Η Ελλάδα έχει 157 ενεργά σεισμικά ρήγματα, σαρώνεται κάθε χρόνο από πυρκαγιές και αντιμετωπίζει συχνά τα τελευταία χρόνια καταστροφικές -και φονικές- πλημμύρες. Παρά τον κίνδυνο των φυσικών καταστροφών, ωστόσο, τα σπίτια της συντριπτικής πλειονότητας των πολιτών παραμένουν «ανοχύρωτα».
Η Munich Re, μια από τις μεγαλύτερες εταιρείες ασφάλισης και αντασφαλειών στον κόσμο, πρόσφατα ανακοίνωσε ότι το κόστος των φυσικών καταστροφών, μόνο για το 2019, ανήλθε στα 150 δισ. ευρώ. Η αιτία βρίσκεται στην κλιματική αλλαγή, μια εκδοχή στην οποία, βάσει έρευνας (Anderegg, William R L; Prall, James W.; Harold, Jacob; Schneider, Stephen H. -2010), συμμερίζεται το 98% των επιστημόνων που ασχολούνται με το περιβάλλον.
Ο ακαδημαϊκός Χρήστος Ζερεφός, τον περασμένο Φεβρουάριο, δήλωσε ότι η Ελλάδα έχει σημαντικά, τρωτά σημεία σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. «Η χώρα μας υποφέρει από πάρα πολλά ακραία φαινόμενα και τη συνέργειά τους. Για παράδειγμα, μία πλημμύρα ακολουθείται από περίοδο ξηρασίας και μέσα σε αυτήν την περίοδο η χώρα τρέμει και όλη αυτή η παλμική ακαθόριστη κίνηση οδηγεί σε αποσταθεροποίηση του εδάφους και στην προσεχή πλημμυρίδα», είχε τονίσει χαρακτηριστικά, μιλώντας σε εκδήλωση του ΑΠΘ.
Στην ίδια ομιλία είχε προβλέψει ότι οι δασικές πυρκαγιές θα αυξηθούν, καθώς «η επικίνδυνη περίοδος του καλοκαιριού θα διευρυνθεί σε περισσότερες από 40 ημέρες, έναντι 20 σήμερα».
Φυσικές καταστροφές: Η «αχίλλειος πτέρνα» της Ελλάδας
Οι πρόσφατες καταστροφές στην Εύβοια, στη Μάνδρα, στο Μάτι και -μεταξύ πολλών ακόμη- στο Νέο Ηράκλειο αποκαλύπτουν ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος για τις ζωές και τις περιουσίες των πολιτών.
Το πρόβλημα ανέδειξε εκ νέου ο μεγάλος σεισμός που έπληξε τη Σάμο. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε ο πρόεδρος του Οργανισμού Αντισεισμικής Προστασίας, Ευθύμιος Λέκκας, περίπου 300 σπίτια στο νησί υπέστησαν ζημιές. Ο κ. Λέκκας σήμανε, όμως, ένα ακόμα «καμπανάκι», τονίζοντας ότι στην Ελλάδα υπάρχουν περί τις 10.000 επικίνδυνες κατασκευές.
Η Ελλάδα, σήμερα, με τα 157 ενεργά της σεισμικά ρήγματα, βρίσκεται στην 6η θέση των πιο σεισμογενών χωρών του κόσμου. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, στην Ελλάδα εκλύεται το 50% της σεισμικής ενέργειας όλης της Ευρώπης.
Είναι ενδεικτικό ότι από το 1993 έως τον Αύγουστο του 2020 -δηλαδή μέσα στα τελευταία 27 χρόνια- έχουν καταγραφεί 33 «θεομηνίες» στη χώρα, δηλαδή σεισμοί, καταιγίδες και πυρκαγιές μεγάλης σφοδρότητας και με σημαντικές απώλειες ζωών και πλούτου.
