Οι θάνατοι λόγω κορωνοϊού σε άτομα κάτω των 65 ετών χωρίς υποκείμενα νοσήματα είναι εξαιρετικά σπανιότατοι.
Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας νέας επιστημονικής προ-δημοσίευσης του διακεκριμένου Έλληνα καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνια Γιάννη Ιωαννίδη.
Η μελέτη, στην οποία συμμετείχε η Δέσποινα Κοντοπούλου-Ιωαννίδη και παρουσιάσθηκε στο medRxiv, αναλύει δεδομένα από οκτώ ευρωπαϊκές χώρες (Βέλγιο, Γερμανία, Ιταλία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ισπανία, Σουηδία, Ελβετία) και τέσσερις αμερικανικές πολιτείες επίκεντρα της επιδημίας (Νέα Υόρκη, Ουάσιγκτον, Μίσιγκαν, Λουιζιάνα), όσον αφορά τους θανάτους σε άτομα κάτω των 65 ετών και χωρίς υποκείμενα νοσήματα.
Στο επίκεντρο της προστασίας οι άνω των 65 και με υποκείμενα νοσήματα
Το άρθρο συμπεραίνει ότι οι άνθρωποι κάτω των 65 ετών χωρίς υποκείμενο νόσημα αποτελούν μόνο το 0,3% των συνολικών θανάτων από την Covid-19 στην Ολλανδία, το 0,7% στην Ιταλία και το 1,8% στη Νέα Υόρκη. Για τα άτομα αυτά, σύμφωνα με τον Έλληνα επιστήμονα, «ο κίνδυνος να πεθάνεις από κορωνοϊό σε πληθυσμιακό επίπεδο στα περισσότερα μέρη υπολογίζεται να είναι της τάξης του να πεθάνεις σε αυτοκινητιστικό πηγαίνοντας από το σπίτι στο γραφείο». Γι' αυτό ο κ.Ιωαννίδης προτείνει οι στρατηγικές διαχείρισης της πανδημίας να εστιάσουν κυρίως στην προστασία των ανθρώπων υψηλού κινδύνου, δηλαδή στους άνω των 65 ετών με υποκείμενα νοσήματα.
Η ανάλυση των στατιστικών δεδομένων που πραγματοποίησε, δείχνει ότι οι άνθρωποι κάτω των 65 ετών (με ή χωρίς υποκείμενο νόσημα) αποτελούν το 5% έως 9% όλων των θανάτων από Covid-19 στις οκτώ ευρωπαϊκές χώρες και προσεγγίζουν το 30% στις ΗΠΑ. Ο κίνδυνος θανάτου από τον κορωνοϊό για τους κάτω των 65 ετών είναι 34 έως 73 φορές μικρότερος σε σχέση με τον κίνδυνο για τους άνω των 65 ετών στην Ευρώπη και 13 έως 15 φορές στις ΗΠΑ.
Ο απόλυτος κίνδυνος θανάτου λόγω Covid-19 κυμαίνεται από 1,7 ανά εκατομμύριο για τους ανθρώπους έως 65 ετών στη Γερμανία έως 79 ανά εκατομμύριο στην πόλη της Νέας Υόρκης. Για τους άνω των 80 ετών ο κίνδυνος θανάτου είναι από ένας στους 6.000 κατοίκους στη Γερμανία μέχρι ένας στους 420 στην Ισπανία.
«Μακριά από τα νοσοκομεία» με βάση την εμπειρία της Ιταλίας
Μακριά από τα νοσοκομεία εκτός απόλυτης ανάγκης. Αυτό είναι το κύριο και επείγον μήνυμα από την εξέλιξη της νόσου Covid-19 στην Ιταλία, σύμφωνα με μια άλλη μελέτη του Γ.Ιωαννίδη, που δημοσιεύθηκε στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «JAMA Internal Medicine», σε συνεργασία με τον επικεφαλής της ιταλικής επιστημονικής ομάδας Covid-19 Walter Ricciardi και την καθηγήτρια Stefania Boccia.
