Η επέλαση του κορωνοϊού έχει ήδη σημαντικό αντίκτυπο σχεδόν στο σύνολο των επιχειρήσεων, των εργαζομένων και στην καθημερινότητα των πολιτών σε ολόκληρο τον κόσμο. αλλά και την Ελλάδα.
Η αναστολή λειτουργίας υπηρεσιών και επιχειρήσεων, και τα μέτρα που λαμβάνονται για την ανακοπή της έξαρσης του κορωνοϊού, έχει φέρει τους εργαζόμενους αντιμέτωπους με καίρια ερωτήματα και αγωνίες. Χθες, το iefimerida.gr δημοσιοποίησε έναν αναλυτικό οδηγό 15 σημείων, από τον εργατολόγο Γιάννη Καρούζο και τη δημοσιολόγο Μαριάνα Κατσιάδα, για τους υπαλλήλους του Δημοσίου και τις δυνατότητες που τους δίνουν τα έκτακτα μέτρα για τον κορωνοϊό.
Τις ίδιες ανησυχίες για τον κορωνοϊό, ωστόσο, μοιράζονται και εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα.
Κορωνοϊός: 15 απαντήσεις για την τηλεργασία και την άδεια ειδικού σκοπού στον ιδιωτικό τομέα
Ο εργατολόγος Γιάννης Καρούζος απαντά στα 15 βασικά ερωτήματα για την τηλεργασία και την άδεια ειδικού σκοπού στον ιδιωτικό τομέα:
- ΜΠΟΡΕΙ Ο ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ ΝΑ ΜΕ ΘΕΣEI ΣΕ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑΣ;
Προσωρινή αλλαγή στην τηλεργασία επιφέρουν οι διατάξεις της επίμαχης πράξης νομοθετικού περιεχομένου. Συγκεκριμένα, ο εργοδότης δικαιούται με απόφασή του να καθορίσει ότι ο εργαζόμενος θα παρέχει τις υπηρεσίες του με το σύστημα της εξ αποστάσεως εργασίας, χωρίς να απαιτείται συναίνεση ή συγκατάθεση του.
- ΘΑ ΥΠΑΡΞΟΥΝ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟ ΕΡΓΑΝΗ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΕΡΓΟΔΟΤΗ;
Θα ανασταλεί η υποχρέωση του εργοδότη να καταχωρεί στο πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου ή της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, καθώς και την υπερεργασία και τη νόμιμη υπερωριακή απασχόληση. Ο εργοδότης θα γνωστοποιεί συγκεντρωτικά πλέον τις παραπάνω αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στην επιχείρησή του εντός του προηγούμενου μήνα κατά το πρώτο δεκαήμερο του επόμενου μήνα της παρασχεθείσας εργασίας.
- ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΑΔΕΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ;
Αποτελεί μια ειδική άδεια που στοχεύσει στην διευκόλυνση των γονέων εργαζόμενων λόγω αναστολής της λειτουργίας των βρεφικών, βρεφονηπιακών, παιδικών σταθμών, σχολικών μονάδων, ειδικών σχολείων ή σχολικών μονάδων ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, δομών παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας ατόμων με αναπηρία. , στο πλαίσιο προληπτικών μέτρων για την αντιμετώπιση και τον περιορισμό διάδοσης του κορωνοϊού.
- ΤΙ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΘΑ ΕΧΕΙ Η ΑΔΕΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ;
Η διάρκεια της παραπάνω αδείας προσδιορίζεται για όσο χρονικό διάστημα παραμείνουν κλειστές οι ανωτέρω μονάδες. Προβλέπεται όμως, ένα ελάχιστο όριο ημερών που ο εργαζόμενος, υποχρεούται να λάβει για να κάνει λήψη της ειδικής άδειας. Συγκεκριμένα, ορίζεται δικαίωμα λήψης ειδικής άδειας κατ’ ελάχιστον τριών ημερών.
- ΘΑ ΕΧΕΙ «ΣΥΜΜΕΤΟΧΉ» Ο ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ;
Ο εργαζόμενος θα κάνει υποχρεωτικά χρήση μίας ημέρας (1) από την κανονική του άδεια για κάθε τρεις (3) ημέρες άδειας ειδικού σκοπού στο πλαίσιο της τριμερούς συμμετοχής στο έκτακτο και προσωρινό αυτό μέτρο.
