Έντονη ανησυχία έχει προκαλέσει στα Χανιά το γεγονός ότι σε αρκετές περιοχές έχουν ξεβραστεί νεκρά ψάρια, χωρίς μάτια.
Σύμφωνα με το zarpanews, πρόσφατα το συγκεκριμένο φαινόμενο εντοπίστηκε και στα Φαλάσαρνα, με φωτογραφίες και βίντεο να κυκλοφορούν στα social media. Τα περισσότερα από τα νεκρά ψάρια είναι στήρες και ροφοί.
Μεγάλος αριθμός νεκρών ψαριών σε Κρήτη και Κυκλάδες
Από τα μέσα Σεπτεμβρίου, καταγράφεται αυξημένη θνησιμότητα σε ψάρια της οικογένειας Epinephelidae (ροφοί, στήρες και σφυρίδες) με μεγάλο αριθμό νεκρών ψαριών να εκβράζεται στις ακτές και να παρατηρούνται ετοιμοθάνατα ψάρια στην επιφάνεια της θάλασσας.
Οι αναφορές για τους ροφούς, τις στήρες και τις σφυρίδες προέρχονται κυρίως από την Κρήτη, ειδικότερα τον νομό Λασιθίου, αλλά και από Κυκλάδες, όπως η Τήνος, η Σύρος και η Άνδρος.
Τι δείχνουν τα πρώτα στοιχεία για τα νεκρά ψάρια χωρίς μάτια
Όπως γράφει το Ινστιτούτο Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών, οι ενδείξεις παραπέμπουν στην ιογενή εγκεφαλοπάθεια και αμφιβληστροειδοπάθεια, που προκαλείται από τον ιό Betanodavirus, ο οποίος είναι ευρέως διαδεδομένος στη Μεσόγειο και προσβάλλει έντονα τα είδη της οικογένειας Epinephelidae, τα οποία εμφανίζουν αυξημένη ευαισθησία στον ιό.
Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ασυνήθιστη συμπεριφορά, με τα ψάρια να κινούνται αργά και σε σπειροειδή τροχιά στην επιφάνεια της θάλασσας, συχνά με την κοιλιά προς τα πάνω λόγω διόγκωσης της νηκτικής κύστης. Παρόμοια περιστατικά, μικρότερης όμως έντασης, παρατηρούνται κάθε χρόνο με έξαρση κυρίως το φθινόπωρο.
Η πρώτη καταγραφή για την ιογενή εγκεφαλοπάθεια έγινε το 1979, όταν στο κόλπο Κισσάμου είχαν εντοπιστεί περίπου πέντε τόνοι νεκρών ψαριών.. Τότε οι επιστήμονες είχαν αποδώσει τη θνησιμότητα σε άλλη αιτία, και χρόνια αργότερα αποδείχθηκε ότι ενδείξεις παρέπεμπαν τελικά, στην ιογενή εγκεφαλοπάθεια.
Το προηγούμενο έτος, εργαστηριακές αναλύσεις σε στήρες που βρέθηκαν νεκρές στο Δισκό (Ν. Ηρακλείου) επιβεβαίωσαν την παρουσία του ιού με μοριακές μεθόδους. Φέτος, η ομάδα του Εργαστηρίου Μικροβιολογίας Υδατοκαλλιεργειών του Ινστιτούτου Θαλάσσιας Βιολογίας, Βιοτεχνολογίας και Υδατοκαλλιεργειών (ΙΘΑΒΒΥΚ), σε συνεργασία με το Εργαστήριο Γενετικής (ΙΘΑΒΒΥΚ) και το Ινστιτούτο Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων & Εσωτερικών Υδάτων (ΙΘΑΒΙΠΕΥ) του Ελληνικού Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ), έχει ξεκινήσει συστηματική διερεύνηση αυτών των περιστατικών.
Δείγματα έχουν συλλεχθεί από διάφορες περιοχές της Κρήτης και πραγματοποιείται λεπτομερής καταγραφή σε συνεργασία με τοπικούς φορείς, αλιευτικούς συλλόγους και τη Διεύθυνση Αλιείας του Νομού Λασιθίου. Οι εργαστηριακές αναλύσεις που θα ακολουθήσουν θα δώσουν οριστική απάντηση για την αιτία της θνησιμότητας. Εάν επιβεβαιωθεί η παρουσία του ιού, θα διεξαχθούν γενετικές αναλύσεις για να εντοπιστούν τυχόν γενετικές αλλαγές που θα μπορούσαν να αιτιολογούν την αυξημένη θνησιμότητα της φετινής χρονιάς.
Είναι σημαντικό να υπογραμμιστεί ότι ο ιός προσβάλλει αποκλειστικά τα ψάρια και δεν μεταδίδεται στον άνθρωπο, συνεπώς δεν υπάρχει κίνδυνος για τη δημόσια υγεία. Ωστόσο, τα νεκρά ψάρια που εκβράζονται στις ακτές δεν πρέπει να καταναλώνονται, καθώς ενδέχεται να έχουν αλλοιωθεί. Η ιογενής εγκεφαλοπάθεια επηρεάζει επίσης είδη ιχθυοκαλλιέργειας, όπως το λαβράκι, και σε κάποιες περιπτώσεις στο παρελθόν, εξάρσεις της νόσου σε άγριους πληθυσμούς είχαν συνδεθεί με δραστηριότητες ιχθυοκαλλιέργειας.
Ωστόσο, στην παρούσα κατάσταση, οι περιοχές που καταγράφονται εξάρσεις δεν γειτνιάζουν με μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, κάτι που υποδεικνύει πως ο ιός υπάρχει φυσικά στο θαλάσσιο περιβάλλον και μπορεί να προσβάλει άγριους πληθυσμούς.