Μια αληθινή ιστορία που μοιάζει με σενάριο κινηματογραφικής ταινίας αποκαλύπτει απόψε στους «Πρωταγωνιστές» ο Σταύρος Θεοδωράκης ο οποίος επισκέπτεται την Μονή Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπω.
Σύμφωνα λοιπόν με τις μαρτυρίες των μοναχών, ένας Γερμανός στρατιώτης που μετείχε στην ανατίναξη της Μονής με δυναμίτες το 1943, την δεκαετία του ’90 βοήθησε την αναστήλωση της κατεστραμμένης Μονής στέλνοντας στους Μοναχούς φωτογραφίες που είχε τραβήξει ως στρατιώτης.
Φωτογραφίες που μαρτυρούσαν πως ήταν οι πτέρυγες γεγονός που βοήθησε την αρχαιολογική υπηρεσία να σχεδιάσει πιστά την ανοικοδόμηση.
Η ιστορία αφορά ένα μοναστήρι ηλικίας 500 ετών που στήθηκε στην καρδιά του Ολύμπου στα πρότυπα μάλιστα των μονών του Αγίου Όρους, με ένα μεγάλο τμήμα του να είναι άβατο για τις γυναίκες.
Ακολουθεί ο αποκαλυπτικός διάλογος του Σταύρου Θεοδωράκη με τον μοναχό Σιλουανό.
ΣΘ: Έχω ακούσει μια ιστορία και θέλω να μου πείτε πόσο αληθινή είναι. Κάποια στιγμή, το ‘43, οι Γερμανοί ανατινάζουν το μοναστήρι γιατί το θεωρούν ορμητήριο της αντίστασης. Και το ανατινάζουν με δυναμίτες, έτσι δεν είναι; Είναι αλήθεια αυτό;
ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ: Ναι, είχαν έρθει πρώτα να το ανατινάξουν με αεροπλάνα, αλλά όπως είπε ο πιλότος του αεροπλάνου σκέπαζε ένα σύννεφο το μοναστήρι και δεν μπορούσαν και φύγανε και ήρθαν μετά με εκρηκτικά, με ζώα, με μουλάρια και το ανατίναξαν.
ΣΘ: Η συνέχεια είναι αυτή που είναι μοναδική. Αρχίζουν λοιπόν κάποια στιγμή, οι μοναχοί να προσπαθούν να αναστηλώσουν, με τα μέσα της εποχής, το γκρεμισμένο μοναστήρι και θρυλείται ότι ένας στρατιώτης Γερμανός, από αυτούς που μετείχαν στην ανατίναξη του, γεμάτος με ενοχές, στέλνει στο μοναστήρι φωτογραφίες που είχε τραβήξει τότε από την ανατίναξη, αλλά και κάποια αποτύπωση σχεδίων του μοναστηριού. Είναι αλήθεια αυτή η ιστορία;
ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ: Ναι. Κοιτάξτε πως έχει η αληθινή ιστορία. Κάποια στιγμή ήρθε ένα τηλεοπτικό συνεργείο από ένα γερμανικό κανάλι κι έκανε ένα ντοκιμαντέρ για τη Μονή, το οποίο προβλήθηκε στη Γερμανία. Κι ένας Γερμανός που τότε ο στρατιώτης συμμετείχε στην ανατίναξη της Μονής, είδε το ντοκιμαντέρ. Από τότε είχε τύψεις για αυτή την καταστροφή. Μας έστειλε μια επιστολή και έστειλε και φωτογραφίες τις οποίες τράβηξε. Αυτός είχε μία μηχανή φωτογραφική κρυμμένη και κρυφά από τους άλλους έβγαλε φωτογραφίες πριν καταστραφεί το μοναστήρι. Την ώρα που ανατίναξαν το μοναστήρι, που έβαζαν τα εκρηκτικά. Και τα έστειλε αυτά όλα σε εμάς. Έτυχε εκείνη την περίοδο να γίνονται τα σχέδια της αναστήλωσης. Δεν υπήρχαν ίχνη για να αποκατασταθεί όπως ήταν και μας έλειπε μια γωνία που ένωνε δύο πτέρυγες. Και οι φωτογραφίες ήταν ακριβώς από εκεί. Το οποίο βοήθησε πάρα πολύ να γίνουν οι εργασίες.
ΣΘ: Εσείς επικοινωνήσατε ποτέ με τον στρατιώτη εκείνο;
ΣΙΛΟΥΑΝΟΣ: Εμείς επικοινωνήσαμε. Τον ευχαριστήσαμε για την αποστολή των φωτογραφιών και το 2004 κάναμε μια εκδήλωση για τα 60 χρόνια από την καταστροφή. Είχε πεθάνει αυτός ο στρατιώτης και καλέσαμε την γυναίκα του και την κόρη του. Και ήρθαν εδώ και απηύθηναν χαιρετισμό στην ημερίδα που κάναμε. Για να δείξουμε ότι δεν τα έχουμε εμείς με ανθρώπους. Με πολιτικές, ας πούμε. Όχι με ανθρώπους συγκεκριμένους. Γιατί και αυτός ο στρατιώτης κρατούσε ένα ημερολόγιο Και την ημέρα που καταστράφηκε το μοναστήρι έγραψε: «Είναι κρίμα να καταστρέφονται τέτοια μνημεία».
Οι «Πρωταγωνιστές» που θα μεταδοθούν απόψε στις 23.50 από τον Alpha παρουσιάζουν εικόνες από την ανατίναξη και τα ερείπια της Μονής καθώς και φωτογραφίες του Γερμανού Καρλ Φάμπερ όταν ήταν στρατιώτης αλλά και όταν αποφάσισε να βοηθήσει την σωστή αναστήλωση της Μονής.
Σήμερα ένα μεγάλο τμήμα της παλαιάς Μονής έχει ήδη αναστηλωθεί – κυρίως με Ευρωπαϊκά κονδύλια και ενισχύσεις από το Υπουργείο Πολιτισμού.
Το παλιό μοναστήρι είναι χωμένο μέσα στο φαράγγι του Ενιπέα και παραμένει σφραγισμένο τον χειμώνα. Όταν ζεσταίνει ο καιρός, αρχίζει ξανά η αναστήλωση του. Και όπως σημειώνει ο Σταύρος Θεοδωράκης τα κελιά των μοναχών περιμένουν πότε θα αποκτήσουν ξανά ζωή. Μέχρι τότε οι μοναχοί θα συνεχίσουν να ζουν στο νέο μοναστήρι που στήθηκε μετά την ανατίναξη κοντά στο Λιτόχωρο, 15 χιλιόμετρα από την παλαιά Μονή.