- ΜΕΧΡΙ ΠΟΤΕ Ο ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΑΙΤΗΘΕΙ ΤΗ ΛΗΨΗ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΔΕΙΑΣ;
Η ειδική άδεια μπορεί να ληφθεί από 12-03-2020 (ημέρα δημοσίευσης της ΠΝΠ), μέχρι τις 10-04-2020.
- ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΝΑ ΛΑΒΕΙ Ο ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΣ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ;
Οι προϋποθέσεις λήψης της εν λόγω αδείας είναι τρεις και πρέπει να υπάρχουν στο πρόσωπο του εργαζομένου σωρευτικά:
· Να είναι γονείς παιδιών που α) είναι εγγεγραμμένα σε βρεφικούς, βρεφονηπιακούς, παιδικούς σταθμών, β) που φοιτούν σε σχολικές μονάδες υποχρεωτικής εκπαίδευσης, γ) που φοιτούν σε ειδικά σχολεία0 ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής και εκπαίδευσης, δ) καθώς και γονείς ατόμων με αναπηρία τα οποία είναι ωφελούμενα σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας ατόμων με αναπηρία.
ΠΡΟΣΟΧΗ!
· Εξαιρούνται οι γονείς παιδιών που φοιτούν στις τάξεις του λυκείου, σε πανεπιστημιακά ιδρύματα και κολέγια.
· Δεν προβλέπεται ηλικιακό όριο παιδιών :
α) που φοιτούν σε ειδικά σχολεία ή σχολικές μονάδες ειδικής αγωγής
β) αναπήρων, που είναι ωφελούμενοι σε δομές παροχής υπηρεσιών ανοικτής φροντίδας ατόμων με αναπηρία.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι οι εργαζόμενοι γονείς δικαιούνται τη λήψη άδειας ειδικού σκοπού, εφόσον είναι γονείς παιδιών, που ανήκουν στις παραπάνω δύο κατηγορίες, τα οποία μπορεί να είναι και ενήλικα!
· Ένας τουλάχιστον γονέας να εργάζεται στον ιδιωτικό τομέα ως μισθωτός, ακόμα και εάν ο άλλος γονέας είναι ελεύθερος επαγγελματίας.
· Ο εργαζόμενος πρέπει να πληροί τις προϋποθέσεις για λήψη ετήσιας κανονικής άδειας τουλάχιστον έξι (6) ημερών στην εξαήμερη εργασία και πέντε (5) ημερών στην πενθήμερη εργασία. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι ο εργαζόμενος πρέπει να έχει απασχοληθεί στην επιχείρηση περίπου 3 μήνες (2 ΜΉΝΕΣ ΚΑΙ 21 ΗΜΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΠΕΝΘΗΜΕΡΗ, 2 ΜΗΝΕΣ ΚΑΙ 23 ΗΜΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΞΑΗΜΕΡΗ).
- ΕΙΜΑΙ ΝΕΟΠΡΟΣΛΑΜΒΑΝΟΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΔΕΝ ΕΧΩ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΙ ΤΟ ΑΝΩ ΧΡΟΝΙΚΟ ΟΡΙΟ, ΜΠΟΡΩ ΝΑ ΠΑΡΩ ΑΔΕΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ;
Στην περίπτωση που εργαζόμενος δεν έχει θεμελιώσει δικαίωμα κανονικής άδειας 5 ημερών στην πενθήμερη και 6 στην εξαήμερα εργασία, τότε δικαιούται την άδεια ειδικού σκοπού κατ’ αναλογία των ημερών κανονικής αδείας που δικαιούται.
- Η ΑΔΕΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΜΕΤ’ ΑΠΟΔΟΧΩΝ;
Η ειδική άδεια θα χορηγείται με αποδοχές. Συγκεκριμένα, τα 2/3 θα καλύπτονται από τον εργοδότη και το 1/3 από τον τακτικό προϋπολογισμό.
