Η κυβέρνηση παρουσίασε το σχέδιο Στρατηγικής Κοινωνικής Στέγασης «Σπίτι μου», στο οποίο περιλαμβάνονται 6+1 δράσεις, ανάμεσα σε αυτές και τα άτοκα ή χαμηλότοκα στεγαστικά δάνεια με δόση στα 275 ευρώ.
Αναλυτικά, όσα θα ισχύουν για τα άτοκα ή χαμηλότοκα δάνεια:
- Δάνειο έως 150.000 ευρώ για αγορά πρώτης κατοικίας έως 120 τ.μ. και έτος κατασκευής έως το 2007.
- Οι ωφελούμενοι είναι έως 10.000 νέοι ή νέα ζευγάρια 25-39 ετών.
- Κατώτατο εισοδηματικό όριο τα 10.000 ευρώ. Ανώτατο εισοδηματικό όριο αντίστοιχο με επίδομα θέρμανσης.
- Προϋπολογισμός 500 εκατ. (375 εκατ. από το αποθεματικό της ΔΥΠΑ και 125 εκατ. από τις τράπεζες).
- Δόση πολύ χαμηλότερη από ενοίκιο: 275 ευρώ για σπίτι αξίας 100.000 ευρώ.
- Άτοκο στεγαστικό δάνειο σε τρίτεκνους και πολύτεκνους ή αν ο δικαιούχος αποκτήσει, όσο αποπληρώνει, 3+ παιδιά.
- Πρόβλεψη για διπλασιασμό του προϋπολογισμού σε περίπτωση εξάντλησης των διαθέσιμων πόρων.
- Το χρονοδιάγραμμα της εφαρμογής είναι από το 1ο τρίμηνο 2023.
Πόσο ωφελούνται από τα νέα στεγαστικά δάνεια
Στην ενημέρωση για το σχέδιο Στρατηγικής Κοινωνικής Στέγασης δόθηκε και ένας συγκριτικός πίνακας ανάμεσα στα κανονικά στεγαστικά δάνεια που δίνονται σήμερα και στα νέα χαμηλότοκα που σχεδιάζεται να δοθούν σε νέους.
Από τη σύγκριση προκύπτει πως οι δανειολήπτες θα πληρώσουν 34% μικρότερη δόση.
- 1.680 ευρώ λιγότεροι τόκοι τον χρόνο για ένα ακίνητο αξίας 100.000 ευρώ.
- 2.640 ευρώ για ένα ακίνητο αξίας 150.000 ευρώ.
Άτοκα ή χαμηλότοκα στεγαστικά δάνεια -Δικαιούχοι και κριτήρια
Ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστής Χατζηδάκης ανακοίνωσε τα εξής:
- Το μέτρο αφορά στη χορήγηση στεγαστικών δανείων, που θα καλύπτουν έως και το 90% της εμπορικής αξίας του ακινήτου, με ανώτατο όριο τα 150.000 ευρώ για αγορά πρώτης κατοικίας. Το πρόγραμμα θα αφορά την αγορά διαμερισμάτων έως 120 τ.μ. και έτος κατασκευής έως και το 2007.
- Οι ωφελούμενοι των ευνοϊκών στεγαστικών δανείων θα είναι 10.000 νέοι ή νέα ζευγάρια 25 έως 39 ετών (με σύμφωνο συμβίωσης ή θρησκευτικό/πολιτικό γάμο), με ετήσιο καθαρό εισόδημα από 10.000 ευρώ έως το όριο που προβλέπεται για την καταβολή του επιδόματος θέρμανσης.
- Ο προϋπολογισμός της δράσης είναι 500 εκατ. ευρώ (375 εκατ. ευρώ από το αποθεματικό της ΔΥΠΑ και 125 εκατ. ευρώ από τις τράπεζες). Στην περίπτωση εξάντλησης των πόρων προβλέπεται ο διπλασιασμός του ποσού των χορηγούμενων δανείων.
- Η δόση που θα πληρώνει ο δανειολήπτης για σπίτι αξίας 100.000 ευρώ είναι 275 ευρώ.
- Όπως σημείωσε ο κ. Χατζηδάκης, προκειμένου η δράση να βοηθήσει τις τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες και να συνεισφέρει στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος της χώρας, υπάρχει ειδικός όρος κατά τον οποίο:
- α) όταν ο αιτών είναι νέο ζευγάρι (25-39) ετών με τρία και πλέον παιδιά κατά την ημερομηνία υποβολής της ή
- β) όταν ο αιτών είναι νέος ή νέο ζευγάρι, το οποίο, κατά τη διάρκεια αποπληρωμής του δανείου (π.χ. 30 έτη), αποκτήσει τρία παιδιά, τότε το επιτόκιο 1% θα καλύπτεται από πόρους της ΔΥΠΑ και τα στεγαστικά δάνεια θα χορηγούνται άτοκα.
