Έντονη ανησυχία για το μέλλον της Ελλάδας, αλλά και του πλανήτη γενικότερα προκαλεί η αύξηση της θερμοκρασίας λόγω κλιματικής αλλαγής.
Η χρονιά που μας πέρασε ήταν η θερμότερη των τελευταίων 30 ετών για τη χώρα μας, αλλά και για τον κόσμο με τη μέση θερμοκρασία να ξεπερνάει κατά 1,6 βαθμούς τη μέση τιμή της προβιομηχανικής περιόδου (1850-1900) όταν το 2023 η μέση θερμοκρασία παγκοσμίως ξεπέρασε κατά 1,48 βαθμούς τη μέσης τιμή της προβιομηχανικής περιόδου (1850-1900).
Τα παραπάνω στοιχεία επισημάνθηκαν κατά την κλιματική αποτίμηση του 2024 η οποία αποτελεί πρωτοβουλία του κόμβου πληροφόρησης Climatebook.gr.
«Ενώ το 2023 είχαμε ρεκόρ θερμοκρασιών και στη θάλασσα και στην ατμόσφαιρα με μεγάλης διάρκειας καύσωνες αυτό που μας εντυπωσίασε είναι ότι το 2024 η επόμενη χρονιά δηλαδή ξεπέρασε το προηγούμενο ρεκόρ και στην θερμοκρασία του αέρα και στη θερμοκρασία της θάλασσας αλλά και στη διάρκεια και ένταση καυσώνων του καλοκαιριού. Ήδη από το 2010 και μετά παρατηρούμε επιτάχυνση της κλιματικής αλλαγής παγκοσμίως και γιάυτό το 2024 ήταν το θερμότερο έτος όπου ξεπεράσαμε το όριο του 1,5 βαθμού Κελσίου ως πλανήτης από προβιομηχανική εποχή. Μάλιστα ξεπεράστηκε και γρηγορότερα από ό,τι περιμέναμε και για το λόγο αυτό ανησυχούμε» είπε στο iefimerida ο Δρ Κωνσταντίνος Λαγουβάρδος ο οποίος μαζί με άλλους επιστήμονες παρουσίασε την κλιματική αποτίμηση του 2024 για την Ελλάδα.
Στην παρουσίαση οι επιστήμονες ανέπτυξαν στοιχεία για την Ελλάδα σύμφωνα με τα οποία το 2024 ήταν το πιο θερμό έτος από το 1991 με μέση ετήσια τιμή της θερμοκρασίας στους 16 βαθμούς Κελσίου. «Το 2024 ήταν το πιο θερμό έτος από το 1991, ξεπερνώντας το δεύτερο θερμότερο, αυτό του 2023.
Η θερμοκρασία της θάλασσας ήταν σε όλα τα πελάγη υψηλότερη από την κλιματική τιμή της περιόδου 1991 – 2020. Ειδικά σε περιοχές του Βόρειου Αιγαίου και της Ρόδου, η θετική απόκλιση έφτασε τους +2.4 βαθμούς Κελσίου. Η θερμοκρασία της θάλασσας ξεπέρασε ακόμη και τους 30°C τον Ιούλιο και Αύγουστο του 2024 στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου καθώς και σε περιοχές του Ιονίου, ενώ η χαμηλότερη θερμοκρασία, 12°C, σημειώθηκε στο Θρακικό Πέλαγος και στο Βόρειο Αιγαίο τον Μάρτιο του 2024», ανέφερε ο κ. Λαγουβάρδος.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες ο Ιούνιος του 2024 ήταν ο θερμότερος των τελευταίων δεκαετιών. Οι θερμοκρασίες ξεπέρασαν κατά πολύ τα κανονικά για την εποχή επίπεδα σε ολόκληρη τη χώρα. Σε μεγάλες πόλεις της χώρας, πάνω από το 70% των ημερών του Ιουνίου παρουσίασαν ισχυρή ή και ακόμα μεγαλύτερη θερμική καταπόνηση με βάση το δείκτη UTCI. Στην Αθήνα το 66,7% των ημερών κατατάσσονται σε πολύ ισχυρή θερμική καταπόνηση ενώ υπολογίστηκε και μία ημέρα ακραίας θερμικής καταπόνησης. Εκτός από το γεγονός ότι το 2024 ήταν από τα θερμότερα έτη ήταν και από τα πολύ ξηρά των τελευταίων 30 ετών.
