Το φαινόμενο με την πολύ χαμηλή στάθμη της θάλασσας, όπου ουσιαστικά τα νερά υποχωρούν με αποτέλεσμα να ξεπροβάλλει η στεριά, παρατηρείται το τελευταίο διάστημα σε όλο και περισσότερες περιοχές.
Όπως εξήγησε ο καθηγητής διαχείρισης φυσικών καταστροφών του Πανεπιστημίου Αθηνών, Ευθύμιος Λέκκας, μιλώντας στο Mega πρόκειται για μετακίνηση θαλασσίων μαζών λόγω της έλξης των πλανητών και της θέσης του ήλιου.
Δείτε εικόνες από το έντονο φαινόμενο άμπωτης στον Θερμαϊκό:
Ζερεφός: Είναι αστρονομικό φαινόμενο
Για την άμπωτη, το φαινόμενο υποχώρησης της θάλασσας, και πού οφείλεται μίλησε και ο γενικός γραμματέας της Ακαδημίας Αθηνών, Χρήστος Ζερεφός.
Σύμφωνα με τον κ. Ζερεφό που μίλησε στο Mega, η άμπωτη δεν έχει σχέση με τη μετεωρολογία. «Οι ελκτικές δυνάμεις από τη σελήνη και τον ήλιο, όταν βρεθούν σε ίδια ευθεία, λίγο πριν από την πανσέληνο, συμβαίνει αυτό το σπάνιο φαινόμενο της αμπώτιδος, που θα ακολουθηθεί από την πλημμυρίδα. Είναι αστρονομικό φαινόμενο», σημείωσε.
Το φαινόμενο αυτό, υπογράμμισε ο καθηγητής, θα διαρκέσει λίγες μέρες ακόμα. «Είναι φαινόμενο που συμβαίνει πολλές δεκαετίες. Θέλει δεκαετίες για να ξαναγίνει», πρόσθεσε.
Παράλληλα, εξήγησε ότι το ίδιο φαινόμενο έχει παρατηρηθεί και σε γειτονικές χώρες: «Οι γόνδολες στα κανάλια της Βενετίας έχουν κάτσει στον πάτο, το ίδιο έχει συμβεί σε πολλούς στενούς όρμους σε όλη τη Μεσόγειο».
Η εξήγηση Τσελέντη
Από την πλευρά του, ο διευθυντής του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Άκης Τσελέντης, επιχείρησε να εξηγήσει το φαινόμενο ως εξής: «Το διάστημα από 20/2/2021 έως και σήμερα παρουσιάστηκαν πολύ υψηλές ατμοσφαιρικές πιέσεις (υψηλό βαρομετρικό) πάνω από το Αιγαίο. Στην Αττική, στο διάστημα 20/2/21 έως σήμερα η ατμοσφαιρική πίεση κυμάνθηκε σε τιμές πάνω 1021 hPa. Αυτό σημαίνει μια ταπείνωση της μέσης στάθμης της θάλασσας κατά 0.21m.
Επίσης στις 27/2/2021 είχαμε νέα σελήνη, άρα την εμφάνιση παλιρροιακής συζυγίας (ευθυγράμμιση Ήλιου – Γης – Σελήνης), που φέρνει το μεγαλύτερο εύρος της αστρονομικής παλίρροιας και την εμφάνιση της χαμηλότερης θαλάσσιας στάθμης στη φάση της άμπωτης.
Η πτωτική τάση της στάθμης της θάλασσας, επιπλέον εξηγείται από την επίδραση των έντονων βόρειων ανέμων που επικράτησαν στην Μεσόγειο κατά το διάστημα 25/2 – 3/3 οι οποίες μετέφεραν μάζες νερού προς τις νότιες ακτές της Μεσογείου, όπου η στάθμη εμφάνισε σχετική άνοδο. Όλοι αυτοί οι παράγοντες προκάλεσαν την οπισθοχώρηση της θάλασσας και την αποκάλυψη τμημάτων του βυθού (Μερικά τεχνικά στοιχεία ελήφθησαν από το Καθηγ. ΑΠΘ Γιάννη Κρεστενίτη). Η πτώση της στάθμης είναι προσεισμικό φαινόμενο γιατί σε περιοχές έντονων τεκτονικών διεργασιών «από τις τεκτονικές δυνάμεις φουσκώνει» ο γήινος φλοιός λίγες μέρες πριν την διάρρηξη και φυσικά χαμηλώνει η στάθμη. ΔΕΝ ΙΣΧΥΕΙ ΑΥΤΟ ΣΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΜΑΣ ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΔΕΝ ΠΑΡΑΤΗΡΕΙΤΑΙ ΣΕ ΜΙΑ ΜΟΝΟ ΘΕΣΗ ΑΛΛΑ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Το έλεγξα σε συγκεκριμένες θέσεις που παρατηρήθηκε αυτό το φαινόμενο με δορυφορικές παρατηρήσεις και δεν βρήκα καμία παραμόρφωση του φλοιού. Επομένως είμαστε σίγουροι ότι δεν έχει να κάνει με πρόδρομα φαινόμενα».
