Η Ενωση Ποντίων Πολίχνης με στόχο τη διάδοση και διαιώνιση της παράδοσης και την προβολή της, αναβιώνει το πανάρχαιο Ποντιακό έθιμο των Κοτσαμάνων (Μωμόγερων), μαζί με τον Μορφωτικό Λαογραφικό Σύλλογο Τετραλόφου Κοζάνης και υπό την αιγίδα του Δήμου Παύλου Μελά.
Η αναβίωση θα γίνει σήμερα Κυριακή 12 Ιανουαρίου 2020, στις 12:00 στην Πλατεία Μετεώρων και από τις 12:30 στο κέντρο της Πολίχνης.
Προσωρινές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις
Λόγω της αναβίωσης του εθίμου θα ισχύσουν προσωρινές κυκλοφοριακές ρυθμίσεις.
H κίνηση των οχημάτων και των αστικών λεωφορείων θα γίνει με μέριμνα του Δήμου Παύλου Μελά που θα φροντίσει για την απαραίτητη σήμανση και ενημέρωση των οδηγών, ιδιαίτερα στα σημεία εκτροπής της κυκλοφορίας και της πορείας των συμμετεχόντων που θα ακολουθήσουν τη διαδρομή:
Ελπίδος, Φιλίππου, Θ. Καρυπίδη, άνοδος της Αγίου Παντελεήμονα, Μαυρομιχάλη, κάθοδος της Αγνώστου Στρατιώτη, διασταύρωση Ελπίδος, άνοδος Ελπίδος, Πνευματικό Κέντρο Χρύσανθος Θεοδωρίδης, όπου και θα πραγματοποιηθεί η τελετή λήξης για το δρώμενο.
Προ της ημέρας ενάρξεως των εργασιών ενημερώθηκε το Α΄ Τμήμα Τροχαίας Θεσσαλονίκης.
Αναλυτικά:
Μετέωρα
1/1 Έναρξη δρώμενου 12:00 στην Πλατεία Μετεώρων έως τις 12:30 χωρίς διακοπή κυκλοφορίας στους γύρω δρόμους
Πολίχνη
1/5: Έναρξη δευτέρου μέρους 12:45 από Ελπίδος - Φιλίππου- Θ. Καρυπίδη έως Αγ. Παντελεήμονα
2/5: 13:00 από Αγ. Παντελεήμονα - πορεία δεξιά στην διασταύρωση με Μαυρομιχάλη
3/5: 13:20 από διασταύρωση Μαυρομιχάλη με Αγ. Παντελεήμονος πορεία αριστερά προς Αγ. Στρατιώτη
4/5: 13:50 από Αγ. Στρατιώτη, πορεία αριστερά Αγ. Στρατιώτη έως και Ελπίδος (τρίγωνο)
5/5: 14:50 από Ελπίδος με Αγ. Στρατιώτη (τρίγωνο) πορεία αριστερά έως Ελπίδος με Φιλίππου(Πνευματικό Κέντρο Χρύσανθος Θεοδωρίδης)
ΛΗΞΗ ΔΡΩΜΕΝΟΥ 15:15
Το δρώμενο των Μωμόγερων, κιβωτός της λαϊκής παράδοσης
Αξίζει να σημειωθεί πως το δρώμενο των Μωμόγερων ενεγράφη αρχικά στην πρώτη θέση του Εθνικού Ευρετηρίου Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδος το 2013 και το 2015, στο Διεθνές Ευρετήριο (Representative List of Intangible Cultural Heritage of Humanity) της UNESCO. Αυτό αποτέλεσε μία από τις σημαντικότερες κινήσεις για τον Ελληνικό Πολιτισμό.
Το δρώμενο των Μωμογέρων, δικαίως ονομάζεται από πολλούς ερευνητές κιβωτός της λαϊκής παράδοσης, καθώς κάνει την εμφάνιση του πριν το αρχαίο αττικό δράμα, πέρασε απ’ όλους τους αιώνες διδάσκοντας ιστορία, τέχνη, ανθρωπισμό (τα χρήματα ή τα αγαθά που συλλέγονταν κατά την διάρκεια του δίνονταν σε οικονομικά ασθενέστερες οικογένειες).
Έζησε ένα από τα μεγαλύτερα εγκλήματα των αιώνων, τη Γενοκτονία του Ελληνικού λαού και έφτασε αλώβητο στις νέες πατρογονικές εστίες, όπως έφτασαν και όσοι από τους προγόνους μας κατάφεραν να σωθούν σηκώνοντας το μεγάλο σταυρό του μαρτυρίου και έχοντας συνοδοιπόρο τη πίστη στο Θεό, την ελπίδα, την ανθρωπιά και το δυναμισμό τους.