- Η υλοποίηση του προγράμματος προβλέπεται να ξεκινήσει από το α' τρίμηνο του 2023.
Σκέρτσος: Στόχος η χώρα μας να γίνει πιο δίκαιη, να αμβλυνθούν οι κοινωνικές ανισότητες
Η παρουσίαση του πλαισίου της Στρατηγικής Κοινωνικής Στέγασης, υπό την επωνυμία «Σπίτι μου!» -σε συνέχεια των εξαγγελιών του πρωθυπουργού από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης- ξεκίνησε με την ομιλία που απηύθυνε ο υπουργός Επικρατείας Άκης Σκέρτσος (ακολούθησε η παρουσίαση εξειδικευμένων, ανά υπουργείο, πλευρών αυτής της στρατηγικής από τους υπουργούς Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστή Χατζηδάκη, Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κώστα Σκρέκα, Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως και το διοικητή της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης Σπύρο Πρωτοψάλτη, ενώ ο συντονισμός της παρουσίασης έγινε από τον υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ και κυβερνητικό εκπρόσωπο Γιάννη Οικονόμου).
Ένας από τους βασικούς στόχους της ασκούμενης πολιτικής είναι, σύμφωνα με τον υπουργό Επικρατείας, «η χώρα μας να γίνει πιο δίκαιη και να αμβλυνθούν κοινωνικές ανισότητες που προϋπήρχαν ή δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πολυετούς οικονομικής κρίσης της περασμένης δεκαετίας. Κακά τα ψέματα, η Ελλάδα έγινε ένας αφιλόξενος τόπος για τους νέους τα προηγούμενα χρόνια. Το ζήσαμε όλοι, μέσα από το brain drain, τη φυγή πολλών άξιων νέων παιδιών στο εξωτερικό διότι δεν υπήρχαν οι συνθήκες να ζήσουν και να δημιουργήσουν στη χώρα μας».
Δεν είναι όμως μόνον η οικονομική κρίση, συνέχισε, «υπάρχει και η κλιματική κρίση που πλήττει το φυσικό περιβάλλον, το κοινό μας σπίτι όπου θα ζήσουμε εμείς και τα παιδιά μας τα επόμενα χρόνια, υπάρχει η πανδημία που περιόρισε σημαντικά τις ελευθερίες των νέων χάριν της αλληλεγγύης προς τους μεγαλύτερους. Υπάρχει, τώρα, η ενεργειακή και η πληθωριστική κρίση, που πιέζει τα εισοδήματα, υπάρχει ένα περιβάλλον γενικευμένων κρίσεων [...] Αυτό δημιουργεί ένα πέπλο στις προσδοκίες και στα όνειρα των νέων, στο οποίο πρέπει να σκύψει η Πολιτεία με πολιτικές που θα δώσουν λύσεις στα πρακτικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν».
Εν συνεχεία, όπως σημείωσε ο υπουργός Επικρατείας, «το σχέδιο έχει συνταχθεί, το δουλεύουμε εδώ και πολλούς μήνες με όλους τους συναρμόδιους υπουργούς». Και, περιγράφοντας την ουσία του προβλήματος, «τα τελευταία χρόνια μετά την καθίζηση στην αγορά ακινήτων λόγω της πολυετούς κρίσης, υπάρχει αύξηση τιμών τόσο στα ενοίκια όσο και στην αγορά πρώτης κατοικίας. Αυτό αντιμετωπίζεται με την αύξηση στα εισοδήματα, έχουμε αυξήσει σημαντικά τον κατώτατο μισθό, έχουμε μειώσει φόρους, ασφαλιστικές εισφορές, ωστόσο παραμένει πολύ δύσκολο το ζήτημα της απόκτησης πρώτης κατοικίας. Αυτό που για τους γονείς μας ήταν εύκολο ή αυτονόητο, το ότι με τον μισθό σου θα μπορείς να νοικιάσεις, να αγοράσεις ή να χτίσεις σπίτι, σήμερα για τους νέους δεν είναι αυτονόητο, είναι κάτι που για κάποιους φαντάζει ουτοπικό. Συνεπώς, εδώ πρέπει να δώσουμε απαντήσεις».
Επιπροσθέτως, υπογράμμισε τη «φθίνουσα πορεία ιδιοκατοίκησης, είναι στο 74%, όταν η Ευρώπη έχει 70%. Ταυτόχρονα, έχουμε ένα άλλο πρόβλημα να αντιμετωπίσουμε: το μεγάλο στοκ των παλαιών και αχρησιμοποίητων ακινήτων. Από τα στοιχεία της ΑΑΔΕ προκύπτει ότι υπάρχουν 770.000 κλειστές κατοικίες, σε ένα σύνολο 6,5 εκατ. κατοικιών. Ειδικότερα, 200.000 από αυτές βρίσκονται στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για παλαιές κατοικίες που δεν πληρούν τις προδιαγραφές ώστε να ζήσει άνετα ένας νέος, μια νέα οικογένεια».
