Το νομοσχέδιο για τη μη κρατικά πανεπιστήμια παρουσίασε χθες ο υπουργός Παιδείας Κυριάκος Πιερρακάκης, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, ότι βρίσκονται σε εξέλιξη συζητήσεις με γνωστά ξένα πανεπιστήμια από την Ευρώπη και τις ΗΠΑ τα οποία έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να ιδρύσουν παραρτήματα στη χώρα μας.
Όπως τόνισε ο κ. Πιερρακάκης, τα μη κρατικά πανεπιστήμια θα αρχίσουν να δέχονται αιτήσεις φοιτητών από τον Σεπτέμβριο του 2025, ενώ σημείωσε ότι «είναι εξαιρετικά συγκινητική η συμμετοχή σε όλη αυτή την προσπάθεια της ελληνικής εκπαιδευτικής διασποράς, με την οποία συνομιλούμε συνεχώς και παίρνουμε ιδέες».
Στη συνέχεια διατύπωσε την αισιοδοξία του πως «μεγάλα ξένα πανεπιστήμια ενδιαφέρονται ήδη για συνεργασία με ελληνικά, αλλά αυτή την ώρα δεν μπορώ να προχωρήσω σε αποκαλύψεις, θα το κάνω όταν όλα θα είναι έτοιμα». Ανέφερε, ωστόσο, ως παραδείγματα ξένων πανεπιστημίων που έχουν ιδρύσει παραρτήματα σε άλλες χώρες τη Sorbonne, το Yale, το Johns Hopkings, το Duke, το New York University και το Rochester Institute of Technology. Μεταξύ αυτών, υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να δούμε να ιδρύονται παραρτήματα στη χώρα μας.
Επίσης, δήλωσε ότι οι τίτλοι σπουδών θα σφραγίζονται από το υπουργείο Παιδείας και δεν θα χρειάζεται αναγνώριση από τον ΔΟΑΤΑΠ.
«Σε τελευταία ανάλυση, είναι μια άσκηση εθνικής κυριαρχίας η νομοθέτηση από το ελληνικό κράτος μιας πραγματικότητας που υπάρχει σε ολόκληρο τον πλανήτη. Μην ξεχνάτε πως τα κολέγια μας ανάγκασε το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και επιτρέψαμε τη λειτουργία τους, επειδή κάναμε πως δεν τα βλέπαμε ως χώρα», διευκρίνισε.
Μέσω Πανελλαδικών η είσοδος στα μη κρατικά ΑΕΙ
Αναφορικά με τον τρόπο εισόδου στα μη κρατικά πανεπιστήμια, ο υπουργός Παιδείας τόνισε ότι θα γίνεται αποκλειστικά μέσω των πανελλαδικών εξετάσεων.
Η διαδικασία των πανελλαδικών εξετάσεων, όπως είπε, επιλέχθηκε για να υπάρχει ένα καθεστώς ισονομίας ανάμεσα σε δημόσια και μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια όσον αφορά την εισαγωγή των Ελλήνων φοιτητών στα μη κρατικά ΑΕΙ.
«Οι υποψήφιοι που καλύπτουν αυτή την ελάχιστη προϋπόθεση θα μπορούν να εγγράφονται στα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά ΑΕΙ, αφού βεβαίως πληρούν και όλα τα επιπλέον κριτήρια που το μητρικό ξένο πανεπιστήμιο θα έχει θέσει», ξεκαθάρισε.
Η Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής
Εξήγησε, επίσης, ότι για να είναι κάποιος υποψήφιος προς φοίτηση στα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά ιδρύματα θα πρέπει να καλύπτει την Ελάχιστη Βάση Εισαγωγής (ΕΒΕ) του επιστημονικού πεδίου που τον ενδιαφέρει. Αυτή ταυτίζεται με τον χαμηλότερο μέσο όρο ΕΒΕ του επιστημονικού πεδίου (και όχι τμημάτων) επί συντελεστή 0,8.
