Τον αντίκτυπο που είχε η άρση των μέτρων για τον κορωνοϊό στην πορεία της επιδημίας στη χώρα, την οικονομία και την κοινωνία αποτυπώνει η δεύτερη έκθεση του Παρατηρητηρίου για την Covid-19 που δόθηκε στη δημοσιότητα.
Η δεύτερη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου αφορά το διάστημα 20-27 Μαΐου προκειμένου να διαπιστωθεί κατά πόσο οι τάσεις στους βασικούς άξονες παρατήρησης που είχαν ήδη διαφανεί από την πρώτη έκθεση επαληθεύονται ή αντιστρέφονται με την προσθήκη ολοένα και περισσότερων δεδομένων.
Καλή η επιδημιολογική εικόνα της Ελλάδας
Στον άξονα της υγείας και της πολιτικής προστασίας εδραιώνεται περαιτέρω η καλή επιδημιολογική πορεία της χώρας, παρά την άρση των μέτρων και την αυξημένη πληθυσμιακή κινητικότητα που αυτή επέφερε. Συγκεκριμένα, ο μέσος όρος των ημερήσιων κρουσμάτων μειώθηκε στα 6 κρούσματα ανά ημέρα, μια σημαντική μείωση σε σχέση με την πρώτη έκθεση αναφοράς. Ο μέσος όρος του αριθμού των ασθενών σε ΜΕΘ κυμάνθηκε στο 19 και ο μέσος όρος του αριθμού των θανάτων διολίσθησε στο 1. Υπό αυτό το πρίσμα, ο ρυθμός διπλασιασμού τόσο των κρουσμάτων όσο και των θανάτων ανήλθε στις 56 και 48 μέρες αντίστοιχα, σημειώνοντας πρόσθετη επιβράδυνση σε σχέση με μια εβδομάδα νωρίτερα.
Παράλληλα, παγιώνεται ο υψηλός αριθμός ημερησίων τεστ περί τις 3,000 ως κυλιόμενος μέσος όρος 7 ημερών. Το πλήθος των τεστ ανά χίλιους κατοίκους αυξήθηκε σημαντικά σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, από 13,04 σε 14,87. Δεδομένης της τρέχουσας εξάπλωσης του ιού στη χώρα με Rt μικρότερο του 0,5, το πλήθος των διενεργούμενων τεστ είναι αρκετά υψηλό. Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα διενεργούνται 530,73 τεστ ανά θετικό κρούσμα (στοιχεία 25.05), όταν π.χ. στην Αυστρία το αντίστοιχο νούμερο είναι 138,48, με τη διασπορά να ισοδυναμεί με 0,6 κρούσματα και 4,52 θετικά κρούσματα ανά ημέρα και ανά εκατομμύριο κατοίκους αντίστοιχα.
Αυξήθηκε η κινητικότητα του πληθυσμού, κυρίως σε πάρκα
Η κινητικότητα του πληθυσμού ενισχύθηκε περαιτέρω σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα σε όλο το φάσμα της κοινωνικής δραστηριότητας σε σχέση με τον Απρίλιο, εκτός από τον παραμονή στην κατοικία που είδε την μείωση να αγγίζει το 9%.
Μεγαλύτερη αύξηση σημείωσε η μετάβαση σε πάρκα με 74%. Ακολούθησαν η μετάβαση σε καταστήματα με 25% και για είδη α’ ανάγκης όπως τα τρόφιμα και τα φάρμακα με 14%. Η χρήση με τα ΜΜΜ παρέμεινε σταθερή στο συν 24%. Παρότι, ένα σημαντικό κομμάτι της τήλε-εργασίας παρέμεινε σε ισχύ, το άνοιγμα συγκεκριμένων καταστημάτων ενίσχυσε τη μετάβαση σε χώρους εργασίας κατά 20%.
