Σειρά νέων προκλήσεων για το εργατικό δίκαιο φέρνει η πανδημία του κορωνοϊού, με εργαζόμενους και επιχειρήσεις να προσπαθούν να σταθμίσουν τα δεδομένα.
Στις επιχειρήσεις που ήδη λειτουργούσαν κανονικά, από αυτή τη βδομάδα προστέθηκαν τα καταστήματα του λιανεμπορίου. Και παρότι τα νέα κρούσματα κορωνοϊού παρουσιάζουν μια ελαφρά κάμψη, είναι επόμενο να προκύψουν περιστατικά θετικών εργαζομένων ή μελών του προσωπικού που ήρθαν σε επαφή με συγγενή που διαγνώστηκε με κορωνοϊό.
Τα ερωτήματα που «γεννώνται» είναι πολλά: Δικαιούται άδεια ο εργαζόμενος αν ήρθε σε επαφή με συγγενή που «βγήκε» θετικός; Προβλέπεται ειδική άδεια για να υποβληθεί κάποιος σε τεστ και τι ισχύει στην περίπτωση που διαγνωστεί θετικός ένας εργαζόμενος; Το iefimerida.gr απηύθυνε αυτά τα ερωτήματα στον δικηγόρο – εργατολόγο Γιάννη Καρούζο και τη Μαριάννα Κατσιάδα, δικηγόρο – δημοσιολόγο.
Κορωνοϊός και εργαζόμενοι: Τι ισχύει για τις άδειες, τα τεστ και τις μάσκες
Ακολουθούν τα 6 βασικά ερωτήματα για τον κορωνοϊό και τους χώρους εργασίας και οι απαντήσεις που έδωσαν ο Γιάννης Καρούζος και η Μαριάννα Κατσιάδα:
1) Συγγενικό μου πρόσωπο είναι θετικό στον κορωνοϊό. Πρέπει να μείνω σε καραντίνα; Τι άδεια δικαιούμαι;
Σε μια τέτοια περίπτωση, ο εργαζόμενος, κατ΄ αρχάς δεν δύναται από μόνος του, δίχως να μεσολαβήσει σχετική σύσταση από κρατικό φορέα, να απουσιάσει από την εργασία του. Αν το πράξει, η απουσία του θα είναι αδικαιολόγητη και εκείνος εκτεθειμένος απέναντι στον εργοδότη.
Επομένως, ο εργαζόμενος πρέπει να απευθυνθεί στον ΕΟΔΥ, αναφέροντας του το γεγονός και εφόσον υπάρξει σύσταση από τον κρατικό φορέα για κατ’ οίκον περιορισμό, θα λάβει άδεια καραντίνας 7 ή 14 ημερών, παραμένοντας περιορισμένος στην οικία του. Εφόσον είναι δυνατόν, είναι επιτρεπτό ο εργοδότης να ζητήσει από τον εργαζόμενο να τηλεργαστεί καθ’ όλο το διάστημα της δικαιολογημένης απουσίας. Αν τούτο δεν είναι εφικτό, διότι τα καθήκοντα του εργαζόμενου, δεν μπορούν να ασκηθούν εξ αποστάσεως, τότε με την αυτοπρόσωπη επιστροφή του στην εργασία, εκείνος οφείλει να εργάζεται κατά μία ώρα πλέον του συμβατικού του ωραρίου, χωρίς αμοιβή, μέχρι τη συμπλήρωση του μισού συνολικού χρόνου, που απουσίαζε.
2) Δικαιούμαι να απουσιάσω από την εργασία μου για να υποβληθώ σε τεστ Covid;
Με πρωτοβουλία του Υπουργείου Υγείας, διατίθεται ηλεκτρονική πλατφόρμα όπου εργαζόμενοι και πολίτες, δύνανται να συμπληρώσουν τα απαραίτητα προσωπικά τους στοιχεία, ώστε να υποβληθούν σε δωρεάν rapid test. Κατόπιν, στα υποβληθέντα στοιχεία, θα τους αποσταλεί η ημέρα, η ώρα και ο τόπος διεξαγωγής τους. Εφόσον, η ώρα διεξαγωγής του rapid test συμπίπτει με το συμβατικό ωράριο εργασίας του, ο εργαζόμενος δύναται να λάβει τρίωρη άδεια απουσίας από τον εργοδότη του. Συγκεκριμένα, ο εργαζόμενος, μόνο με την επίδειξη του σχετικού μηνύματος στον εργοδότη του, δικαιούται να απουσιάσει από την εργασία του, δικαίωμα το οποίο δεν υπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του εργοδότη.