- ΜΠΟΡΟΥΝ ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΓΟΝΕΙΣ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΔΕΙΑΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ;
Δεν μπορούν και οι δύο γονείς να κάνουν παράλληλα χρήση της ειδικής άδειας. Δύνανται να τη μοιραστούν, ή να κάνει χρήση αποκλειστικά ο ένας από αυτούς. Συγκεκριμένα, στην περίπτωση που και οι δύο γονείς είναι μισθωτοί στον ίδιο ή σε διαφορετικούς εργοδότες, με κοινή τους υπεύθυνη δήλωση προς τον εργοδότη ή τους εργοδότες τους, γνωστοποιούν ποιος από τους δύο θα κάνει χρήση της ανωτέρω άδειας ή σε περίπτωση που τη μοιραστούν , τα αντίστοιχα χρονικά διαστήματα χρήσης της από καθέναν από αυτούς.
- ΕΑΝ Ο ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΣΥΖΥΓΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΡΓΟΣ, ΜΠΟΡΕΙ Ο ΑΛΛΟΣ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΤΗΝ ΑΔΕΙΑ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ;
Μόνο στην περίπτωση που ο άνεργος σύζυγος νοσηλεύεται για οποιονδήποτε λόγο ή νοσεί από τον κορωνοϊό ή είναι άτομο με αναπηρία (ΑμεΑ) και λαμβάνει επίδομα από τον ΟΠΕΚΑ, μπορεί ο εργαζόμενος μισθωτός σύζυγος να αιτηθεί την ειδική άδεια.
- ΑΝ Ο ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΥΟ ΣΥΖΥΓΟΥΣ ΕΡΓΑΖΕΤΑΙ ΣΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟ, ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ Ο ΜΙΣΘΩΤΟΣ ΣΥΖΥΓΟΣ ΓΙΑ ΝΑ ΠΑΡΕΙ ΤΗΝ ΕΙΔΙΚΗ ΑΔΕΙΑ;
Στην περίπτωση, που από τους δύο συζύγους, ο ένας εργάζεται σο Δημόσιο και ο άλλος στον ιδιωτικό τομέα, για να μπορέσει ο τελευταίος να λάβει την ειδική άδεια θα πρέπει να προσκομίσει στον εργοδότη του υπεύθυνη δήλωση του εργαζομένου γονέα στο Δημόσιο ότι δεν έχει κάνει χρήση της άδειας ειδικού σκοπού, προκειμένου να μπορεί ο μισθωτός του ιδιωτικού τομέα να κάνει χρήση της άδειας αυτής.
- ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΔΙΑΥΖΕΥΓΜΕΝΟΥΣ Ή ΕΝ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙ ΓΟΝΕΙΣ;
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις την άδεια ειδικού σκοπού τη λαμβάνει ο γονέας ο οποίος έχει την επιμέλεια του παιδιού ή τη γονική μέριμνα. Το εν λόγω δεδομένο πρέπει να το συμπεριλάβουν στην κοινή τους υπεύθυνη δήλωση. Υπάρχει πρόβλεψη να συμφωνήσουν διαφορετικά μεταξύ τους, γεγονός που πρέπει να αναφέρουν ρητά στην άνω κοινή τους υπεύθυνη δήλωση.
- ΠΡΕΠΕΙ Ο ΕΡΓΟΔΟΤΗΣ ΝΑ ΔΗΛΩΣΕΙ ΣΤΟ ΕΡΓΑΝΗ ΤΙΣ ΑΔΕΙΕΣ ΕΙΔΙΚΟΥ ΣΚΟΠΟΥ ΠΟΥ ΛΑΜΒΑΝΟΥΝ ΟΙ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ ΤΟΥ;
Ο εργοδότης υποχρεούται να δηλώσει στο σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, όσους εργαζομένους έκαναν χρήση της ανωτέρω άδειας, καθώς και τη διάρκεια αυτής, μετά το πέρας της 10ης-04-2020 μέχρι τις 15-04-2020.
- ΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΟΝΟΓΟΝΕΪΚΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ;
Ρητή πρόβλεψη για την περίπτωση της μονογονεϊκής οικογένειας δεν υπάρχει. Θα πρέπει να συναφθεί όμως ότι και ο μονογονέας, που είναι μισθωτός στον ιδιωτικό τομέα, δικαιούται τη λήψη άδειας ειδικού σκοπού, εφόσον προσκομίσει υπεύθυνη δήλωση στον εργοδότη του, αναφέροντάς το.
*Ο Γιάννης Κ. Καρούζος είναι δικηγόρος - εργατολόγος με έδρα την Αθήνα