Τον πρώτο σταθμό μέτρησης της κλιματικής αλλαγής σε οικοσυστήματα στην Ελλάδα εγκαθιστά το Ταμείο Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο Περτούλι Τρικάλων, με προδιαγραφές για να ενταχθεί στα παγκόσμια δίκτυα, τα οποία παρακολουθούν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Πρόκειται για σταθμό τύπου «Flux Tower», ο οποίος θα φέρει μια σειρά από ειδικούς αισθητήρες, που μετρούν τον στροβιλισμό του αέρα πάνω από την κώμη των δένδρων, καθώς και την ανταλλαγή αερίων θερμοκηπίου, νερού και ενέργειας μεταξύ του δασικού οικοσυστήματος και της ατμόσφαιρας. Η κατασκευή του χρηματοδοτείται με 120.000 ευρώ από την Περιφέρεια Θεσσαλίας. Εφόσον ολοκληρωθεί και πιστοποιηθεί για τη συμβατότητα των μετρήσεών του με τα διεθνή δίκτυα παρακολούθησης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα «ICOS» και «FluxΝet», θα μπορέσει να αποτελέσει τον πρώτο ελληνικό σταθμό που εντάσσεται σε αυτά.
«Με ενέργειες όπως αυτή, η Ελλάδα εντάσσεται στον παγκόσμιο χάρτη των χωρών που καταγράφουν τα αέρια του θερμοκηπίου και προσδιορίζουν τόσο τις εκροές τους από ανθρωπογενείς δραστηριότητες, όσο και τη δέσμευσή τους στις λεγόμενες αποθήκες άνθρακα. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό ενόψει των νέων διεθνών δεσμεύσεων για την επίτευξη των στόχων της βιώσιμης ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και μιας σειράς σχετικών ευρωπαϊκών οδηγιών, όπως η 525/2013, που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών και επιστημονικά υπεύθυνος του εγχειρήματος, καθηγητής του Τμήματος Δασολογίας και Φυσικού Περιβάλλοντος του ΑΠΘ, Ιωάννης Γήτας, εξηγώντας πως «στόχος είναι η ολοκλήρωση της κατασκευής του σταθμού τους επόμενους μήνες και η ένταξή του σε πιστοποιημένα πανευρωπαϊκά και παγκόσμια δίκτυα σταθμών, όπως το ICOS και το FLUXNET μέσα στο επόμενο έτος».
Σήμερα, στο «Ολοκληρωμένο Σύστημα Παρακολούθησης των Εκπομπών Διοξειδίου του Άνθρακα» (ICOS) συμμετέχουν με τα εθνικά δίκτυά τους 12 χώρες (Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Φινλανδία, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Νορβηγία, Σουηδία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο). Συνολικά τις μετρήσεις τους στέλνουν 134 σταθμοί τριών κατηγοριών: Ατμόσφαιρας, Οικοσυστημάτων και Ωκεανών. Ο σταθμός του ΑΠΘ, εφόσον πιστοποιηθεί, θα προστεθεί στους 81 σταθμούς της δεύτερης κατηγορίας, οι οποίοι λειτουργούν σήμερα πανευρωπαϊκά.
«Όλες οι μετρήσεις θα είναι τυποποιημένες σύμφωνα με τα διεθνή στάνταρντ και υψηλής ακρίβειας. Οι τυποποιημένες, υψηλής ακρίβειας και μακροπρόθεσμες παρατηρήσεις που παράγονται από κάθε σταθμό ξεχωριστά, αλλά και από τα διεθνή δίκτυα σταθμών όπως το ICOS, συνολικά παρέχουν πληροφορίες υποστήριξης πολιτικών και λήψης αποφάσεων σχετικών με την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και των επιπτώσεών αυτής τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο», διευκρίνισε ο κ. Γήτας.
«Στόχος η δημιουργία εθνικού δικτύου με εγκατάσταση σταθμών σε Κρήτη-Χαλκιδική»
Ο σταθμός θα εγκατασταθεί κοντά στο χιονοδρομικό κέντρο Περτουλίου. «Η θέση ενός σταθμού είναι αντιπροσωπευτική μιας περιοχής και για την επιλογή της λαμβάνονται υπόψη το έδαφος, η βλάστηση και οι περιβαλλοντικές συνθήκες. Όμως, είναι σημαντικό να παρατηρούμε τα αέρια θερμοκηπίου σε μια ποικιλία οικοσυστημάτων, ώστε να μάθουμε πώς αντιδρούν σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κλίμα», επισήμανε ο κ. Γήτας, προσθέτοντας ότι στο πλαίσιο αυτό «η ομάδα του ΑΠΘ εκτιμά πως με σκοπό τη δημιουργία εθνικού δικτύου απαιτείται η εγκατάσταση και άλλων δύο σταθμών».