Συνολικά η πληθυσμιακή κινητικότητα σε σχέση με τον Απρίλιο ενισχύθηκε κατά 25%, με μόνο την τελευταία εβδομάδα να σημειώνεται μια περαιτέρω αύξηση κατά 2%. Η κινητικότητα του πληθυσμού αποτυπώνεται και στα στοιχεία του ΟΑΣΑ όπου σε σχέση με την προηγούμενη έκθεση προόδου σημειώνεται μια πρόσθετη αύξηση κατά 23% στις επικυρώσεις με συνέπεια στις 25.05 να καταγράφεται μείωση σε σχέση με πέρυσι κατά 48%, έναντι 71% μια εβδομάδα νωρίτερα.
Τα στοιχεία για την προσέλευση των μαθητών στα σχολεία
Η προσέλευση των μαθητών δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μειώθηκε σε σχέση με
την πρώτη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου. Η Αττική, Δυτική Ελλάδα και Θεσσαλία έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά απόντων, σε αντίθεση με τα νησιά Βορείου Αιγαίου και της Κρήτης όπου σημειώνονται οι λιγότεροι απόντες. Επιπρόσθετα, στους εκπαιδευτικούς παρατηρείται αυξητική τάση χορήγησης ειδικών αδειών που σχετίζονται με COVID-19.
Σημαντική πτώση σε κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας
Σε ό,τι αφορά πρόδρομους δείκτες οικονομικής δραστηριότητας, συντηρείται μια σημαντική πτώση σε κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας που πλέον παγιώνεται περί το 8% σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο από την αρχή του έτους μέχρι την τρέχουσα ημερομηνία. Αξίζει όμως να σημειωθεί πως ο ήδη από τα μέσα Μαΐου η μείωση κατανάλωσης έχει περιοριστεί σε μονοψήφια νούμερα με διαρκώς καθοδική τάση, με συνέπεια πλέον η ζήτηση να προσεγγίζει την περσινή ως εβδομαδιαία μεταβολή.
Τα στοιχεία για τις ηλεκτρονικές συναλλαγές
Ο όγκος των ηλεκτρονικών συναλλαγών για το τρίμηνο Μαρτίου-Απριλίου-Μαΐου έχει εμφανίσει αύξηση 9% σε σχέση με πέρυσι, ενώ μόνο για το Μάιο μέχρι στιγμής η αύξηση διαμορφώνεται στο 16%. Τα ποσοστά αυτά επιβεβαιώνουν τα ευρήματα της πρώτης έκθεσης προόδου του Παρατηρητηρίου, όπου γινόταν λόγος για μια διαφαινόμενη και σημαντική επαύξηση του όγκου των ηλεκτρονικών συναλλαγών και μια γενικότερη μεταστροφή των πολιτών προς τα ηλεκτρονικά κανάλια από τα μετρητά. Η τάση αυτή δείχνει να παγιώνεται.
Η αύξηση στον όγκο των ηλεκτρονικών συναλλαγών συνοδεύτηκε με περαιτέρω μείωση στην αξία τους. Συγκεκριμένα, η αξία μειώθηκε κατά -1,5% σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό διάστημα Μαρτίου-Απριλίου-Μάιου. Το ποσοστό αυτό βρισκόταν οριακά στο 0% στην προηγούμενη έκθεση προόδου, γεγονός που ισοδυναμεί με αξιοσημείωτη συρρίκνωση των ηλεκτρονικών συναλλαγών εντός του Μαΐου.