Πού αποδίδει το φαινόμενο το northmeteo
Καβούρι: Υποχώρησε η θάλασσα λόγω άμπωτης -Εντυπωσιακές εικόνες
Από την πλευρά της η ιστοσελίδα northmeteo.gr ανέφερε σε δημοσίευμά της: «Ήδη από τις 10/2/2021 και μετά η αμτοσφαιρική πίεση άρχισε να είναι αυξημένη, όμως μετά το πέρας της κακοκαιρίας “Μήδεια” το μεγαλύτερο μέρος της Μεσογείου σκεπάστηκε από ένα εκτεταμένο αντικυκλώνα, δηλαδή ένα πεδίο αυξημένης ατμοσφαιρικής πίεσης, το οποίο συνδέεται και με ασθενείς ανέμους και καλοκαιρία.
Το φαινόμενο ωστόσο δεν είναι τοπικό. Αντιθέτως, ο ακόλουθος μετεωρολογικός χάρτης που απεικονίζει την κατάσταση στις 25/2/2021 δείχνει όλη την έκταση του αντικυκλώνα (με ατμοσφαιρική πίεση >1030 σε μεγάλο μέρος της Μεσογείου – λευκές ισοπληθείς καμπύλες).
Σημειώνεται πάντως ότι στην ευρύτερη περιοχή μας δεν είναι σπάνια η εγκαθίδρυση πεδίου υψηλής ατμοσφαιρικής πίεσης κατά τη διάρκεια του έτους.
Σε πολλά sites κυκλοφορεί η ψευδής είδηση ότι η πτώση της στάθμης των υδάτων που παρατηρείται το τελευταίο διάστημα έχει αποκλειστικά αστρονομικά αίτια και ουσιαστικά είναι η επίδραση της παλίρροιας που προκαλείται από τους πλανήτες. Αυτή η παλίρροια συνήθως έχει αποτελέσματα μικρότερης κλίμακας στη Μεσόγειο (δείτε εδώ επιστημονική εργασία που το υποστηρίζει), ενώ αντίθετα τα αποτελέσματά της είναι ορατά και εύκολα αντιληπτά σε ανοιχτές ακτές ωκεανών (πχ. δυτική Ευρώπη, όπου η διαφορά της στάθμης μέσα σε μία μέρα μπορεί να είναι και της τάξεως του 1 μέτρου). Επίσης, σημειώνεται πως η άμπωτη που προκαλείται από την βαρυτική έλξη των πλανητών, δεν εμφανίζει τόσο παρατεταμένη διάρκεια, ενώ συνήθως είναι της τάξεως μερικών εκατοστών.
Παρά το γεγονός ότι η βαρυτική έλξη που ασκούν η σελήνη και ο ήλιος στη γη θα μπορούσε να ενισχύσει το φαινόμενο της μειωμένης στάθμης της θάλασσας που παρατηρείται στη Μεσόγειο, ο κύριος λόγος που συμβαίνει αυτό είναι η αυξημένη ατμοσφαιρική πίεση. Η παλίρροια στη Μεσόγειο γίνεται συνήθως αντιληπτοί σε στενές θαλάσσιες περιοχές (όπως πχ. στην Χαλκίδα).
Σύμφωνα με δημοσιευμένη επιστημονική εργασία στο διεθνές περιοδικό AGU, η στάθμη της θάλασσας μπορεί να μειώνεται κατά 1cm για κάθε 1mb αύξησης της αμτοσφαιρικής πίεσης.
Συμπερασματικά, λοιπόν, αν και είναι ένα θέμα προς γενικότερη έρευνα, φαίνεται πως η πτώση της στάθμης των υδάτων, αν και μπορεί να παρουσιάσει μία περιοδικότητα λόγω βαρυτικής έλξης των πλανητών, αυτήν την περίοδο είναι ιδιαίτερα εντυπωσιακή λόγω και των ατμοσφαιρικών συνθηκών που περιγράφηκαν».