Εκτενές ρεπορτάζ του Guardian για την επίθεση στον υπάλληλο της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στις αρχές Μαρτίου στην Αθήνα και την πιθανή σύνδεσή της με την «εκτός ελέγχου» επιθυμία των επενδυτών να εκμεταλλευτούν τη Μύκονο.
Καθώς η αστυνομία εντείνει την έρευνά της για την ταυτοποίηση των δραστών της επίθεσης στον αρχαιολόγο Μανώλη Ψαρρό, στο επίκεντρο έρχεται όλο και περισσότερο η Μύκονος, το πιο διάσημο «νησί του πάρτι» στην Ευρώπη, όπου η οικοδομική φρενίτιδα έφερε την αρχαιολογική υπηρεσία, στην οποία έχει ανατεθεί η προστασία της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Μυκόνου, σε εμπόλεμη κατάσταση με τους κατασκευαστές.
«Τα πάντα σχετικά με αυτή την επίθεση είναι ενδεικτικά του πόσο εκτός ελέγχου έχει γίνει η κατάσταση στη Μύκονο», λέει στον βρετανικό Guardian η Δέσποινα Κουτσούμπα, η οποία προεδρεύει του Συνδέσμου Ελλήνων Αρχαιολόγων. «Είναι ξεκάθαρο, καθώς δεν υπάρχουν άλλα κίνητρα, ότι αυτό ήταν ένα χτύπημα μαφιόζικου στυλ που εκτελέστηκε από ανθρώπους που ακολουθούσαν τον Μανώλη από τη δουλειά. Αφορά τεράστια επιχειρηματικά συμφέροντα και είχε στόχο να προκαλέσει φόβο στις καρδιές των αρχαιολόγων».
Η Μύκονος έχει καταληφθεί από συμφέροντα που την αντιμετωπίζουν σαν ζώνη του λυκόφωτος
Η κυβέρνηση φαίνεται να συμφωνεί. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η αστυνομία και οι τοπικοί αξιωματούχοι συμφώνησαν την περασμένη εβδομάδα ότι η ανομία στην οποία βασίζεται η παράνομη κατασκευαστική δραστηριότητα σε έναν από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς της Ελλάδας συνδέθηκε με ένα έγκλημα για το οποίο οι δράστες δεν έχουν ακόμη βρεθεί.
Εδώ και πολλά χρόνια, η Μύκονος αποτελεί διεθνώς πρωτοπόρος ως παιδική χαρά για τους πλούσιους. Τα μπαρ, τα εστιατόρια και οι παραλίες της έχουν μετατραπεί σε χώρους που αποφέρουν ολοένα και περισσότερα κέρδη.
Αλλά η βάναυση επίθεση στον Ψαρρό αποκάλυψε, επίσης, μια πιο σκοτεινή πλευρά: ενός νησιού που έχει καταληφθεί από συμφέροντα που αντιμετωπίζουν το νησί σαν μια ζώνη του λυκόφωτος πέρα από την εμβέλεια της κεντρικής κυβέρνησης και του νόμου.
Την Τετάρτη, καθώς ο Μητσοτάκης συγκάλεσε σύσκεψη του υπουργικού συμβουλίου για την υπόθεση, αξιωματούχοι περιέγραφαν ανοιχτά τη Μύκονο ως «κράτος εν κράτει». Δίνοντας φωνή σε αυτές τις ανησυχίες, ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε ότι τα μέτρα δημόσιας τάξης θα επιβληθούν. Τις επόμενες ημέρες, μάλιστα, αναμένεται να φτάσουν στο «νησί των ανέμων» οι πρώτοι 100 από το επιπλέον προσωπικό ασφαλείας, συμπεριλαμβανομένων αστυνομικών, ανακριτών οικονομικού εγκλήματος, επιθεωρητών περιβάλλοντος και κτιρίων. Σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του πρωθυπουργού, θα ενταθούν, επίσης, οι ενέργειες για την καταπολέμηση της παράνομης δόμησης σε αγροτικές περιοχές, τόσο στη Μύκονο όσο και σε γειτονικά νησιά του Αιγαίου.
Η κοινότητα των αρχαιολόγων στην Ελλάδα, μια ομάδα που δεν ξεπερνά τα 1.000 άτομα, θεωρείται εδώ και καιρό ως ο θεματοφύλακας της εξαιρετικής ιστορικής κληρονομιάς του έθνους. Για πολλούς, η ανθεκτική ομάδα των αφοσιωμένων εκσκαφέων και ερευνητών είναι το τελευταίο ανάχωμα ενάντια στις καταστροφές που συνδέονται όλο και περισσότερο με τον τουρισμό.
Λεπτές οι ισορροπίες ανάμεσα στις ανάγκες των επισκεπτών και τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος που τους φέρνει στη χώρα
Όμως, με την τουριστική βιομηχανία να αντιπροσωπεύει το 25% του ΑΕΠ -και να αποτελεί μακράν τη μεγαλύτερη κινητήρια δύναμη της ελληνικής οικονομίας- η ισορροπία είναι λεπτή, προκειμένου να διασφαλιστούν οι ανάγκες των επισκεπτών και ταυτόχρονα να διατηρηθεί η φυσική ομορφιά που τους φέρνει στη χώρα.
Η εντυπωσιακή ανάκαμψη του τουρισμού μετά την πανδημία δεν έχει βοηθήσει. Με την Ελλάδα να ετοιμάζεται για άλλη μια σεζόν ρεκόρ -πέρυσι ήταν το μέρος με την τρίτη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στη γη- οι ανησυχίες των αρχαιολόγων που αναγκάζονται να υποστούν την περιβόητα αργή γραφειοκρατία δεν έχουν σημασία για τους επενδυτές. Τα πρόστιμα που επιβάλλονται σε παραβάτες για την κατασκευή πολυτελών κατοικιών, ξενοδοχείων και beach bar κοντά ή μέσα σε αρχαίες τοποθεσίες, «δεν είναι τίποτα» σε σύγκριση με τα κέρδη που αναμένονται, λένε οι ντόπιοι που εξανίστανται, επίσης, για την απείθαρχη ανάπτυξη ενός νησιού η οποία έχει οδηγήσει πολλούς να μην μπορούν να απολαύσουν το μέρος, ή ακόμα και να την αντέξουν οικονομικά. Τα τελευταία χρόνια, καθώς η Μύκονος κατευθύνεται σε μια δική της στρατόσφαιρα, επενδυτές από τη Μέση Ανατολή ανακοινώνουν επίσης αμφιλεγόμενα σχέδια για την κατασκευή ενός τουριστικού χωριού με λιμάνι ικανό να ελλιμενίζει σούπερ γιοτ.
«Θέλουμε το κράτος να είναι σύμμαχος στην προστασία του νησιού μας», δήλωσε την περασμένη εβδομάδα ο δήμαρχος της Μυκόνου, Κωνσταντίνος Κουκάς. «Θέλουμε να ενισχυθούν οι μηχανισμοί ελέγχου και φυσικά αποδοκιμάζουμε κάθε απειλή κατά των κρατικών υπαλλήλων. Σήμερα είναι οι αρχαιολόγοι. Αύριο θα είμαστε εμείς».
Ο Ψαρρός θέλει να επιστρέψει στη δουλειά μόλις αναρρώσει «γιατί διαφορετικά, ή εάν με απομάκρυναν από τη θέση μου, θα ήταν ένα λάθος μήνυμα σε όσους με επιτέθηκαν».