Ειδικότερα εξ όσων φαίνεται κατά το Μάιο η αξία των συναλλαγών έχει μειωθεί κατά 9% σε σχέση με πέρυσι. Ενδεχομένως, το σταδιακό άνοιγμα της αγοράς να έχει επιφέρει έναν αντίκτυπο στην αξία των ηλεκτρονικών συναλλαγών που προς το παρόν δεν έχει αποτυπωθεί και θα απαιτηθούν πρόσθετα δεδομένα για να διαπιστωθεί κατά πόσο η μειωτική αυτή τάση αναστρέφεται ή διατηρείται.Η μεταστροφή των καταναλωτικών δαπανών αποτυπώνεται και στα στοιχεία για
ηλεκτρονικές συναλλαγές από τις συστημικές τράπεζες. Συγκεκριμένα για την περίοδο μεταξύ 23 Μαρτίου, οπόταν επιβλήθηκαν τα αυστηρά μέτρα περιορισμού,
ως 21 Μαΐου 2020 και σε σύγκριση πάντα με την αντίστοιχη περσινή, διαπιστώνεται μείωση 17% στο ύψος της διατραπεζικής δαπάνης μέσω mobile, internet banking καθώς και κάρτες. Συνεπώς, διαπιστώνεται μια περαιτέρω επιδείνωση αυτής της μείωσης κατά 3%, με τον ποσοστό του Μαΐου να διαμορφώνεται μέχρι στιγμής στο - 7,5% σε σχέση με τον περσινό.
Συγκεκριμένα τα έσοδα της ΑΑΔΕ στο τρίμηνο Μάρτιος-Απρίλιος-Μάιος βαίνουν μειούμενα κατά 14%, ενώ, του ΕΦΚΑ κατά 18% και των τελωνείων κατά 18,5%. Τα νούμερα αυτά είναι βελτιωμένα σε σχέση με την πρώτη έκθεση προόδου κατά 1%, 2% και 3% αντίστοιχα, γεγονός το οποίο ενδεχομένως να είναι ένας ενθαρρυντικός πρόδρομος δείκτης για την πορεία των δημοσίων εσόδων. Σε ιδιωτικούς οργανισμούς και ΔΕΚΟ, με εξαίρεση της τηλεπικοινωνίες και τις ασφάλειες που συνεχίζουν να παρουσιάζουν αύξηση και μέσα στο Μάιο σε σχέση με πέρυσι, οι λοιπές δαπάνες φθίνουν. Αξίζει να σημειωθεί όμως πως οι δαπάνες για ενέργεια αρχίζουν να γυρνούν σε θετικό πρόσημο.
Το πλήθος διασαφήσεων για εισαγωγές εμπορευματοκιβωτίων ως ένας πρόδρομος δείκτης ζήτησης σημείωσε μια ελαφρά αύξηση της τάξης του 1%, σε σχέση με την πρώτη έκθεση προόδου. Συγκεκριμένα η πτώση από 36% σε σχέση με τον περσινό Μάϊο, περιορίστηκε στο 35%. Ομοίως για τις εξαγωγές, που σε σχέση με την πρώτη έκθεση προόδου ενισχύθηκαν κατά 1,5%. Η χρονοσειρά στη ροή των εμπορευματοκιβωτίων ενδεχόμενα να χαρακτηρίζεται από εποχικότητα, συνεπώς, απαιτούνται περισσότερα δεδομένα για την εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων.
Τα συμπεράσματα
Εν κατακλείδι, η δεύτερη έκθεση προόδου του Παρατηρητηρίου έρχεται να υπερθεματίσει τα ευρήματα της πρώτης, ιδίως σε ότι αφορά το υγειονομικό σκέλος το οποίο όχι απλώς παρέμεινε σταθερό, αλλά, φάνηκε να βελτιώνεται περαιτέρω κρίνοντας από τη μείωση στους θανάτους, τα κρούσματα και τους νοσηλευόμενους στις ΜΕΘ. Το οικονομικό σκέλος δεν έχει μεταβληθεί σημαντικά, με συνέπεια να αποτυπώνεται και να σταθεροποιείται μια έκδηλη επιδείνωση των πρόδρομων δεικτών για την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας, αξίας ηλεκτρονικών συναλλαγών και καταναλωτικής συμπεριφοράς σε σχέση με πέρυσι, πλήρως συμβατή με έναρξη περιόδου ύφεσης. Στον αντίποδα, οι πληρωμές προς ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ εμφανίζουν ελαφρά βελτίωση όπως επίσης και οι πληρωμές για ενέργεια και τηλεπικοινωνίες.