Το νομοσχέδιο για τα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια, όπως είπε ο κ. Πιερρακάκης, πρόκειται να αναρτηθεί σε δημόσια διαβούλευση έως σήμερα το βράδυ και μέχρι το τέλος Φεβρουάριου να είναι νόμος του κράτους.
Σύμφωνα με τον υπουργό, το ελάχιστο κόστος για την ίδρυση ενός τέτοιου παραρτήματος ανέρχεται σε 2 εκατ. ευρώ, το οποίο αναλύεται σε κόστος 500.000 ευρώ για κάθε μία από τις τρεις σχολές που υποχρεωτικά θα ιδρύσει το «μητρικό» ΑΕΙ σε συνεργασία με το ελληνικό πανεπιστημιακό ίδρυμα, και 500.000 ευρώ για την υποβολή της αίτησης άδειας λειτουργίας. Προβλέπεται κλιμακούμενο παράβολο για κάποιο ανάλογο ίδρυμα αν επιθυμεί να ιδρύσει περισσότερες από τρεις σχολές.
Εξαιρούνται από την υποχρέωση αυτή τα 20 πρώτα στη διεθνή κατάταξη πανεπιστήμια του κόσμου που θα έχουν τη δυνατότητα να ιδρύσουν μία σχολή.
Όσον αφορά το διδακτικό προσωπικό, κάθε μη κρατικό, μη κερδοσκοπικό πανεπιστημιακό ίδρυμα υποχρεούται να έχει διδακτικό προσωπικό τα μέλη του οποίου σε ποσοστό 80% θα πρέπει να είναι κάτοχοι διδακτορικού σε θέμα συναφές με το αντικείμενο της διδασκαλίας και να είναι εγκεκριμένα από το μητρικό ίδρυμα. Ο αριθμός τους δεν μπορεί να είναι κατώτερος των 30 για ίδρυμα τριών σχολών, με προβλεπόμενο όριο διδασκαλίας τις 12 ώρες εβδομαδιαίως.
Όλα τα κριτήρια πρόσληψης και οι διαδικασίες εξέλιξης του διδακτικού προσωπικού θα είναι αντίστοιχα με αυτά που ισχύουν στο μητρικό ίδρυμα και να εγκρίνονται από αυτό.
Είσοδος χωρίς εξετάσεις στα μη κρατικά ΑΕΙ, με διεθνές μπακαλορεά
Τα κριτήρια της ίδρυσης είναι τα πιο αυστηρά σε όλη την Ευρώπη και την ευθύνη τήρησής τους θα έχει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ). Τα παραρτήματα θα είναι νομικά πρόσωπα πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, συνδεδεμένα με ένα μητρικό πανεπιστήμιο το οποίο θα είναι υπεύθυνο για τα προγράμματα σπουδών (θα τα εγκρίνει και η ΕΘΑΑΕ), ενώ δεν θα επιτρέπεται η παράλληλη απασχόληση του διδακτικού προσωπικού των δημοσίων πανεπιστημίων στα μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια.
Σύμφωνα με τον κ. Πιερρακάκη, όποιος έχει διεθνές μπακαλορεά και όποιος έχει απολυτήριο λυκείου άλλης χώρας ισότιμο με το δικό μας εγγράφεται χωρίς εξετάσεις στα μη κρατικά ΑΕΙ.
Η αυτονομία του δημόσιου πανεπιστημίου
Ο υπουργός, προτού αναφερθεί στην ίδρυση των μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών ΑΕΙ, μίλησε εκτενώς για την εξαιρετικά μεγάλη ενίσχυση της αυτονομίας του δημόσιου πανεπιστημίου με βάση τις προτάσεις της Συνόδου των Πρυτάνεων. «Οι περισσότερες από αυτές που μας κατέθεσαν έγιναν δεκτές» τόνισε και επανέλαβε αναλυτικά τα πεδία της γενναίας χρηματοδότησης του δημόσιου πανεπιστημίου από τον Κρατικό Προϋπολογισμό, το ΕΣΠΑ και το Ταμείο Ανάκαμψης.