«Κάποιος δεν πρέπει να πάει στο νοσοκομείο εκτός αν είναι πολύ βαριά», σύμφωνα με τον κ.Ιωαννίδη «αλλιώς το νοσοκομείο δεν πρόκειται να του κάνει καλό. Μολύνεται κι ας μην είναι μολυσμένος, ενώ αν είναι μολυσμένος, μολύνει το ιατρικό/νοσηλευτικό πρoσωπικό και άλλους ασθενείς που δεν ήταν μολυσμένοι. Τελικά, το ιατρικό/νοσηλευτικό προσωπικό μολύνει και άλλους ασθενείς.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, στην Ιταλία (μια χώρα με τον πιο γερασμένο πληθυσμό στην Ευρώπη και τον δεύτερο στον κόσμο μετά την Ιαπωνία) η μέση ηλικία όσων πεθαίνουν λόγω κορωνοϊού είναι τα 80 έτη περίπου, ενώ η μέση ηλικία όσων εισάγονται σε μονάδα εντατικής θεραπείας είναι τα 67 έτη. Η θνητότητα -όπως δείχνει η ιταλική εμπειρία- εξαρτάται σημαντικά από την παρουσία υποκείμενων νοσημάτων, ιδίως όταν υπάρχει μεγάλη αναλογία ατόμων τρίτης ηλικίας σε μια χώρα.
Η μελέτη θεωρεί πιθανό ότι η μαζική μετάδοση του ιού στο Μπέργκαμο ξεκίνησε στον ποδοσφαιρικό αγώνα του Champions League Αταλάντα-Βαλένθια στις 19 Φεβρουαρίου, όταν σχεδόν το ένα τρίτο του πληθυσμού της πόλης παρακολούθησε και πανηγύρισε ομαδικά. Επίσης στα αρχικά στάδια της επιδημίας δεν τηρήθηκαν καλά τα μέτρα υγιεινής και παραμονής στο σπίτι.
Η Ιταλία εξάλλου είχε σχετικά λίγα κρεβάτια ΜΕΘ (5.090 ή 8,4 ανά 100.000 κατοίκους), αλλά από λάθος στρατηγική δέχθηκε στις ΜΕΘ στη αρχή της κρίσης πολλά περιστατικά με σχετικά ήπια συμπτώματα, με συνέπεια όταν άρχισε ο κατακλυσμός των σοβαρών περιστατικών, να εμφανίσει ελλείψεις. Επίσης η πρόωρη μόλυνση μεγάλου μέρους του ιατρικού-νοσηλευτικού προσωπικού, που τέθηκε γρήγορα εκτός μάχης, επιδείνωσε το πρόβλημα (σχεδόν ένα στα δέκα κρούσματα αφορούσαν υγειονομικό προσωπικό).
Γι' αυτό, σύμφωνα με τους ερευνητές, το μάθημα για τις άλλες χώρες είναι η πάση θυσία αποφυγή εισαγωγής στο νοσοκομείο ασθενών με ύποπτα συμπτώματα Covid-19 εκτός και αν έχουν σαφή ανάγκη υποστήριξης, η διατήρηση αυστηρών μέτρων υγιεινής μέσα στο νοσοκομείο και η έγκαιρη προστασία του υγειονομικού προσωπικού για να μην κολλήσει.
Τέλος, ο Ιωαννίδης και οι συνεργάτες του επισημαίνουν ότι είναι δύσκολο να διακριθούν οι «θάνατοι με κορωνοϊό» από τους «θανάτους λόγω κορωνοϊού», καθώς η συντριπτική πλειονότητα των ασθενών που πέθαναν από Covid-19 στην Ιταλία, είχαν άλλα υποκείμενα νοσήματα (το 98,8% τουλάχιστον ένα νόσημα, ενώ το 48,6% τουλάχιστον τρία).