Ο θεός Μώμος κατά την αρχαιότητα αποτελούσε την προσωποποίηση της σάτιρας και του σαρκασμού και συνδεόταν με τις γιορτές που ήταν αφιερωμένες στο Διόνυσο, με κοινό χαρακτηριστικό τις μάσκες και τις μεταμφιέσεις. Από εκεί προέρχεται και η αρχική ετυμολογία της λέξης «Μωμόγεροι» ή «Μωμόεροι» ή «Μωμογέρια», που αποτελούσαν τους ακόλουθους του Μώμου και τον συνόδευαν χορεύοντας, τραγουδώντας και σατιρίζοντας πρόσωπα και καταστάσεις.
Η συγκεκριμένη εκδήλωση παραπέμπει σε ένα από τα παλιότερα ποντιακά έθιμα που λάμβαναν χώρα κατά τη διάρκεια Δωδεκαημέρου (Χριστούγεννα έως Θεοφάνια), με το περιεχόμενο των παραστάσεων να είναι κωμικό και σε μερικές περιπτώσεις να παίρνει και κοινωνικές διαστάσεις.
Κεντρικό πρόσωπο σε κάθε παράσταση είναι η νύφη, που ενσαρκώνει τη βλάστηση και τη γονιμότητα της γης. Η σύγκρουση ενός νέου άνδρα και ενός γέρου για την κατάκτησή της, με την τελική επικράτηση του νεότερου, συμβολίζει την αντικατάσταση του παλιού χρόνου από το νέο.
Έθιμο που κυριαρχεί στα χωριά της Κοζάνης
Ανταποδίδοντας πολιτιστικές ανταλλαγές, η Ένωση Ποντίων Πολίχνης, προσκάλεσε τον Μορφωτικό Λαογραφικό Σύλλογο Τετραλόφου Κοζάνης, για να αναβιώσουν το έθιμο, καθώς στα χωριά της Κοζάνης (Τετράλοφος, Άγιος Δημήτριος, Αλωνάκια, Σκήτη, Πρωτοχώρι Κοζάνης και Κομνηνά, Ασβεστόπετρα, Καρυοχώρι Εορδαίας), συμβαίνει κάτι το ιδιαίτερο που δίνει στο δρώμενο μεγαλύτερη ζωή και το κάνει να έχει μία ξεχωριστή θέση στις καρδιές όλων. Αν βρεθεί ένας ταξιδιώτης στην περιοχή, θα μαγευτεί με το πάντρεμα του θεάτρου και του χορού, θα αναρωτηθεί για την ιστορία του, θα γνωρίσει καλά τη φιλοξενία των Ποντίων, θα εκπλαγεί με το πάθος των νέων, θα διασκεδάσει με την ψυχή του και θα φύγει παίρνοντας μαζί του στοιχεία από την ταυτότητά τους. Γιατί είναι διαφορετικό να μαθαίνεις γι΄ αυτό χωρίς να το έχεις ζήσει και άλλο να είσαι κομμάτι του.
Υπάρχει μια βιωματική σχέση καθώς οι νέοι γνωρίζουν από την κούνια τους το δρώμενο και γι’ αυτούς δεν είναι μια υποχρέωση, αλλά τρόπος ζωής. Μία εικόνα που μπορεί να περιγράψει καλύτερα τη σχέση αυτή, είναι τα μάτια των μικρών παιδιών που βλέπεις την αγωνία και την προσμονή να μεγαλώσουν, για να συμμετέχουν και εκείνα. Το βλέμμα τους χάνεται στη χορευτική κίνηση και το σώμα τρέμει στο άκουσμα των συνθημάτων του αρχηγού, γυρίζεις δίπλα και καμαρώνεις τα νέα παλικάρια που με πάθος χορεύουν, ακούραστοι, κουβαλώντας στις πλάτες τους το χρέος της παράδοσης, τραγουδώντας για την πατρίδα, το θάνατο, την αγάπη, για τα πρόσωπα που λείπουν σήμερα από κοντά μας. Η στιγμή είναι μοναδική και η σκέψη που κάνεις είναι μία, κάποτε εδώ χόρευε ο παππούς μου, ο πατέρας μου και αύριο θα χορεύει ο γιος μου!