Η καταστροφική πυρκαγιά στην Αττική και οι ζημιές που προκάλεσε σε δεκάδες σπίτια, επιχειρήσεις και στην καθημερινότητα χιλιάδων κατοίκων στις εν λόγω περιοχές, επαναφέρει με τον πλέον δραματικό τρόπο το ελλειμματικό πλαίσιο για την ασφάλιση κατοικιών - επαγγελματικών ακινήτων.
Μόλις πρόσφατα ψηφίστηκε η υποχρεωτική ασφάλιση για επιχειρήσεις με τζίρο άνω των 2 εκατ. ευρώ, ενώ δεν είναι μυστικό ότι υπήρξαν εισηγήσεις να κατέβει πολύ πιο χαμηλά ο πήχης. Ωστόσο, πέρα από τις υποχρεωτικότητες, δεν υπήρξαν κίνητρα- φορολογικά κυρίως- για τις μικρότερες επιχειρήσεις, ενώ για τις κατοικίες η μείωση κατά 10% του ΕΝΦΙΑ χαρακτηρίστηκε άτολμη από τους ιδιοκτήτες ακινήτων.
Όπως προέκυψε από τη διαδικασία της υποβολής αιτήσεων, είναι ζήτημα αν επωφελήθηκαν από αυτήν τη μείωση πάνω από 300.000 ακίνητα, καθώς ο νόμος ζητά ασφάλιση έναντι φυσικών καταστροφών και σεισμών, κάτι που δεν συμβαίνει στην πλειοψηφία των ούτως άλλων περιορισμένων ασφαλίσεων κατοικιών.
Ούτε 2 στις 10 κατοικίες είναι ασφαλισμένες
Από την ετήσια έρευνα της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών προκύπτει ότι επί συνόλου 6.371.901 κατοικιών σε όλη την Ελλάδα, ασφαλιστήρια συμβόλαια καλύπτουν μόνο 1.159.332 από αυτές, δηλαδή το 18,2% του συνόλου. Αν αναλογιστεί, δε, κανείς ότι καταγράφηκε οριακή αύξηση των ασφαλιστηρίων, από τη στιγμή που έγινε γνωστή η πρόθεση της κυβέρνησης να μειώσει κατά 10% τον ΕΝΦΙΑ, είναι προφανές ότι απαιτούνται επιπλέον κίνητρα.
Από τα ποιοτικά στοιχεία της έρευνας προκύπτει, μάλιστα, ότι το πρόβλημα είναι ακόμα πιο έντονο, αφού μόνο 995.936 από τις ασφαλισμένες κατοικίες καλύπτονται και για το κτίριο και για το περιεχόμενο, δηλαδή για την οικοσκευή, κάτι που σημαίνει πολύ απλά ότι σε περίπτωση κάποιας φυσικής καταστροφής, αυτοί οι 163.396 δεν θα αποζημιωθούν ούτε μισό ευρώ για τις ζημιές στο ακίνητο.
Το πρόβλημα αποκαλύπτεται στην πλήρη του διάσταση, αν αναζητήσει κανείς τι είδους ασφάλειες καλύπτουν αυτές τις κατοικίες. Από τα 995.936 ασφαλιστήρια, μόνο τα μισά- δηλαδή 522.222- καλύπτουν και καιρικά φαινόμενα και σεισμούς, ενώ 46.417 κατοικίες είναι ασφαλισμένες μόνο για πυρκαγιά και δεν καλύπτονται ούτε από άλλες φυσικές καταστροφές (π.χ. πλημμύρα) ούτε από σεισμό.
Το “κενό” αυτό αναδείχθηκε κατά τη διαδικασία των αιτήσεων για την έκπτωση του ΕΝΦΙΑ, όπου πολλοί διαπίστωσαν ότι δεν δικαιούνται τη μείωση του 10% λόγω ελλιπούς ασφάλισης, κάτι που δεν μπορούσε να “θεραπευθεί” ούτε με εκ των υστέρων πρόσθετη ασφάλιση. Όσον αφορά στο πώς κατανέμονται αυτά τα ασφαλιστήρια, σχεδόν τα μισά (453.578) αφορούν στην Αττική, κάτι που σημαίνει ότι η Περιφέρεια εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από τις διαθέσεις του Κράτους και τους γραφειοκρατικούς μηχανισμούς του, για το αν και πόση αποζημίωση θα λάβουν για καταστροφές όπως αυτές που προκάλεσε η πρόσφατη πυρκαγιά ή οι προηγούμενες στην Εύβοια, τον Έβρο, την Κορινθία, τη Ρόδο. Ενδεικτικά, στη Θεσσαλία, όπου οι “πληγές” από τον Daniel παραμένουν ανοικτές, μόλις 51.215 κατοικίες είναι ασφαλισμένες και μόνο οι μισές από αυτές (25.975) καλύπτονται κι από φυσικές καταστροφές κι από σεισμούς.
Αναζητούνται κίνητρα
Το κόστος των φυσικών καταστροφών παγκοσμίως, έφτασε πέρσι τα 498 δισ δολάρια. Σύμφωνα με το Statista, από αυτά μόνο τα 118 δισ δολάρια ήταν ασφαλισμένες ζημιές. Κάπου εκεί μέσα βρίσκονται τα χαμηλά ποσοστά ασφάλισης και στη χώρα μας.
Σύμφωνα με τη σχετική έρευνα του ΙΟΒΕ, στην Ελλάδα η ασφάλιση έναντι ζημιών αντιστοιχεί στο 1,4% του ΑΕΠ έναντι 3,1% που είναι ο μέσος κοινοτικός όρος κι αυτό δείχνει πόσο ανοικτή είναι η “ψαλίδα”. Ειδικά όσον αφορά στις υπόλοιπες χώρες του Νότου, η Ιταλία βρίσκεται στο 2,4%, η Ισπανία στο 3,1%, η Πορτογαλία στο 2,7%.
Η συζήτηση περί περισσότερων ή πιο στοχευμένων κινήτρων μοιραία επανέρχεται στο τραπέζι. Το κόστος της μείωσης του ΕΝΦΙΑ κατά 10% είναι γύρω στα 25 εκ ευρώ, ενώ ακόμα κι αν η έκπτωση διπλασιαστεί είναι αμφίβολο αν αρκεί από μόνη της για να αυξήσει την ασφαλιστική κάλυψη. Παράγοντες της αγοράς επαναφέρουν στον δημόσιο διάλογο την αναβίωση της έκπτωσης των ασφαλιστικών δαπανών από το φορολογητέο εισόδημα, η οποία καταργήθηκε με μνημονιακή διάταξη του 2013. Το τελευταίο της δημοσιονομικό αποτύπωμα ήταν γύρω στα 52 εκ ευρώ.