Εγκαινιάστηκε στο Μεγάλο Δέρειο Έβρου, το πρώτο Τζεμ Εβί στην Ελλάδα για τους Αλεβίτες.
Σε μια μεγάλη γιορτή θρησκευτικού χαρακτήρα κι ένα γλέντι με μουσικό πρόγραμμα και παραδοσιακούς χορούς, των κατοίκων του Μεγάλου Δέρειου στο νομό Εβρου, εξελίχθηκε η εκδήλωση για τα εγκαίνια του πρώτου Τζεμ Εβί (CEM EVI) στην Ελλάδα, εκτός Τεκέ, που λειτουργεί με επίσημη άδεια ως χώρος συγκέντρωσης και λατρείας για τη θρησκευτική κοινότητα των Αλεβιτών.
«Ιστορική», χαρακτήρισε τη σημερινή μέρα ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας Γιώργος Καλαντζής, ο οποίος στο χαιρετισμό του είπε ότι αυτό που μας ενώνει από διαφορετικές θρησκείες και από διαφορετικές χώρες είναι ένα κοινό μέλλον ευημερίας και ειρήνης.
«Σήμερα είμαστε όλοι εδώ, Μουσουλμάνοι και Χριστιανοί, από την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Τι είναι αυτό που μας έχει φέρει σήμερα εδω; Η κοινή αγάπη μας για τον Θεό», τόνισε ο κ. Καλαντζής και συνέχισε: «Και αυτό ακριβώς είναι κάτι πολύ σημαντικό που έχει γίνει σήμερα εδώ, στην άκρη της χώρας μας, στο χωριό το δικό σας, χάρη στη δική σας δουλειά, στη δική σας πίστη, στις δικές σας προσπάθειες, στη δική σας αγάπη. Αυτό, λοιπόν, που μας έφερε εδώ, αυτό που μας ενώνει, από διαφορετικές θρησκείες και από διαφορετικές χώρες, είναι η απάντηση για το ποιο μπορεί να είναι το μέλλον. Ένα μέλλον κοινό για όλους μας, ένα μέλλον ευημερίας, ένα μέλλον ειρήνης. Γιατί όλοι μας στο τέλος της ημέρας αυτό που θέλουμε είναι τα παιδιά μας να ζήσουν καλύτερα από ότι ζήσαμε εμείς. Και αυτό που μας διδάσκει σήμερα το Μεγάλο Δέρειο, αυτό που βλέπουμε σήμερα εδώ, για το λόγο που είμαστε εδώ, είναι ότι αυτός είναι ο δρόμος». Και συμπλήρωσε :«Η ελληνική πολιτεία ήταν, είναι και θα συνεχίσει να είναι υποστηρίκτρια. Γιατί αυτό λέει το Σύνταγμα μας. Το Σύνταγμά μας, στο άρθρο 13, λέει ότι το ελληνικό κράτος, η ελληνική πολιτεία έχει το καθήκον να προστατεύει και να εγγυάται τη θρησκευτική ελευθερία όλων. Σήμερα είναι μία ιστορική μέρα όχι μόνο για σας εδώ αλλά για όλους μας και έγινε πραγματικότητα χάρη στη δική σας δουλειά στη δική σας θέληση. Σας ευχαριστώ θερμά για την πρόσκληση που είναι ιδιαίτερα τιμητική και για το υπουργείο Παιδείας και για τη χώρα μας και εύχομαι οι μέρες που έρχονται να είναι και θα είναι καλύτερες από τις μέρες που αφήσαμε πίσω μας».
«Ηταν ένα τρελό όνειρο που κανείς δεν μπορούσε να το πάρει στα σοβαρά. Και τα τρελά, όμως, όνειρα μπορούν να πραγματοποιηθούν από κάποιους τολμηρούς και αποφασισμένους», είπε στον χαιρετισμό του ο Πυρελή Μουμίν, διευθυντής του μειονοτικού σχολείου στο Μεγάλο Δέρειο, γενικός γραμματέας του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου, που είναι και η "ψυχή" του Τζεμ Εβί. «Η σημασία και ο ρόλος του Τζεμ Εβί είναι καθοριστικός για τα επόμενα χρόνια», σημείωσε και προσέθεσε πως «κάθε πέτρα του έχει έναν ανώνυμο ή επώνυμο κτίστη και είναι το αποτέλεσμα της συλλογικότητας, της συνεργασίας εκείνων που πίστεψαν στην ανάγκη του». «Η επόμενη μέρα θα μας βρει πιο δυνατούς, πιο ώριμους και πιο αποφασισμένους να πετύχουμε και άλλους στόχους, να αγαπήσουμε ακόμη πιο πολύ το χώμα που πατούν, το χώμα της πατρίδας μας», είπε ο Πυρελή Μουμίν. Ταυτόχρονα, ευχαρίστησε την πολιτεία, το υπουργείο Παιδείας και τον γενικό γραμματέα Θρησκευμάτων Γιώργο Καλαντζή, που όπως είπε «έδωσε δυνατό αγώνα» για να λειτουργήσει το Τζεμ Εβί.
