Η αρχαιολογική ανασκαφή κάτω από τα χαλάσματα ενός σύγχρονου σπιτιού που κατεδαφίστηκε πρόσφατα από την ΔΕΗ για να προχωρήσει η διάνοιξη του ορυχείου στην Μαυροπηγή Κοζάνης, έκρυβε μια πολύ μεγάλη έκπληξη.
Μόλις άρχισαν να απομακρύνουν τσιμέντα και άλλα μπάζα από τα θεμέλια του σπιτιού, αποκαλύφθηκε ένας λακκοειδής τάφος, των υστεροελληνιστικών χρόνων (τέλη 1ου αιώνα π.Χ.), με πλούσια κτερίσματα. Ο τάφος προς έκπληξη των αρχαιολόγων εντοπίστηκε ασύλητος και αδιατάρακτος από τη σύγχρονη δόμηση. Αυτό που εντυπωσίασε ιδιαίτερα την ανασκαφική ομάδα δεν είναι τόσο ο τάφος, όσο το περιεχόμενο του.
Η μοναδική χάλκινη κλίνη του τάφου που ανέδειξε η αρχαιολογική ανασκαφή
Σύμφωνα με την αρχαιολόγο, υπεύθυνη της ανασκαφής και προϊστάμενη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κοζάνης Αρετή Χονδρογιάννη, «η νεκρή που βρέθηκε στον τάφο είναι τοποθετημένη σε μια περίτεχνη χάλκινη νεκρική κλίνη που διατηρείται σε άριστη κατάσταση, ενώ τα χάλκινα στοιχεία του κρεβατιού φέρουν στοιχεία διακόσμησης και εικονογραφίας που θα φανούν στο σύνολο τους κατά την συντήρησή τους».
Η χάλκινη κλίνη που διατηρείται στο σύνολό της θεωρείται σπάνια για τον βορειοελλαδικό χώρο και μοναδική ως ακέραιο αντικείμενο για το σύνολο του ελλαδικού χώρου, σύμφωνα με τα διαθέσιμα δημοσιευμένα αρχαιολογικά δεδομένα. Επίσης το εύρημα παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την επίπλωση της περιόδου, το εξελιγμένο επίπεδο της μεταλλοτεχνίας, αλλά και για τα ταφικά έθιμα και την κοινωνική διαστρωμάτωση του οικισμού στον οποίο ανήκει η ταφή.
Τα κτερίσματα προς τιμή της νεκρής στην αρχαιολογική ανασκαφή
«Η νεκρή γυναίκα ήταν κτερισμένη με πέντε πήλινα μυροδοχεία και ένα γυάλινο ενώ στο κεφάλι και στο χέρι της βρέθηκαν επτά χρυσά ελάσματα που οι αρχαιολόγοι υποθέτουν ότι κοσμούσαν κάποιο ύφασμα ή κόσμημα κεφαλής από άλλο υλικό. Στο στόμα της βρέθηκε χρυσό έλασμα – πιθανόν επιστόμιο, ενώ πάνω στο δεξί της χέρι διατηρήθηκαν χρυσές ίνες και ένα μικρό χρυσό αντικείμενο, πιθανόν από διακοσμημένο ύφασμα».
Τα οστά της γυναίκας μεταφέρθηκαν στα εργαστήρια του Αρχαιολογικού Μουσείου Αιανής και το επόμενο διάστημα μέσω της ανθρωπολογικής μελέτης που θα ακολουθήσει, θα οριστικοποιηθολυν η ταυτότητα του φύλου , η ηλικία ακόμη και τα αίτια του θανάτου. Όπως ανέφερε η κ.Χονδρογιάννη στο ΑΠΕ ΜΠΕ «έχουμε να κάνουμε με μια πλούσια γυναίκα ή με γυναίκα που είχε ιδιαίτερη θέση στην κοινωνία της εποχής αλλά, με περισσότερη σιγουριά, θα μπορέσουμε να μιλήσουμε μετά την ολοκλήρωση της ανασκαφής και την αξιολόγηση όλων των στοιχείων για το εάν πρόκειται για συνήθη ταφικά έθιμα της εποχής ή για ταφή ενός σημαίνοντος προσώπου».
Το εγκαταλελειμμένο χωριό Μαυροπηγή
Η ανασκαφή στην περιοχή της Μαυροπηγής είναι εξέλιξη και το συγκεκριμένο εύρημα εντοπίστηκε 1,5 μέτρο από την επιφάνεια του εδάφους, ακριβώς κάτω από το θεμέλιο της σύγχρονης κατοικίας που κατεδαφίστηκε από την ΔΕΗ. Το χωριό Μαυροπηγή απαλλοτριώθηκε από την ΔΕΗ και οι κάτοικοι του, εγκατέλειψαν τις κατοικίες τους, προκειμένου η ΔΕΗ να προχωρήσει στην διάνοιξη του νέου ορυχείου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της αρχαιολογικής έρευνας στην Μαυροπηγή "έχουμε πυκνή και συνεχόμενη κατοίκηση που ξεκινά από την ύστερη εποχή του Χαλκού 1600 πΧ και φθάνει έως και τους ύστερους Βυζαντινούς χρόνους 1600 μ.Χ. Τα ευρήματα που έχουν έλθει στο φως όπως οικισμοί, νεκροταφεία, μεμονωμένες κατασκευές και αγροικίες, μαρτυρούν την αδιάλειπτη κατοίκηση της περιοχής τα τελευταία 3.600 χρόνια".