Η ήπια σεισμική-ηφαιστειακή δραστηριότητα που παρατηρείται τα τελευταία 24ωρα στον χώρο της Καλδέρας στη Σαντορίνη προκάλεσε τη χθεσινή ευρεία σύσκεψη στο υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας.
Κατά τη διάρκεια της σύσκεψης συζητήθηκε, μεταξύ άλλων, η εφαρμογή του σχεδίου έκτακτων αναγκών και άμεσης διαχείρισης των συνεπειών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης με την κωδική ονομασία «ΤΑΛΩΣ 2».
Όπως αναφέρθηκε και σε ανακοίνωση του υπουργείου, «σύμφωνα με την εισήγηση της Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου, καταγράφεται μια αύξηση της δραστηριότητας στο κεντρικό ρήγμα της Καμένης του βορείου τμήματος της Καλδέρας. Γι’ αυτό τον λόγο η Επιστημονική Επιτροπή παρακολουθεί συνεχώς το φαινόμενο, αναλύει τα δεδομένα και επικαιροποιεί τον σχεδιασμό των ανάλογων δράσεων πρόληψης.
»Η ηφαιστειακή αυτή δραστηριότητα είναι παρόμοια με την αντίστοιχη του 2011-2012, η οποία διήρκεσε περίπου 14 μήνες και ολοκληρώθηκε χωρίς κάποιο ηφαιστειακό συμβάν. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, με βάση τα έως τώρα διαθέσιμα δεδομένα, δεν υπάρχει λόγος ιδιαίτερης ανησυχίας.
»Στη σύσκεψη συμμετείχαν: Ο υφ. Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής κ. Χρήστος Τριαντόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας Αυτοδιοίκησης & Αποκέντρωσης κ. Σάββας Χιονίδης, ο Γενικός Γραμματέας Πολιτικής Προστασίας κ. Βασίλειος Παπαγεωργίου, ο Αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος κ. Θεόδωρος Βάγιας, ο Δήμαρχος Θήρας κ. Νικόλαος Ζώρζος, ο Αντιπεριφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου κ. Γεώργιος Λεονταρίτης, ο Γενικός Διευθυντής της ΕΑΓΜΕ κ. Διονύσιος Γκούτης, ο Γενικός Διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου κ. Βασίλειος Καραστάθης, ο Πρόεδρος του ΟΑΣΠ και της Μόνιμης Επιστημονικής Επιτροπής Παρακολούθησης του Ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου κ. Ευθύμιος Λέκκας, ο Πρόεδρος του ΙΜΠΗΣ κ. Κώστας Παπαζάχος, επιτελικά και υπηρεσιακά στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος, της ΓΓΠΠ, του ΟΑΣΠ και της ΕΑΓΜΕ».
Η διαφορά με τη σεισμική δραστηριότητα του 2011
Σύμφωνα με πληροφορίες του iefimerida.gr, η μικροσεισμική δραστηριότητα στην περιοχή του ηφαιστείου έχει ξεκινήσει πριν από τον Δεκέμβριο, ενώ τις τελευταίες πέντε ημέρες είναι αρκετά έντονη, με μεγαλύτερο ηφαιστειακό σεισμό αυτό των 3,6 Ρίχτερ.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι η διαφορά με τη σεισμική δραστηριότητα του 2011 είναι ότι γίνονται μικροσεισμοί και έξω από την Καλδέρα, αλλά αυτό είναι ένα φαινόμενο το οποίο έχει εμφανιστεί στο παρελθόν.
Οι επιστήμονες, μερικοί από τους οποίους συμμετείχαν και στη χθεσινή σύσκεψη, παρακολουθούν το φαινόμενο, το οποίο είναι σε εξέλιξη.
Η πιο πρόσφατη έκρηξη του ηφαιστείου έλαβε χώρα από τις 10 Ιανουαρίου 1950 μέχρι 2 Φεβρουαρίου του ίδιου χρόνου και δημιούργησε το δόμο του Λιάστικα. Αυτά τα ηφαιστειακά πετρώματα είναι τα πιο πρόσφατα που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα. Ενώ το Κολούμπος που είναι βυθισμένο στο Αιγαίο Πέλαγος, είναι «ήσυχο» εδώ και σχεδόν 400 χρόνια, αλλά δεν «κοιμάται». Την τελευταία φορά που εξερράγη, το 1650, σκότωσε 70 ανθρώπους και προκάλεσε τσουνάμι ύψους 40 μέτρων. Καταγράφηκαν ισχυροί σεισμοί και μετασεισμοί, μαζί με τοξικά αέρια και καπνούς.
«Έχουμε υφέσεις και εξάρσεις», λέει ο δήμαρχος
Για το θέμα μίλησε στο iefimerida.gr ο δήμαρχος Θήρας, Νίκος Ζώρζος, ο οποίος δήλωσε ότι είναι ενήμερος από την πρώτη στιγμή για την ήπια σεισμική δραστηριότητα που παρατηρείται τις τελευταίες ημέρες στο νησί.
«Έχω ενημερωθεί από την πρώτη στιγμή. Πρόκειται για μια συνηθισμένη δραστηριότητα. Κατά καιρούς έχουμε υφέσεις και εξάρσεις. Δεν υπάρχουν ενδείξεις για κάτι σύντομα επικείμενο. Το φαινόμενο παρακολουθείται ανελλιπώς από τους ειδικούς», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Ζώρζος.
