Μυστήριο εξακολουθεί να παραμένει, μερικές ώρες μετά, το περιεχόμενο της αιφνιδιαστικής συνάντησης του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Χριστοδουλίδη, με τον Τούρκο ΥΠΕΞ, Χακάν Φιντάν, μετά το πέρας του δείπνου.
Όπως έγραψε χθες το iefimerida, το δείπνο που παρέθεσε χθες ο γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες στα μέλη της πενταμερούς ολοκληρώθηκε μετά από μιάμιση ώρα, με το τετ α τετ του Κύπριου Προέδρου με τον ανώτατο Τούρκο διπλωμάτη μετά το πέρας του δείπνου να συγκεντρώνει το χθεσινό ενδιαφέρον.
Οι δύο άνδρες παρέμειναν μόνοι για περίπου ένα τέταρτο με εικοσάλεπτο και αποχώρησαν αμφότεροι γύρω στις 9.30 το βράδυ ώρα Ελλάδος, χωρίς να κάνουν κάποιες δηλώσεις στον Τύπο. Την έντονη φημολογία και τις εντυπώσεις που ευλόγως προκλήθηκαν μετά τη συγκεκριμένη εξέλιξη προσπάθησε να διασκεδάσει χθες το βράδυ ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Κωνσταντίνος Λετυμπιώτης, κάνοντας λόγο για συνάντηση κοινωνικού χαρακτήρα.
Τατάρ: «Ας ξεχάσουμε το παρελθόν και ας κοιτάξουμε μπροστά»
Ωστόσο, εντύπωση προκαλεί το ότι ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ερσίν Τατάρ σε δηλώσεις του μετά το δείπνο άλλαξε άρδην ρητορική. Ο ίδιος είχε προσέλθει νωρίτερα στη Γενεύη δηλώνοντας πως δεν υπαναχωρεί ούτε σπιθαμή από τις κόκκινες γραμμές της τουρκοκυπριακής πλευράς, παρά ταύτα μετά το δείπνο στις δηλώσεις του φάνηκε λιγότερο αδιάλλακτος, κάνοντας λόγο για κουλτούρα συνεργασίας που πρέπει να καλλιεργηθεί ανάμεσα στις δύο κοινότητες.
Ειδικότερα, αναχωρώντας απόψε από το δείπνο που παρέθεσε ο γ.γ. του ΟΗΕ προς τις συμμετέχουσες πλευρές στην άτυπη συνάντηση 5+1 στη Γενεύη, ο Τ/Κ ηγέτης μίλησε σε Τούρκους και Τ/Κ δημοσιογράφους που τον περίμεναν στην έξοδο του ξενοδοχείου όπου παραχωρήθηκε το δείπνο. Είπε πως οι επαφές δείχνουν ότι η συνεργασία είναι δυνατή και επεσήμανε πως προϋπόθεση είναι να διευρυνθεί η κουλτούρα συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών.
«Το δείπνο ήταν καλό. Η συζήτηση ήταν καλή. Το Κυπριακό είναι ένα παλιό ζήτημα. Ένας ΟΗΕ που μπορεί να λύσει τόσα προβλήματα στον κόσμο θα πρέπει να δει και το Κυπριακό θετικά. Τουλάχιστον την προσέγγιση και τη συνεργασία και των δύο πλευρών. Η συνεργασία είναι αυτή στην οποία εστιάζουμε».
«Ας ξεχάσουμε το παρελθόν και ας κοιτάξουμε μπροστά», επανέλαβε ο κ. Τατάρ, προσθέτοντας: «Πώς μπορούμε να κοιτάξουμε μπροστά με εποικοδομητικό και αρμόζοντα τρόπο, πώς μπορούμε να διαμορφώσουμε το μέλλον της χώρας μας, με όλες μας τις αξίες, με όλες μας τις προσπάθειες… Η υποστήριξη της Τουρκίας είναι επίσης σημαντική για εμάς».
Ο Ερσίν Τατάρ ανέφερε πως είπε στον γ.γ. του ΟΗΕ ότι υπάρχουν προβλήματα στην Κύπρο. «Πρέπει να κάνει περισσότερες προσπάθειες για να τα εξαλείψει. Το κύριο στοιχείο είναι οι Τ/Κ να δουν το μέλλον τους, να έχουν ελπίδα, να πιστέψουν οι μελλοντικές γενιές περισσότερο στη χώρα τους. Η συνεργασία μας είναι απαραίτητη και στον Βορρά και στον Νότο. Και βλέπουμε ότι μπορεί να γίνει συνεργασία, γιατί όχι; Αυτό είναι πάνω στο οποίο εργάζομαι. Αν θέλει ο Θεός και αύριο…».
Σημείωσε ότι η συνεργασία είναι προϋπόθεση, αυτή είναι η αποστολή του. «Η αποστολή αυτής της συνάντησης είναι η ανάπτυξη μιας κουλτούρας συνεργασίας. Έτσι το είπαμε, ανάπτυξη κουλτούρας συνεργασίας. Ας ελπίσουμε ότι τα μηνύματά μας θα φτάσουν στον προορισμό τους», κατέληξε.
Ερωτηθείς εάν είχε την ευκαιρία να συνομιλήσει με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών, ο κ. Τατάρ είπε ότι «σε μια τέτοια ατμόσφαιρα, συνέβη κι αυτό. Θα εμβαθύνουμε σε περισσότερα θέματα αύριο», κατέληξε.