Οι περιοχές όπου σημειώθηκαν λιγότερες βροχές σχετικά με την κλιματική τιμή ήταν η Ανατολική Μακεδονία και η Θράκη, πολλά τμήματα της ανατολικής χώρας (συμπεριλαμβανομένης και της Αττικής), τα νησιά και η Κρήτη. Οι περιοχές όπου σημειώθηκαν περισσότερες βροχές σχετικά με την κλιματική τιμή ήταν κυρίως η Θεσσαλία.
Όσον αφορά τις ημέρες χιονοκάλυψης στην Βόρεια Ελλάδα και στην Πίνδο κυμάνθηκαν κατά 30-35% κάτω από το μέση τιμή της περιόδου 2005-2023. Ενώ όπως ανέφεραν οι επιστήμονες πάνω από την μέση τιμή οι συνολικές ημέρες χιονοκάλυψης για το 2024 ήταν μόνο σε μεγάλα υψόμετρα στα Λευκά Όρη της Κρήτης. Μιλώντας για τις δασικές πυρκαγιές οι επιστήμονες ανέφεραν ότι ο συνολικός αριθμός καμένων εκτάσεων το 2024 ήταν 420.000 στρέμματα, χαμηλότερα από τον μέσο όρο της περιόδου 2006-2024 όπου ήταν 503.000 στρέμματα.
Ενώ η μεγαλύτερη σε έκταση ήταν η πυρκαγιά στην Πεντέλη τον Αύγουστο, η οποία εκτιμάται ότι έκαψε περίπου 104.000 στρέμματα. Η πυρκαγιά στην βορειοανατολική Αττική που σύμφωνα με όσα ανέφεραν οι επιστήμονες ξεκίνησε στις 11 Αυγούστου από βραχυκύκλωμα σε κολώνα του ΔΕΔΔΗΕ στο Βαρνάβα, έκαψε όπως προαναφέρθηκε 104.000 στρέμματα, επηρέασε 1200 κτήρια και 4000 κατοίκους. Κατά τις 12 πρώτες ώρες η πυρκαγιά εξαπλώθηκε με πολύ υψηλή ταχύτητα 1,8 χιλιόμετρο ανά ώρα καίγοντας περισσότερα από 55.000 στρέμματα.
Η εξάπλωση της πυρκαγιάς καθοδηγήθηκε από ισχυρούς βόρειους ανέμους (20–40 km/h και τοπικά 40-60 km/h), οι οποίοι σε συνδυασμό με την τοπογραφία και την εκδήλωση πυκνών κηλιδώσεων επέτρεψαν την ταχεία εξάπλωση της. Εκτός από την Πεντέλη μεγάλες πυρκαγιές είχαμε στην Κορινθία που κάηκαν 58300 στρέμματα. Στον Λάτα 38.600 στρέμματα, στο Παγγαίο 15200 στρέμματα και στο Μενοίκιο που κάηκαν 11700 στρέμματα. Όσον αφορά τα έντονα καιρικά φαινόμενα οι επιστήμονες του climatebook διαπίστωσαν ότι το 2024 είχαμε 46 καιρικά επεισόδια με έντονες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις.
Ο αριθμός αυτός είναι υψηλότερος από τον ετήσιο μέσο όρο της περιόδου 2000-2024 (24 επεισόδια). Από τα 31 επεισόδια τα 24 επεισόδια ήταν άμεσα σχετιζόμενα με πλημμύρες, κάποια με ισχυρούς ανέμους και 6 με σίφωνες ξηράς. Τα επεισόδια αυτά προκάλεσαν συνολικά 9 ανθρώπινες απώλειες. Την παρούσα ετήσια έκθεση του Climatebook επιμελήθηκαν οι Δρ. Κώστας Λαγουβάρδος, Γιώργος Κύρος, Δρ. Σταύρος Ντάφης, Δρ. Κατερίνα Παπαγιαννάκη και Δρ. Βασιλική Κοτρώνη και Δρ. Φραγκουλίδης Γεώργιος. Ενώ σημαντική ήταν η συνεισφορά του Δρ Θοδωρή Γιάνναρο από το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών για τη δασική πυρκαγιά στη βορειοανατολική Αττική, της Δρ Σοφίας Δαρμαράκη από το Φυσικό-Ωκεανογράφο στο Εργαστήριο Παράκτιας και Θαλάσσιας Έρευνας στο ΙΤΕ για τις θερμοκρασίες θάλασσας και της Δρ Κατερίνας Πανταβού, επιστημονικής συνεργάτιδας του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών για την θερμική επιβάρυνση τον Ιούνιο του 2024.