Αύριο, Παρασκευή (31/1), ο δήμαρχος του νησιού αναμένεται να δώσει συνέντευξη Τύπου προκειμένου να ενημερώσει τους κατοίκους της Σαντορίνης.
«Είμαστε υποχρεωμένοι να εξετάσουμε και το δυσμενές σενάριο»
Την ίδια ώρα, το iefimerida.gr ζήτησε και την επιστημονική θέση του καθηγητή σεισμολογίας του ΑΠΘ και πρόεδρου του Ινστιτούτου Μελέτης και Παρακολούθησης του Ηφαιστείου Σαντορίνης (ΙΜΠΗΣ), Κώστα Παπαζάχου.
«Η σεισμική δραστηριότητα είναι σχεδόν παρόμοια με εκείνη του 2011-2012. Πρόκειται για το ίδιο ρήγμα. Είναι στο ίδιο κέντρο και προκαλεί παρόμοια παραμόρφωση», ανέφερε αρχικά ο έμπειρος καθηγητής σεισμολογίας.
Παράλληλα, σε σχετικό ερώτημα που του ετέθη για το εάν συντρέχει λόγος ανησυχίας, ο κ. Παπαζάχος εμφανίστηκε καθησυχαστικός.
«Είναι ένα φαινόμενο που βρίσκεται σε εξέλιξη και το παρακολουθούμε από κοντά. Όπως προανέφερα, η σεισμικότητα είναι παρόμοια με αυτή του παρελθόντος. Δεν υπάρχει στην παρούσα φάση λόγος ανησυχίας. Ωστόσο είμαστε υποχρεωμένοι να εξετάσουμε και να είμαστε προετοιμασμένοι ακόμα για το δυσμενές σενάριο. Να προετοιμαστούμε δηλαδή και επιστημονικά, αλλά και επιχειρησιακά. Να λάβουμε μέτρα, με την έννοια να ενημερώσουμε σωστά τον κόσμο, αλλά και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες υποδομές. Να ενημερώσουμε τις Αρχές. Έτσι κάνει ένα σοβαρό κράτος», ανέφερε.
Το σχέδιο ΤΑΛΩΣ 2
Στη χθεσινή σύσκεψη συζητήθηκε το σχέδιο έκτακτης ανάγκης μετά από ηφαιστειακή δραστηριότητα στη Σαντορίνη «ΤΑΛΩΣ», το οποίο δημιουργήθηκε μετά την έντονη σεισμική δραστηριότητα στο ηφαίστειο την περίοδο 2011-2012.
Ο σκοπός του συγκεκριμένου Γενικού Σχεδίου είναι η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων φορέων σε κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο της Σαντορίνης για την αποτελεσματική αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας και την άμεση διαχείριση των συνεπειών της, δράσεις που αποβλέπουν στην προστασία της ζωής, της υγείας και της περιουσίας των πολιτών, καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των υποδομών της χώρας. Τον Ιούνιο του 2023 υπήρξε η 2η έκδοση του γενικού σχεδίου με την κωδική ονομασία «ΤΑΛΩΣ 2».
Όπως αναφέρεται: «Σκοπός της παρούσας δεύτερης έκδοσης του γενικού σχεδίου είναι η άμεση και συντονισμένη απόκριση των εμπλεκόμενων φορέων σε κεντρικό περιφερειακό και τοπικό επίπεδο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση έκτακτων αναγκών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα Σαντορίνης και την άμεση διαχείριση των συνεπειών της, δράσεις που αποβλέπουν στην προστασία της ζωής της υγείας και της περιουσίας των πολιτών καθώς και στην προστασία του φυσικού περιβάλλοντος των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των υποδομών της χώρας. Αναφορικά με την ανάλυση κινδύνου όπως αναλυτικά αναφέρεται στο μέρος τρία του παρόντος γενικού σχεδίου τονίζεται ότι τα παρουσιαζόμενα σε αυτή στοιχεία δεν αντιπροσωπεύουν κατανάγκη πλήρως τεκμηριωμένα αποτελέσματα που δεσμεύουν την Ειδική Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης Ηφαιστείου Σαντορίνης ως προς την ακρίβεια τους είναι όμως επαρκή για την ανάπτυξη ρεαλιστικών σεναρίων ενδεχόμενης επαναδραστηριοποίησής με στόχο την κατάστρωση ενός αποτελεσματικού σχεδίου πολιτικής προστασίας και αντιμετώπισης εκτάκτων αναγκών από την εκδήλωση ηφαιστειακής δραστηριότητας στο ηφαιστειακό σύμπλεγμα της Σαντορίνης. Οι παραπάνω αβεβαιότητες είναι δυνατόν να περιοριστούν ουσιαστικά ιδίως στην περίπτωση ενδεχόμενης ηφαιστειακής διέγερσης με τη συμβολή των επιστημόνων και των δικτύων παρακολούθησης. Για το λόγο αυτό είναι απαραίτητο να διατηρούνται διατηρούνται σε πλήρη απρόσκοπτη και συνεχή λειτουργία τα δίκτυα παρακολουθήσεις να αξιολογούνται οι πληροφορίες συνεχώς και δυναμικά ιδίως σε περίπτωση ηφαιστειακής διέγερσης από κατάλληλο επιστημονικό κλιμάκιο το οποίο θα συντονίζεται με την ευθύνη των επιστημονικών φορέων παρακολούθησης σε συνεργασία και με την εποπτεία της μόνιμης επιστημονικής επιτροπής παρακολούθησης ελληνικού ηφαιστειακού τόξου».