«Υπερβαίνει το 1 δισεκατομμύριο η συνολική χρηματοδότηση του δημόσιου πανεπιστημίου για λειτουργικά και ζητήματα υποδομών» διευκρίνισε, παρουσιάζοντας τους σχετικούς πίνακες με τα εν εξελίξει έργα και τις πηγές χρηματοδότησης.
Ειδική μνεία έκανε ο κ. Πιερρακάκης στην ισχυρότατη αναβάθμιση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, το οποίο μετατρέπεται σε «μητρικό» πανεπιστήμιο για το σύνολο των σχολών και των τμημάτων της περιοχής της Θράκης, καθώς όλες οι σχολές και τα τμήματα μεταφέρονται σε αυτό και θα λειτουργούν υπό την ευθύνη του, ενώ προγραμματίζεται η ίδρυση και νέων σχολών σε Καβάλα και Δράμα.
Για την αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου ο κ. Πιερρακάκης παρουσίασε σειρά δράσεων που περιλαμβάνονται στο νομοσχέδιο και αφορούν σε θεσμικές οι χρηματοδοτικές αλλαγές. Ειδικότερα, ανέφερε την τροποποίηση της διαδικασίας χρηματοδότησής τους (από ποσοστό 80-20 που είναι σήμερα, σε ποσοστό 70-30 μεταξύ της πάγιας χρηματοδότησης και αυτής που προκύπτει από την εκπαιδευτική τους αξιολόγηση), τη διεύρυνση του όρου «συνεργαζόμενος καθηγητής», τη διευκόλυνση της συνέχισης της παρουσίας στις σχολές των ομότιμων καθηγητών σε συγκεκριμένο διδακτικό και μεταπτυχιακό έργο, την απογραφή εντός 18μήνου της ακίνητης περιουσίας τους, την αύξηση των μηνιαίων απολαβών των μελών ΔΕΠ σε ποσοστό 12%-15% και την επιτάχυνση των διορισμών για να διατηρείται η αναλογία «ένα προς ένα» μεταξύ αφυπηρετησάντων και νεοπροσλαμβανόμενων.
Το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο
Για το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο δήλωσε πως θα αυτονομηθεί και θα αποκτήσει σύστημα διακυβέρνησης όπως και όλα τα υπόλοιπα δημόσια πανεπιστήμια. Επίσης, ανέφερε ότι θα υπάρχουν κοινά μεταπτυχιακά των δημοσίων πανεπιστημίων με ξένα.
Ο κ. Πιερρακάκης τόνισε ότι χαιρετίζει την ομόφωνη απόφαση της Συνόδου των Πρυτάνεων για ψηφιακή εξεταστική, ενώ ανέφερε. «Ο νόμος είναι νόμος. Κάντε όση κριτική θέλετε, άλλα να μη ζημιωθούν οι φοιτητές από αυτό».
Σχολιάζοντας τα δημοσιεύματα για το εθνικό απολυτήριο, ο κ. Πιερρακάκης απάντησε ότι δεν είναι ώρα για να ανοίξει αυτή η συζήτηση. «Είναι στις προθέσεις μας, αλλά όχι τώρα» απάντησε, με τη διευκρίνιση πως «και στην περίπτωση αυτή είναι κρίσιμο να μη θιγεί ο θεσμός των πανελλαδικών εξετάσεων, που είναι ασφαλές κριτήριο αντικειμενικότητας».
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει 200 άρθρα, στα οποία, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνονται οι ρυθμίσεις για:
- α μη κερδοσκοπικά, μη κρατικά πανεπιστήμια,
- τη θεσμική και οικονομική αναβάθμιση των κρατικών πανεπιστημίων,
- την ακαδημαϊκή αναδιάρθρωση του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης,
- την πλήρη διοικητική αυτονομία του Ελληνικού Δημοσίου Πανεπιστημίου.
Σχετικά με τις καταλήψεις, ο κ. Πιερρακάκης ανέφερε: «Υπονομεύουν το ελληνικό δημόσιο ΑΕΙ οι καταλήψεις, η βία και οι καταστροφές. Σέβομαι τον διάλογο, αλλά τα υπόλοιπα υπονομεύουν τα ελληνικά ΑΕΙ».