Ανεπαρκής η κρατική κάλυψη
Μέχρι σήμερα, για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες των ακραίων φαινομένων και των καταστροφών στην Ελλάδα, το κράτος συμβάλλει στην αποζημίωση των πληγέντων με τη μορφή εφάπαξ οικονομικής ενίσχυσης ή και επιδότησης με ευνοϊκούς όρους. Αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό το σχήμα είναι πεπερασμένο και πως επιβαρύνει σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμού -δηλαδή και τους Ελληνες φορολογούμενους.
Οι υπέρμαχοι αυτής της θέσης υποστηρίζουν ότι παρά τις καλές προθέσεις από την πλευρά του κράτους, τα χρήματα που τελικά χορηγούνται στους πληγέντες δεν επαρκούν για την πλήρη αποκατάσταση των ζημιών. Επιπλέον, αναφέρουν ότι αυτές οι χρηματοδοτήσεις καταβάλλονται με σημαντική καθυστέρηση, με συνέπεια να επιβαρύνεται και το κοινωνικό σύνολο και η οικονομία.
Αναλυτές «δείχνουν» προς την ιδιωτική ασφάλιση
Στην Ελλάδα μόλις το 15% των σπιτιών έχει ασφαλιστική κάλυψη για πυρκαγιά, κλοπή ή άλλη φυσική καταστροφή όπως ο σεισμός και η πλημμύρα. Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι σχεδόν 9 στα 10 σπίτια είναι ανασφάλιστα, δηλαδή ανοχύρωτα απέναντι στα φαινόμενα.
Η ιστορία έχει αποδείξει ότι ακόμα και μια ασυνήθιστη, αλλά πιθανή, καταστροφή, όπως ένα φαινόμενο που καταγράφεται μια φορά κάθε 200 χρόνια, μπορεί να προκαλέσει ζημιές αρκετών δισ. ευρώ στις υποδομές και στα σπίτια των πολιτών.
Επικαλούμενοι παραδείγματα του εξωτερικού, αναλυτές υπογραμμίζουν ότι οι περισσότερες χώρες που κινδυνεύουν από φυσικές καταστροφές, όπως π.χ. Ισπανία και Γαλλία, ρυθμίζουν με σχήματα ΣΔΙΤ την εκ των προτέρων ασφάλιση και χρηματοδότηση των ζημιών από φυσικές καταστροφές. Αυτή η λύση, όπως εξηγούν, μπορεί να ωφελήσει τόσο τους πολίτες -λόγω φορολογικών κινήτρων- και το κράτος, που δεν θα αναγκάζεται να καλύπτει εξ ολοκλήρου τη ζημιά.
Μπορεί να «σηκώσει» το κόστος της ασφάλισης ένα νοικοκυριό;
Παράγοντες της ασφαλιστικής αγοράς διαμηνύουν ότι οι ασφαλιστικές εταιρείες έχουν όλα τα εχέγγυα για να χειριστούν άμεσα και γρήγορα αποζημιώσεις ύψους πολλών εκατομμυρίων. Το μεγάλο ερώτημα είναι το κατά πόσο ένα ελληνικό νοικοκυριό μπορεί να «σηκώσει» την ασφάλιση της κατοικίας του.
Μελετώντας συγκριτικά στοιχεία από ασφαλιστικές εταιρείες, το iefimerida.gr διαπίστωσε ότι τα ασφαλιστήρια συμβόλαια περιουσίας καλύπτουν τα σπίτια από μια πληθώρα κινδύνων, όπως η πυρκαγιά, η πλημμύρα, ο σεισμός και η κλοπή. Το κόστος, όπως προκύπτει, δεν είναι «αστρονομικό». Ενδεικτικά, για ένα διαμέρισμα 100 τ.μ., που ασφαλίζεται για 100.000 ευρώ, το ασφάλιστρο που καλύπτει για πυρκαγιά, σεισμό και άλλες φυσικές καταστροφές είναι της τάξης των 10 ευρώ ανά μήνα, δηλαδή τα 120 ευρώ ανά έτος.
Ενα άλλο πλεονέκτημα της ασφαλιστικής αγοράς, έναντι του Δημοσίου, είναι ότι αποζημιώνει με μεγαλύτερη ταχύτητα, προκειμένου οι εκάστοτε ζημιές να αποκαθίστανται το συντομότερο δυνατό.