Και οι Βρυξέλλες στο παιχνίδι
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές της Λευκωσίας, κατόπιν πρωτοβουλίας της Κυπριακής Δημοκρατίας απεστάλη κοινή επιστολή από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου όσο και από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ για το Κυπριακό, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές από τη Λευκωσία.
Πρόκειται για μια εξέλιξη που επιδίωκαν Αθήνα και Λευκωσία, καθώς η περαιτέρω ουσιαστική εμπλοκή της Ένωσης στο Κυπριακό αποτελεί πάγια θέση των δύο χωρών.
Όπως επισημαίνουν οι ίδιες πηγές, πρόκειται για κίνηση υψηλής σημασίας τόσο ως προς τη χρονική στιγμή που αποστέλλεται, αλλά και ως προς το περιεχόμενο και τα μηνύματα, καθώς αποτελεί, επί της ουσίας, παρέμβαση της ΕΕ σε μια κρίσιμη στιγμή, σε συνέχεια και της δεδηλωμένης πρόθεσης ΕΕ να είναι παρούσα στην πολυμερή διάσκεψη.
Η επιστολή αποτελεί μία ακόμη έμπρακτη απόδειξη της βούλησης της ΕΕ να αναλάβει ενεργό ρόλο σε όλα τα στάδια της διαδικασίας.
Στην επιστολή περιλαμβάνονται τα εξής σημεία:
- Επαναβεβαίωση της προσήλωσης της ΕΕ στην επανένωση της Κύπρου, εντός του πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών, στη βάση της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με τις αρχές, τις αξίες και τις νομοθεσίες της ΕΕ.
- Εκφράζεται ικανοποίηση που η συνάντηση της 15ης Οκτωβρίου οδήγησε στη συνέχεια του διαλόγου μεταξύ των ηγετών.
- Εκφράζεται η ελπίδα ότι η πολυμερής διάσκεψη της Γενεύης θα επιφέρει περαιτέρω πρόοδο και θα ανοίξει τον δρόμο για επανέναρξη των επίσημων διαπραγματεύσεων.
- Η ΕΕ εκφράζει ετοιμότητα να διαδραματίσει τον ρόλο της, να συμβάλει ενεργά και να κλιμακώσει τις προσπάθειές της για τη στήριξη της διαδικασίας υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών.
- Τέλος, εκφράζονται ευχαριστίες για το ουσιαστικό έργο των Ηνωμένων Εθνών και επιδιώκεται η συνέχιση της συνεργασίας της ΕΕ και των Ηνωμένων Εθνών σε ένα τόσο σημαντικό θέμα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, υπήρξε επικοινωνία του Κύπριου Προέδρου με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, προκειμένου να εκφράσει τη στήριξη εκ μέρους της ΕΕ στις προσπάθειες που καταβάλλει ο κ. Χριστοδουλίδης για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων.
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν πως η ΕΕ δεν μπορεί να αποδεχθεί τη θέση για τη λεγόμενη «λύση δύο κρατών». Ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί μέρος του στρατηγικού συμφέροντος της ΕΕ, όπως ασφαλώς και μια σταθερή, ανεξάρτητη, ειρηνική και πλήρως λειτουργική Κύπρος ως κράτος-μέλος της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση θα πρέπει να είναι παρούσα και σε θέση να παρέχει την υποστήριξή της σε όλα τα στάδια της διαδικασίας υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Εθνών, σημειώνουν οι ίδιες πηγές.
Το σημερινό πρόγραμμα
Τέλος, σήμερα το πρόγραμμα αναμένεται να συνεχιστεί με το κυρίως μέρος των διαβουλεύσεων και τις διμερείς επαφές των μερών με τον Αντόνιο Γκουτέρες. Ενώ δεν αποκλείεται να υπάρξει και συνάντηση του Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογο του στο περιθώριο της άτυπης συνόδου.
Το ενδιαφέρον και της σημερινής ημέρας επικεντρώνεται -όχι άδικα- στον οικοδεσπότη της διάσκεψης, ήτοι στον γ.γ. του Οργανισμού, Αντόνιο Γκουτέρες. Οι επικεφαλής των διπλωματικών αποστολών των εμπλεκόμενων μερών αναμένουν από τον ίδιο να θέσει το πλαίσιο που θα επιτρέψει την επανέναρξη των συνομιλιών στο άμεσο μέλλον. Ωστόσο, οι προσδοκίες από όλες τις πλευρές παραμένουν χαμηλές, καθώς δεν έχει διαφανεί καμία υποχώρηση από τις κόκκινες γραμμές που διατηρούν αμφότερες οι πλευρές.
Σε κάθε περίπτωση και εκτός απροόπτου, έμπειροι αναλυτές προεξοφλούν πως όλα τα μέρη θα επιδιώξουν οι συνομιλίες να μην οδηγηθούν σε ναυάγιο, κρατώντας ζωντανό τον διάλογο σε καλό κλίμα και μεταθέτοντας τα δύσκολα στο απώτερο μέλλον. Αξίζει, ακόμη, να σημειωθεί πως σε αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να διερευνηθεί η δυνατότητα για δημιουργία ενός πλαισίου Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης ανάμεσα στις δύο κοινότητες με την προαγωγή θετικής ατζέντας σε ζητήματα χαμηλής πολιτικής. Σε αυτό το πλαίσιο, θα εξεταστούν μέτρα για την προώθηση συνεργασιών σε οικονομικούς και εμπορικούς τομείς. Ωστόσο, πρόκειται για ένα μοντέλο που έχει επιχειρηθεί και στο παρελθόν και δεν προϊδεάζει για ουσιαστικές εξελίξεις στο φλέγον ζήτημα του Κυπριακού.