Από τo 2021 η ΕΜΥ, με επίσημη ανάρτηση στην ιστοσελίδα της, ανακοίνωνε ότι προχωρά σε συνεργασία με τις Μετεωρολογικές Υπηρεσίες Κύπρου και Ισραήλ, με σκοπό την ονοματοδοσία των μετεωρολογικών συστημάτων που προβλέπεται να προκαλέσουν πολύ ισχυρά φαινόμενα.
H φετινή χρονιά
Ο ισχυρότατος καύσωνας Cleon, ήταν ένα πολύ ακραίο γεγονός για την φετινή χρονιά που χαρακτηρίστηκε σαν κακοκαιρία από την ΕΜΥ και της δόθηκε όνομα, παρότι αρχικά ο Ευρωπαίοι εταίροι των Μετεωρολογικών Υπηρεσιών της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης είχαν διαφορετική άποψη. Ο καύσωνας Κλέων που διήρκησε 15 ημέρες και ολοκληρώθηκε το βράδυ της Τετάρτης 26 Ιουλίου 2023, ήταν τελικώς ο μεγαλύτερος σε διάρκεια καύσωνας που έχει καταγραφεί στη χώρα μας.
Η περίοδος 2022-23 ήταν η πιο θανατηφόρα ευρωπαϊκή περίοδος που έχει καταγραφεί. Το πιο ισχυρό σύστημα της σεζόν ήταν η κακοκαιρία Daniel, η οποία έγινε η πιο πιο θανατηφόρα που καταγράφηκε ποτέ στην Ευρώπη και δεύτερη παγκοσμίως μετά τον κυκλώνα Nargis του 2008 στο Μπαγκλαντές. Η φετινή σεζόν ήταν η όγδοη στην Ευρώπη, με τα ονόματα των κακοκαιριών να ανακοινώνονται την 1η Σεπτεμβρίου 2022. Αυτή ήταν η τέταρτη σεζόν όπου συμμετείχε η Ολλανδία, μαζί με το Met Office του Ηνωμένου Βασιλείου και το Met Éireann της Ιρλανδίας στο δυτικό γκρουπ. Οι μετεωρολογικές υπηρεσίες της Πορτογαλίας, της Ισπανίας, της Γαλλίας και του Βελγίου συνεργάστηκαν για έκτη φορά, μαζί με το πρακτορείο του Λουξεμβούργου (South-western group). Αυτή ήταν η δεύτερη σεζόν όπου μετείχε η Ελλάδα, το Ισραήλ και η Κύπρος (ομάδα της Ανατολικής Μεσογείου) και στο άλλο Group η Ιταλία, η Σλοβενία, η Κροατία, το Μαυροβούνιο, η Βόρεια Μακεδονία και η Μάλτα (ομάδα της Κεντρικής Μεσογείου) που έδωσαν ονόματα στις κακοκαιρίες που τις επηρέασαν.
Η ιδέα της ονοματοδοσίας κακοκαιριών στην Ευρώπη -Τα φετινά ονόματα
Η ιδέα της ονοματοδοσίας των κακοκαιριών στην Ευρώπη ξεκίνησε το 1995 από ομάδα προγνωστών καιρού (WGCEF) των Μετεωρολογικών Υπηρεσιών. Η ομάδα αυτή εντάχθηκε το 2013 εντός της λειτουργίας της Eumetnet δηλαδή στον επίσημο φορέα των Εθνικών Μετεωρολογικών Υπηρεσιών με σκοπό να δημιουργήσει κοινούς κανόνες συνεννόησης μεταξύ των κρατών. Έχει συμφωνηθεί από όλα τα κράτη ότι αν ξεκινήσει μια κακοκαιρία και της δοθεί ένα όνομα αυτό δεν θα αλλάζει. Αν έρθει για παράδειγμα ένα σύστημα από την Ιταλία (που βρίσκεται σε άλλη ομάδα) τότε θα πρέπει το ίδιο όνομα που έχει δώσει η Ιταλία, να το υιοθετήσουμε και εμείς.
Η συνεργασία της ΕΜΥ με τις Μετεωρολογικές Υπηρεσίες Κύπρου και Ισραήλ, στο πλαίσιο της Ομάδας Ανατολικής Μεσογείου, συνίσταται στην εβδομαδιαία επικοινωνία μεταξύ των αντίστοιχων προγνωστικών κέντρων από 1ης Οκτωβρίου, με σκοπό την αλληλοενημέρωση για θέματα καιρού της περιοχής και την εξέλιξη της κίνησης των συστημάτων που πρόκειται να μας επηρεάσουν.
Όπως και τις προηγούμενες χρονιές, έτσι και φέτος μέσω περιοχικών συνεργασιών των εθνικών Μετεωρολογικών Υπηρεσιών, οι οποίες και αποτελούν τον επίσημο φορέα μετεωρολογικής υποστήριξης της κάθε χώρας, η Ευρώπη ενώνει τις δυνάμεις της, προσδίδοντας κύρος στην παρεχόμενη πληροφόρηση του ευρύτερου κοινωνικού συνόλου.