3) Υποβλήθηκα σε τεστ Covid και είμαι θετικός. Θα μου χορηγηθεί άδεια ασθενείας;
Κατ’ αρχάς, μόνο το θετικό αποτέλεσμα σε μοριακό ή rapid test covid 19, δεν συνεπάγεται και τη λήψη άδειας ασθενείας από τον ΕΦΚΑ. Αντιθέτως, σύμφωνα με τον κανονισμό του ΕΦΚΑ, για τη χορήγηση αναρρωτικής άδειας, δεν απαιτείται μόνο το θετικό αποτέλεσμα στην ύπαρξη κάποιας νόσου, αλλά και χορήγηση συγκεκριμένων ημερών αδείας από τον θεράποντα και επιβλέποντα ιατρό.
Επομένως, οι εργαζόμενοι νοσούντες από covid, μόνο μετά από σχετική ιατρική γνωμάτευση δύνανται να λάβουν άδεια ασθενείας από τον ΕΦΚΑ. Σε μία τέτοια περίπτωση, ο εργοδότης αποστερείται του δικαιώματος να ζητήσει την παροχή υπηρεσιών με τηλεργασία.
4) Ο εργοδότης απαιτεί την υποβολή μου σε τεστ Covid. Ποιος θα καλύψει το κόστος;
Ο εργοδότης, στα πλαίσια της νομικής του υποχρέωσης πρόνοιας, δύναται να λάβει όλα τα απαραίτητα και αναγκαία μέτρα υγιεινής και ασφάλειας στον χώρο εργασίας. Η ανωτέρω υποχρέωση είναι αναγκαία για την προσήκουσα εκτέλεση της ίδιας της σύμβασης εργασίας. Στο ανωτέρω πλαίσιο, τηρουμένης της αρχής της αναλογικότητας, αλλά και των νόμιμων διαδικασιών του νόμου περί προστασίας προσωπικών δεδομένων, δύναται να ζητηθεί από τους εργαζόμενους η υποβολή τους σε test covid. Κατά την άποψή μας, σε αυτή την περίπτωση, το κόστος των tests το αναλαμβάνει ο εργοδότης.
5) Αρνήθηκα να φορέσω μάσκα κατά την παραμονή μου στο χώρο εργασίας. Ο εργοδότης με απομάκρυνε από την εργασία μου και με αποστέρησε από το μισθό εκείνη την ημέρα. Είναι νόμιμο;
Η άρνηση χρήσης μάσκας, αφενός υγειονομικά είναι επιβαλλόμενη, αφετέρου συνιστά άρνηση εκτέλεσης εργασίας εκ μέρους του εργαζόμενου και μάλιστα αδικαιολόγητη. Αν δε, είναι επαναλαμβανόμενη, μπορεί να οδηγήσει και στην απόλυση του εργαζόμενου χωρίς αποζημίωση. Συνεπώς, νόμιμα δεν καταβάλλεται ο μισθός σε μια τέτοια περίπτωση. Συνιστάται όμως, η διευθέτηση τέτοιων περιστατικών με βάση την καλή πίστη.
6) Ο εργοδότης μου με απέλυσε ενώ είμαι σε άδεια ασθενείας. Είναι νόμιμη η απόλυσή μου;
Κατ’ αρχάς, ο εργοδότης, δύναται να καταγγείλει τη σύμβαση εργασίας ενός εργαζόμενου ενόσω εκείνος βρίσκεται σε άδεια ασθενείας, καθώς σχετική απαγόρευση υπάρχει μόνο στη λήψη άδειας αναψυχής. Ωστόσο μια τέτοια απόλυση είναι πρόδηλα καταχρηστική, αν συντελέστηκε μόνο για την ασθένεια covid που εκδηλώθηκε.
*Ο Γιάννης Κ. Καρούζος είναι δικηγόρος - εργατολόγος με έδρα την Αθήνα