Γνωστοποίησε, δε, πως «με δεδομένο ότι ο σταθμός μέτρησης στο Περτούλι οδεύει προς την κατασκευή του, έχουν ξεκινήσει συζητήσεις με την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης, τη Διεύθυνση Δασών Χανίων, το ΙΤΕ και το ΜΑΙΧ για την εγκατάσταση σταθμού στα Λευκά Όρη», ενώ «επιδιώκεται η συνεργασία με την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για την εγκατάσταση παρόμοιου σταθμού και στο Πανεπιστημιακό Δάσος του ΑΠΘ στον Ταξιάρχη Χαλκιδικής».
«Το εγχείρημα εντάσσεται στο πλαίσιο προώθησης τεχνολογικών εξελίξεων σχετικών με την παρακολούθηση και υποδειγματική διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος, το οποίο αποτελεί ιδρυτικό σκοπό του Ταμείου Διοίκησης και Διαχείρισης Πανεπιστημιακών Δασών και συνδέει με τον καλύτερο τρόπο την έρευνα με την εκπαίδευση και την καινοτομία», ανέφερε ο καθηγητής.
«Εργαλείο για την υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για το Κλίμα»
«Το Πανεπιστημιακό δάσος Περτουλίου αποτελεί ένα πολύ σημαντικό οικοσύστημα, το οποίο διαχειρίζεται και παρακολουθείται επί σειρά ετών από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και αποτελεί κέντρο έρευνας για την επιστημονική κοινότητα. Όμως, μέσα από αυτή την προγραμματική συνεργασία με την Περιφέρεια Θεσσαλίας, δεν αρκούμαστε μόνο στο ερευνητικό και εκπαιδευτικό μας έργο, αλλά και ερχόμαστε να μετουσιώσουμε τη διεθνή καινοτομία σε συνεισφορά για την προστασία της φυσικής κληρονομιάς της πατρίδας μας», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρύτανης του ΑΠΘ, καθ. Νίκος Παπαϊωάννου, εξηγώντας πως η παρακολούθηση της κατάστασης των οικοσυστημάτων -της εναλλαγής ενέργειας και αερίων μεταξύ οικοσυστημάτων και της ατμόσφαιρας- αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη διατήρηση, προστασία και διαχείριση των περιοχών αυτών και οι αξιόπιστες μετρήσεις είναι απαραίτητες για τη χάραξη πολιτικής περιβαλλοντικής προστασίας.
«Η χώρα μας έχει διακηρύξει τη σθεναρή υποστήριξή της στη Συμφωνία των Παρισίων και την ατζέντα των Ηνωμένων Εθνών για το 2030», τόνισε ο πρύτανης του ΑΠΘ και κατέληξε: «Η επιστημονική κοινότητα του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου δεν δηλώνει απλώς παρούσα στην υλοποίηση της Εθνικής Στρατηγικής για την Ενέργεια και το Κλίμα. Συναισθανόμαστε το ηθικό χρέος μας απέναντι στην κοινωνία και τις επόμενες γενιές, να δράσουμε τώρα, να εκπαιδεύσουμε τους πολίτες, να διαδώσουμε το μήνυμα ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής είναι εδώ, άμεσες, και επηρεάζουν με τρόπο δραματικό τη ζωή μας. Μέσα από συνεργασίες με φορείς, όπως η συγκεκριμένη, προσφέρουμε στη Πολιτεία τα εργαλεία, για να μπορέσει να υλοποιήσει την εθνική στρατηγική».
«Ξεκινάει από την περιφέρειά μας ένα μεγάλο πρόγραμμα υψηλής προστιθέμενης αξίας, τόσο για επιστήμη, όσο και για τη χώρα», δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ για την προγραμματική συνεργασία με το ΑΠΘ, ο περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός. «Συνεργαζόμαστε με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο σε πολλούς τομείς για το περιβάλλον. Ο σταθμός μέτρησης της Κλιματικής Αλλαγής στο Πανεπιστημιακό Δάσος στο Περτούλι είναι ο πρώτος που εγκαθίσταται στην Ελλάδα. Πιστεύουμε στην εξαιρετική δουλειά που γίνεται από τους επιστήμονες στο ΑΠΘ, έχουμε άριστη συνεργασία με τον πρύτανη. Η δημιουργία του σταθμού στο Περτούλι εντάσσεται και στον συνολικό περιβαλλοντικό σχεδιασμό που υλοποιούμε στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, με νέους σταθμούς μέτρησης ατμοσφαιρικών ρύπων, με αντιπλημμυρικά έργα», ανέφερε ο περιφερειάρχης.
Φωτογραφίες ΑΠΕ