Κατά συνέπεια, συμπλήρωσε, «απαιτούνται παρεμβάσεις που θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για να επανακατοικηθούν αυτά τα σπίτια. Αν αυξήσουμε το μερίδιο των παλαιών κατοικιών που θα πληρούν σύγχρονες προδιαγραφές, αυτομάτως θα πέσουν στην αγορά ακινήτων πολύ περισσότερα ακίνητα, άρα αυτό θα πιέσει τις τιμές προς τα κάτω. Υπάρχει, επίσης, ένα ζήτημα παλαιότητας των κατοικιών: το 95% των κατοικιών στην Ελλάδα είναι άνω των 15 ετών, το 85% είναι ακόμη παλαιότερο, άνω των 20 ετών».
Ένα άλλο ζήτημα που προστίθεται στην εξίσωση είναι εκείνο που «σχετίζεται με την αργοπορημένη ανεξαρτητοποίηση των νέων μας, κι αυτό σχετίζεται με την οικονομική τους ανεξαρτητοποίηση. Πρέπει να σκύψουμε και να βοηθήσουμε τους νέους να σταθούν ταχύτερα στα πόδια τους, για να φύγουν από τη γονεϊκή εστία. Ταυτόχρονα, πρέπει να δοθούν κίνητρα για να κατοικηθούν οι παλαιές κατοικίες, που ενδεχομένως μπορεί να τις έχουν στα χέρια τους οι νέοι αλλά δεν μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν. Κατά μέσο όρο στην Ελλάδα στα 31 έτη φεύγουν οι νέοι από τη γονεϊκή εστία (στην υπόλοιπη Ευρώπη ένας νέος 26 ετών αποχωρεί και δημιουργεί το δικό του σπίτι)».
Η «βόμβα» του δημογραφικού
Όλοι αυτοί οι δείκτες συντελούν και στο δημογραφικό ζήτημα, αναγνώρισε ο υπουργός Επικρατείας, «το οποίο αποτελεί "βόμβα" στα θεμέλια της κοινωνίας, αποτελεί προτεραιότητα της κυβερνητικής πολιτικής. Η Ελλάδα έχει χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη -συνολικά η Ευρώπη είναι μια ήπειρος που γερνάει-, η Ελλάδα γερνάει ταχύτερα από την υπόλοιπη Ευρώπη. Άρα χρειαζόμαστε ένα πλέγμα πολιτικών, η στέγαση είναι μία από αυτές...».
Στο σημείο αυτό, ο Άκης Σκέρτσος παρουσίασε τους έξι στόχους της στεγαστικής πολιτικής. Ο πρώτος είναι η μείωση του υψηλού κόστους στέγασης, ο δεύτερος είναι η αύξηση της ιδιοκατοίκησης των νέων, ο τρίτος η στήριξη σε νέους και νέα ζευγάρια για στεγαστική αποκατάσταση. Τέταρτος στόχος είναι ο εκσυγχρονισμός και η αναβάθμιση των παλαιών ακινήτων, πέμπτος η άμβλυνση στρεβλώσεων στην αγορά που προκύπτει από δευτερογενείς παράγοντες όπως οι βραχυχρόνιες μισθώσεις. Τέλος, έκτος στόχος είναι η αντιμετώπιση εν τέλει του δημογραφικού προβλήματος.
6+1 άξονες πολιτικής
Στο συνολικό αυτό πρόβλημα η κυβέρνηση απαντά με 6+1 άξονες πολιτικής που θα συμβάλουν, όπως τόνισε ο υπουργός Επικρατείας, στο «να διαθέσουμε περισσότερα ακίνητα σε προσιτές, καλύτερες τιμές τόσο για μίσθωση όσο και για αγορά». Ο πρώτος άξονας είναι τα χαμηλότοκα στεγαστικά δάνεια για αγορά πρώτης κατοικίας από νέους, είτε είναι ελεύθεροι είτε παντρεμένοι είτε σε σύμφωνο συμβίωσης, από 25 έως 39 ετών. Ο δεύτερος άξονας αφορά στη μαζική ανακαίνιση κενών ιδιωτικών κατοικιών. Τρίτος άξονας είναι μια νέα πρωτοβουλία αξιοποίησης της περιουσίας του Δημοσίου με τον θεσμό της κοινωνικής αντιπαροχής. Είναι μια πολιτική που εφαρμόζεται σε πολλές άλλες χώρες και είναι ο σύγχρονος τρόπος με τον οποίο κάθε χώρα απαντά στο ζήτημα της φθηνότερης στέγης σε εθνικό επίπεδο. Τέταρτος άξονας η πολιτική της επιδότησης για ενεργειακή αναβάθμιση και ανακαίνιση κατοικιών από νέους που κατέχουν τέτοιες κατοικίες. Πέμπτος άξονας η επιδότηση για ανακαίνιση κενών κατοικιών για μακροχρόνια μίσθωση και έκτος η δημιουργία φοιτητικών εστιών. Τελευταίος άξονας η αύξηση του φοιτητικού επιδόματος, που ειδικά στη σημερινή συγκυρία των υψηλών πληθωριστικών πιέσεων κρίνεται αναγκαίο βοήθημα» ανέφερε ο υπουργός Επικρατείας.