Ο βουλευτής Εβρου της ΝΔ, Χρήστος Δερμεντζόπουλος, συνεχάρη όσους συνέβαλαν «στο να γίνει το όνειρο αυτό πραγματικότητα», «έτσι ώστε η πολιτεία να εκπληρώσει ουσιαστικά μία υποχρέωση που αφορά στο σεβασμό και την ελευθερία στη θρησκεία». Ο επίσης βουλευτής Έβρου της ΝΔ, Σταύρος Κελέτσης, είπε ότι «η σημερινή μέρα είναι πολύ σημαντική και για αυτό είμαστε όλοι μαζί σας για να γιορτάσουμε και να συμμετάσχουμε στη χαρά σας». Ευχήθηκε, δε, το Τζεμ Εβί να είναι ένας οίκος προσευχής, αγάπης, ειρήνης και αλληλεγγύης. Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ Νατάσα Γκαρά είπε πως «αυτό που είναι πολύ σημαντικό είναι το Τζεμ Εβί να είναι η φωλιά, το σπίτι που θα μας αγκαλιάζει όλους και όλες, τιμώντας τις τοπικές παραδόσεις, τα τοπικά ήθη που πάνε πολύ παλιά στο χρόνο και είμαστε πολύ υπερήφανοι που αναδεικνύουν τη θρακική γη, τη θρακική παράδοση, την ιστορία μας, αλλά και τη διαφορετικότητά μας και τα κοινά τα οποία έχουμε». «Αυτό το οποίο είναι όμορφο στη Θράκη είναι ότι όλοι και όλες εμείς με τα κοινά μας και τη διαφορετικότητά μας αποτελούμε ένα πολύχρωμο μωσαϊκό στην περιοχή και αυτό είναι που μας ξεχωρίζει αλλά αυτό είναι που μας ενώνει», σημείωσε.
«Είναι πολύ σημαντικό το ό,τι εδώ στο Μεγάλο Δέρειο ο Πολιτιστικός Μορφωτικός Σύλλογος αφήνει ένα διακριτό αποτύπωμα, το Τζεμ Εβί, το οποίο είναι το πρώτο επίσημο στην Ελλάδα και το τρίτο επίσημο στην Ευρώπη. Άρα, έχουμε μία πρωτοπορία», είπε στον χαιρετισμό του ο αντιπεριφερειάρχης Έβρου Δημήτρης Πέτροβιτς και συνέχισε: «Θεωρώ ότι αυτή η μέρα είναι ιστορική και πραγματικά το αποτύπωμα αυτής της ημέρας έχει ως παρονομαστή την παρουσία του γενικού γραμματέα, του κ. Καλαντζή, από το υπουργείο Παιδείας. Αυτό δείχνει ότι η πολιτεία ενδιαφέρεται. Η πολιτεία είναι εδώ, όσο ψηλά κι αν είναι το Μεγάλο Δέρειο. Θέλουμε σε αυτόν τον τόπο να δημιουργούμε τις προϋποθέσεις για να μένουν οι νέοι, όσο είναι δυνατον, διότι ξέρετε ότι οι περισσότεροι νέοι μας φεύγουν κι αυτή είναι η μεγάλη πληγή. Αλλά με τέτοιους χώρους, με τέτοια σημεία αναφοράς νομίζω ότι έχουμε τη δυνατότητα όλοι μαζί να είμαστε μία γροθιά. Η διαφορετικότητα είναι πλεονέκτημα, δεν είναι μειονέκτημα όταν έχουμε κοινό παρονομαστή αυτόν τον τόπο που όλους μας αγαπάει, αυτόν τον ευλογημένο τόπο».
«Για μας τους Αλεβίτες σήμερα είναι μεγάλη γιορτή», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Πυρελή Μουμίν και εξήγησε πως πριν τη λειτουργία του Τζεμ Εβί οι Αλεβίτες έκαναν τις προσευχές τους στα σπίτια και η χαρά τους είναι πολύ μεγάλη, καθώς το Τζεμ Εβί σημαίνει την αναγνώριση από την ελληνική πολιτεία και τη στήριξή της στη θρησκευτική κοινότητα των Αλεβιτών. Η χαρά, όμως, δεν είναι μόνο για τους Μουσουλμάνους Αλεβίτες, αλλά και για τους Μουσουλμάνους Σουνίτες και τους Χριστιανούς Ορθόδοξους και το απέδειξαν με τη μαζική συμμετοχή τους στην εκδήλωση εγκαινίων και στο γλέντι που ακολούθησε. Από τους 700 κατοίκους του Μεγάλου Δέρειου οι περίπου 400 είναι Μουσουλμάνοι Αλεβίτες, δυο οικογένειες Χριστιανοί Ορθόδοξοι και οι υπόλοιποι Μουσουλμάνοι Σουνίτες. Στο χωριό υπάρχει Τέμενος, το Τζεμ Εβί και Εκκλησία, η οποία λειτουργεί Χριστούγεννα, Πάσχα και σε ειδικές περιπτώσεις, με ιερέα από το Μικρό Δέρειο, καθώς υπάρχουν μόνο δύο οικογένειες Χριστιανών Ορθοδόξων. Ο Πυρελή Μουμίν επισήμανε ότι και οι τρεις θρησκευτικές κοινότητες συμβιώνουν αρμονικά, με αλληλοσεβασμό και αλληλεγγύη. Ανέφερε ενδεικτικά ότι για τη δημιουργία του Τζεμ Εβί βοήθησαν και Σουνίτες και Χριστιανοί Ορθόδοξοι.