Λειτουργώντας επικοινωνιακά, το σύστημα της ονοματοδοσίας θέτει έτσι σε επαγρύπνηση τον πολίτη με σκοπό την προστασία της ζωής και της περιουσίας του. Παράλληλα, με τη χρήση όλων των διαθέσιμων σύγχρονων προγνωστικών προϊόντων αποφασίζεται, ανάλογα με την ένταση των αναμενόμενων φαινομένων, η ονοματοδοσία τους (ή όχι), με χρήση κατά σειρά για το προσεχές 12μηνο, των εξής ονομάτων για την περίοδο 2023-24, από την ακόλουθη κοινή λίστα:
Avgi, Ben, Cornelius, Doros, Eden, Fedra, Gea, Hillel, Iris, Keren, Leonidas, Maria, Nir, Olympias, Petros, Qamar, Raphael, Sofia, Tal, Urania, Vyron, Widad, Xenophon , Yakinthi, Ziv
Σημειώνεται ότι όλες οι κακοκαιρίες ονομάζονται από τις επίσημες μετεωρολογικές υπηρεσίες στην Ευρώπη εντός των παραπάνω περιοχών πρόβλεψης. Οι τυφώνες και οι καταιγίδες του Ατλαντικού που μετατράπηκαν σε ευρωπαϊκές θύελλες διατηρούν το όνομά τους όπως είχε δοθεί από το Εθνικό Κέντρο Τυφώνων στο Μαϊάμι της Φλόριντα.
Πού βοηθά η ονοματοδοσία
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) το να δίνονται ονόματα σε τροπικούς κυκλώνες ξεκίνησε πριν από πολλά χρόνια -όπως θα δούμε και παρακάτω- προκειμένου να βοηθήσει αυτή η τακτική στην ταχεία αναγνώριση των συστημάτων, καθώς τα ονόματα εντυπώνονται ευκολότερα στη μνήμη από τους αριθμούς ή τα γράμματα. Πολλοί έχουν διαπιστώσει ότι η προσάρτηση ονομάτων στους κυκλώνες διευκολύνει τα ΜΜΕ κυρίως τα Social Media, με αποτέλεσμα να αυξάνει το ενδιαφέρον για τις προειδοποιήσεις και την ετοιμότητα της κοινωνίας. Στην Ελλάδα η ονοματοδοσία αρχικά ξεκίνησε από το 2017 από το ΕΑΑ/meteo και αργότερα μέσω της Eumetnet η αρμοδιότητα δόθηκε στην Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ) όπως είχε αρχικά συμφωνηθεί.
Η ονοματοδοσία των τροπικών κυκλώνων-Ιστορικά δεδομένα
Σχετικά με την ονοματοδοσία των τροπικών κυκλώνων υπάρχει η εντύπωση ότι τα ονόματα δίνονται από υπηρεσίες των ΗΠΑ, ενώ στην πραγματικότητα εδώ και πολλές δεκαετίες τα ονόματα δίνονται από τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό. Πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στην σχετική ιστοσελίδα του Οργανισμού όπου είναι αναρτημένες λίστες οι οποίες που αναφέρονται στα ονόματα τα οποία θα ισχύσουν για τα επόμενα 6 χρόνια.
Μέχρι και τον 19ο αιώνα πολλοί τυφώνες στις Δυτικές Ινδίες πήραν το όνομά τους από τη συγκεκριμένη ημέρα των αγίων κατά την οποία σημειώθηκαν. Ο Ivan R. Tannehill περιγράφει στο βιβλίο του "Hurricanes" για παράδειγμα, τον «Τυφώνα Σάντα Άννα» που έπληξε το Πουέρτο Ρίκο στις 26 Ιουλίου 1825 και τον «Σαν Φελίπε» που έπληξε το Πουέρτο Ρίκο στις 13 Σεπτεμβρίου και στα δύο 1876 και 1928.
Ονόματα σε μεγάλες κακοκαιρίες όμως είχαν δοθεί και στη χώρα μας όπως στη «Πλημμύρα του Αγίου Φιλίππου» το 1896 καθώς και «Στον καιρό της Κολώνας» το 1852. Στην πρώτη κακοκαιρία έχασαν την ζωή τους 62 άνθρωποι και σημειώθηκε ανήμερα της εορτής του Αγίου Φιλίππου, ενώ στη δεύτερη έπεσε μια από τις 3 κολώνες στο ναό του Ολυμπίου Διός. Πολλοί πίστευαν τότε ότι αυτό ήταν κακό σημάδι και θεώρησαν το γεγονός αυτό ότι ήταν «υπεύθυνο» για τα θύματα της χολέρας στην Αθήνα το 1854. Σε Παγκόσμιο επίπεδο ο πρώτος μετεωρολόγος που υλοποίησε την ονοματοδοσία των τυφώνων και των τροπικών καταιγίδων ήταν ο ΑυστραλοΒρετανός Clement Wragge στην Αυστραλία.
Πηγή: ΕΜΥ