Η παραίτηση της Λένας Διβάνη από την Νομική Σχολή Αθηνών ξάφνιασε ακόμα και τους πιο γνωστούς και τους πιο κοντινούς της. Το γεγονός είναι πρωτοφανές! Δεν υπάρχει προηγούμενο στα χρονικά του ελληνικού πανεπιστημίου να παραιτείται εν ενεργεία καθηγητής ή καθηγήτρια, δηλώνοντας απόλυτη απογοήτευση, ίσως και απόγνωση, από την κατάσταση που επικρατεί στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα.
Η κυρία Διβάνη, η οποία εκτός από πανεπιστημιακός είναι και γνωστή συγγραφέας, μια αξιοπρεπής και δημοφιλής παρουσία στους συναδέλφους της και στους φοιτητές, γνωστοποίησε την παραίτηση της μέσω του Facebook.
«Το ελληνικό πανεπιστήμιο μου θυμίζει όλο και πιο πολύ τους στίχους από το Second coming του Yeats:
The best lack all conviction, while the worst
Are full of passionate intensity…
Άρα κατά πάσα πιθανότητα the center cannot hold.
Γι' αυτό και σήμερα υπέβαλα την παραίτησή μου από τη σχολή».
Η ανάρτησή της συνοδεύεται από μια άθλια εικόνα ενός πανεπιστημιακού διαδρόμου, με συνθήματα μίσους γραμμένα με σπρέι στους τοίχους, σπασμένα τραπεζάκια, σκουπίδια και μια κλειδωμένη, πλην ετοιμόρροπη ξύλινη δίφυλλη πόρτα – κάτι σαν αλληγορία για το περασμένο μεγαλείο ενός χώρου που αντί να στεγάζει τη μόρφωση μετατράπηκε σε «στέκι» όσων την εχθρεύονται.
Μήπως, όμως, πρόκειται για μια αναπαραγωγή του στερεότυπου ότι τα πανεπιστήμια αποτελούν «χώρους ανομίας», η οποία μεγεθύνει κάποια περιστατικά, και αδικεί το σύνολο του έργου που συντελείται στα ελληνικά πανεπιστήμια; Η παραιτηθείσα καθηγήτρια Διεθνών Σπουδών, απαντώντας στις απορίες που συνόδευσαν την ανάρτηση της, έγραψε στο Facebook ότι «έτσι όπως έχει η κατάσταση, κότσια θέλει για να μείνεις όχι για να φύγεις». «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα και ντρέπομαι».
Τι δήλωσε η Λένα Διβάνη στο iefimerida
Σε επικοινωνία με το iefimerida, η κυρία Διβάνη διευκρινίζει ότι «τα θλιβερά γεγονότα της ΑΣΟΕΕ ήταν το κερασάκι στην τούρτα. Διάβασα στο Facebook ότι φταίμε πρώτα από όλα εμείς οι πανεπιστημιακοί και πήγα και κατέθεσα στη γραμματεία της Σχολής την παραίτηση μου».
Η αλήθεια είναι ότι τα γεγονότα των τελευταίων ημερών στο ΑΠΘ και στην ΑΣΟΕΕ, προκαλούν θλίψη. Τα κηδειόχαρτα, με απειλές κατά της ζωής του Πρύτανη του ΑΠΘ, Νίκου Παπαϊωάνου, επειδή έληξε με παρέμβαση της αστυνομίας η 34χρονη κατάληψη «Στέκι στο Βιολογικό», έμοιαζε να είναι ο πάτος του βαρελιού. Ακολούθησε, όμως, ο ξυλοδαρμός καθηγητή της ΑΣΟΕΕ μέσα στο αμφιθέατρο, πιθανόν από μπράβους και όχι από φοιτητές, και οι αλληλοκατηγορίες ανάμεσα στο θύμα και σε άλλους τρεις καθηγητές, για απάτη, τοκογλυφία, εκβιασμό και παιδεραστία.
Η ΑΣΟΕΕ είναι ένα ακραίο φαινόμενο στον χώρο των ΑΕΙ, αλλά φαίνεται ότι οι λέξεις έχουν χάσει το νόημα τους, εξαιτίας της μακρόχρονης συμβίωσης με το κτήνος. Ευθύνονται μόνο οι πρυτανικές αρχές για την κατάσταση αυτή; Προφανώς, όχι. Δίπλα τους έχουν μια αναποφάσιστη πολιτεία και μια αργοκίνητη δικαιοσύνη -οι οκτώ που συνελήφθησαν για τη διαπόμπευση του πρύτανη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Δημήτρη Μπουραντώνη, τον Οκτώβριο του 2020, μετά την πρώτη δίκη τους αφέθηκαν ελεύθεροι. Και αυτό παρότι δεν έδειξαν μεταμέλεια για την … «επαναστατική» τους ενέργεια. «Υπάγεται στη λογική “χτύπα έναν να φοβηθούν εκατό’’» , έγραφε τότε στην ανακοίνωση της η «Πρωτοβουλία Μαχητικής Αλληλεγγύης».
Οι καταλήψεις πανεπιστημιακών χώρων, το «χτίσιμο» και οι προπηλακισμοί καθηγητών δεν αφορούν μόνο την ΑΣΟΕΕ ή μόνο το ΑΠΘ. Σε όλα τα ανώτατα ιδρύματα είναι διάχυτος ο φόβος των διδασκόντων μήπως μπουκάρουν στο μάθημά τους ακραίες ομάδες και παρεμποδίσουν με το έτσι θέλω την άσκηση των καθηκόντων τους.
Μάλλον η κυρία Διβάνη δεν είναι η μόνη που σκέφτηκε την έξοδο από αυτό το καυκικό περιβάλλον. Ακόμα και αν βρίσκεται κοντά στη συνταξιοδότηση, όπως λένε συνάδελφοι της, υπονοώντας ότι επιχείρησε μια ηρωική έξοδο εκ του ασφαλούς, το τελευταίο εξάμηνο πριν τη λήξη της θητείας, είναι συνήθως αυτό που απολαμβάνει περισσότερο ένας καθηγητής. Ακόμα και σε συνθήκες πανδημίας, ακόμα και αν εμποδίζεται ή προκαλεί φόβο σε προσωπικό επίπεδο η δια ζώσης διδασκαλία -αυτό είναι κάτι επιπλέον που της προσάπτεται, ότι αρνήθηκε να διδάξει στο αμφιθέατρο επειδή φοβόταν τον κορονοιό. Το μάθημα που δίδασκε, Ιστορία Εξωτερικής Πολιτικής, συγκαταλέγεται στα μαθήματα επιλογής του εαρινού εξαμήνου, δεν είναι υποχρεωτικό και ο νόμος υποχρεώνει τους καθηγητές να διδάσκουν αυτοπροσώπως φορώντας μάσκα.
Αλλά το θέμα, εδώ, δεν είναι αν θα πληγεί το πρόγραμμα σπουδών της Νομικής Σχολής από την παραίτηση της κυρίας Διβάνη. Είναι, αν θα στηριχθεί το πανεπιστήμιο προκειμένου να λειτουργεί σε υψηλό επίπεδο και να επιτελεί τον ρόλο του, μακριά από πράξεις βίας και εκδηλώσεις μίσους. Αυτό το θέμα, προφανώς, υπερβαίνει την κυρία Διβάνη. Αφορά όλη την ακαδημαϊκή κοινότητα, τις πρυτανικές αρχές και την πολιτεία.