«Οι Αλεβίτες είναι από τα παλαιότερα ρεύματα του Μυστικού Ισλάμ στα Βαλκάνια», είπε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Ιωάννης Μυλωνέλης, υποψήφιος διδάκτωρ του Τμήματος Θεολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ο οποίος ανήκει και στο Τμήμα Ιστορίας Αρχαιολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και αντικείμενο της έρευνας του είναι το Μυστικό Ισλάμ.
«Υπήρχε μία έντονη πίεση του Σουνιτικού Ισλάμ και στην Τουρκία και στα Βαλκάνια και στην Ελλάδα, δεν υπήρχαν χώροι λατρείας για τους Αλεβίτες, όπως τα Τζεμ Εβί και αναγκάζονταν να κάνουν τις τελετουργίες τους μέσα στις κατοικίες τους», τόνισε ο κ. Μυλωνέλης και αυτό «είναι που κάνει πολύ σημαντικό το γεγονός της αναγνώρισης και στήριξης της θρησκευτικής κοινότητας των Αλεβιτών από την ελληνική πολιτεία ύστερα από τόσα χρόνια».
Στο Τζεμ Εβί στο Μεγάλο Δέρειο προσεύχονται μαζί άντρες και γυναίκες Αλεβίτες, κάθε Πέμπτη βράδυ, και η αίθουσα χωράει περίπου 140 άτομα. Στο μειονοτικό σχολείο φοιτούν σήμερα 30 μαθητές, ενώ πριν 10 χρόνια ήταν 58. Ο ο αριθμός τους μειώνεται συνεχώς λόγω της μετανάστευσης κυρίως σε χώρες του εξωτερικού. Αρκετοί έχουν μεταναστεύσει στην Ολλανδία και η Μπελίς Πυρελή, 25 χρονών, που έχει τελειώσει νηπιαγωγός σε Ιδιωτικό ΙΕΚ στη Θεσσαλονίκη, είπε ότι είναι κι αυτή έτοιμη να φύγει στο εξωτερικό για να βρει δουλειά πού θα τής επιτρέψει να ζήσει αξιοπρεπώς. Όσο για τη λειτουργία του Τζεμ Εβί η Μπελίς Πυρελή τόνισε ότι «είμαι πολύ χαρούμενη γιατί όλοι οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν να κάνουν την προσευχή τους όπως θέλουν και όπως πιστεύουν».
Τα εγκαίνια του Τζεμ Εβί μετατράπηκαν σε μία μεγάλη γιορτή με τη συμμετοχή περισσοτέρων των 600 ατόμων, καθώς οι κάτοικοι του Μεγάλου Δέρειου προσέφεραν φαγητό και έφεραν μουσικά συγκροτήματα Αλεβιτών από τη Βουλγαρία και την Τουρκία, με τους χορούς και τα τραγούδια να κρατούν αρκετή ώρα μετά την αποχώρηση των επισήμων.
Με την έναρξη της εκδήλωσης ο ιμάμης απήγγειλε αποσπάσματα από το Κοράνι και εν συνεχεία ο γενικός γραμματέας Θρησκευμάτων του υπουργείου Παιδείας Γιώργος Καλαντζής εγκαινίασε το Τζεμ Εβί και ξεναγήθηκε στο εσωτερικό του. Ο Πυρελή Μουμίν πρόσφερε στον κ. Καλαντζή, ως αναμνηστικό και συμβολικό δώρο, ένα κλαδι ελιάς φιλοτεχνημένο από χαλκό. Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν, επίσης, ο βουλευτής Εβρου της Ν.Δ Αναστάσιος Δημοσχάκης, ο τοποτηρητής της Μουφτείας Διδυμοτείχου Οσμάν Χαμζά, εκπρόσωποι διαχειριστικών επιτροπών μουσουλμανικής περιουσίας Κομοτηνής και Διδυμοτείχου, καθώς και εκπρόσωποι Αλεβιτών από τη Βουλγαρία και την Τουρκία. Μετά το τέλος του επίσημου προγράμματος το "παρών" έδωσαν ο δήμαρχος Σουφλίου Παναγιώτης Καλακίκος και η πρόεδρος του ΕΟΤ Αντζελα Γκερέκου, οι οποίοι νωρίτερα ήταν σε εκδήλωση στο Σουφλί.