία, ενώ ο ελληνικός Τύπος επέρριψε ευθύνες στο ιταλικό πλήρωμα για τη σπουδή τους να εγκαταλείψουν το σκάφος, πριν φροντίσουν για την αποβίβαση των επιβατών, κάτι που επιβεβαιώνεται από τη μεγάλη αναλογία των επιβατών μεταξύ των 34 θυμάτων.
«Το ναυάγιο του TAORMINA βρίσκεται σε βάθος 107 μέτρων δυτικά του Πατρόκλου», λέει σήμερα ο Κώστας Θωκταρίδης. «Κατά την υποβρύχια έρευνα διαπιστώθηκε ότι το κυρίως μέρος του ναυαγίου, μήκους περίπου 70 μέτρων, έχει καθίσει με ελαφριά δεξιά κλίση στο βυθό και είναι σε αρκετά καλή κατάσταση, δεδομένου των 130 ετών που έχουν μεσολαβήσει από τη βύθισή του», σημειώνει.
Ο κ. Θωκταρίδης μάς πληροφορεί ακόμη πως η πρύμνη έχει στο μεγαλύτερο μέρος της διαλυθεί, ενώ στο πρυμναίο αριστερό μέρος παραμένει εμφανές το σημείο σύγκρουσης και η καταστροφή που προκλήθηκε από τον εμβολισμό τού ΘΕΣΣΑΛΙΑ.
Το Taormina δεν ήταν το πρώτο ιταλικό πλοίο που βυθιζόταν σε εκείνα τα νερά. H ιταλική ατμοπλοΐα La Trinacria είχε ιδρυθεί το 1870 στο Παλέρμο της Σικελίας και είχε ως έμβλημα τα τρία άκρα, που συμβολίζουν τα τρία άκρα της Σικελίας. Τρία ήταν και τα πλοία της που βυθίστηκαν στις ελληνικές θάλασσες: Το AGRIGENTO βυθίστηκε στον Κάβο Μαλέα στις 3 Απριλίου του 1876 και το PANORMOS ναυάγησε στις 19 Οκτωβρίου 1878, κοντά στη Μακρόνησο.