Μετά την εξειδίκευση από τους άλλους υπουργούς, ο Άκης Σκέρτσος αναφέρθηκε σε ένα ακόμη κυβερνητικό μέτρο, στις αλλαγές που θα γίνουν στην golden visa, το κατώφλι της οποίας ανεβαίνει στα 500.000 ευρώ (από 250 χιλ.), κι αυτό γιατί «διαπιστώσαμε ότι οι αγορές αυτές ταιριάζουν με το προφίλ ακινήτων που θα μπορούσαν να αγοράσουν οι νέες οικογένειες, άρα στερούν ακίνητα από τη νέα ελληνική οικογένεια. Αυτό θα τεθεί σε ισχύ από τη νέα χρονιά και σε καμία περίπτωση δεν θα υπάρξει νομικό κενό σε σχέση με αιτήσεις που έχουν γίνει ή έχουν δρομολογηθεί ως το τέλος του έτους».
Το πρόγραμμα αφορά 137.000 πολίτες
Εν είδει συμπεράσματος, επανέλαβε: «Μιλάμε για ένα πολυεπίπεδο σχέδιο -η συνολική δημόσια επένδυση αγγίζει το 1,8 δισ. ευρώ-, πρόκειται για πόρους εθνικούς, κοινοτικούς, ιδιωτικούς που μοχλεύονται από την αγορά. Αφορά έναν μεγάλο πληθυσμό 137.000 συμπολιτών μας - αν συμπεριλάβουμε και τα παιδιά των νέων οικογενειών, αυτός ο πληθυσμός αυξάνεται ακόμη περισσότερο. Αφορά τα παιδιά της ελληνικής μεσαίας τάξης 18-39 ετών, ανθρώπους που είτε είναι ελεύθεροι είτε νέα ζευγάρια που έχουν παντρευτεί ή σκοπεύουν να παντρευτούν είτε να συνάψουν σύμφωνο συμβίωσης. Ο σκοπός είναι να επιταχύνουμε την έξοδο των νέων ανθρώπων από τη γονεϊκή εστία και ταυτόχρονα να στηρίξουμε τα νέα ζευγάρια στα πρώτα τους βήματα ώστε να αισθανθούν ότι το κράτος είναι δίπλα τους».
Εξάλλου, «έχουμε καταγράψει τις καλύτερες δυνατές πρακτικές από άλλες χώρες. Ένα στοιχείο που πρέπει να μας προβληματίσει είναι ότι το κόστος στέγασης στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες είναι κοντά στο 20% του μηνιαίου/ετήσιου εισοδήματος ενός νοικοκυριού. Στην Ελλάδα είναι σχεδόν διπλάσιο, είναι στο 37%», επισήμανε. Ακόμη, επικαλούμενος προηγούμενη παρατήρηση του διοικητή της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης Σπύρου Πρωτοψάλτη, ο υπουργός Επικρατείας παρατήρησε πως «δεν έχει υπάρξει μια συντεταγμένη στεγαστική κοινωνική πολιτική διαχρονικά στη χώρα μας ώστε να απαντήσουμε στο πρόβλημα αυτό. Σε χώρες όπως η Αυστρία ή η Ολλανδία το 25% των διαθέσιμων κατοικιών διατίθεται για κοινωνική στέγαση. Αυτό σημαίνει ότι στην Ελλάδα των 6,5 εκατ. κατοικιών θα έπρεπε 1,5 - 2 εκατ. κατοικίες να πληρούν αυτές τις προδιαγραφές. Δεν συμβαίνει αυτό, απέχουμε πολύ από αυτό. Έχουμε όμως υψηλό ποσοστό ιδιοκατοίκησης με παλαιό στοκ κατοικιών. Άρα, χρειάζεται να παρέμβουμε και να επενδύσουμε σε αυτό το γερασμένο στοκ κατοικιών, να δώσουμε ξανά τη δυνατότητα στους Έλληνες πολίτες να χρησιμοποιήσουν τα ακίνητά τους, να ζήσουν και να δημιουργήσουν μέσα σε αυτά» συμπέρανε κλείνοντας.