Ένα χειρόγραφο Ευαγγέλιο του 10ου αιώνα, που είχαν κλέψει Βούλγαροι στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο από μονή της Δράμας, επέστρεψε στην Ελλάδα.
Στη βόρεια πλευρά του Παγγαίου Όρους, στο επιβλητικό μοναστήρι της Εικοσιφοίνισσας ή αλλιώς στη Μονή Κοσινίτσας στη Δράμα, ένα πολύτιμο βιβλικό χειρόγραφο επέστρεψε στη θέση του το απόγευμα της Πέμπτης.
Το Μουσείο της Βίβλου με έδρα την Ουάσιγκτον αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα το κειμήλιο, που αποτελεί ένα από τα παλαιότερα χειρόγραφα ευαγγελιστάρια στον κόσμο.
Το κειμήλιο που επέστρεψε στην Ελλάδα
Ο ίδιος ο ιδρυτής και πρόεδρος του Μουσείου της Βίβλου, Στιβ Γκριν, ιδιοκτήτης της αλυσίδας καταστημάτων χειροτεχνίας HobbyLobby, και η σύζυγός του, Τζάκι, έδωσαν το «παρών» στην τελετή επαναπατρισμού, μαζί με υψηλόβαθμα στελέχη, καθώς το Μουσείο προσπαθεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του, επιστρέφοντας θησαυρούς που αποδεικνύεται πως είχαν κλαπεί από άλλες χώρες, πριν πωληθούν σε δημοπρασίες και προστεθούν στην ιδιωτική συλλογή του ζεύγους Γκριν.
Όπως ανακοίνωσε το Μουσείο, αναγνωρίστηκε από τον επιμελητή Μπράιαν Χάιλαντ ότι το συγκεκριμένο χειρόγραφο βρισκόταν μεταξύ των εκατοντάδων ανεκτίμητων αντικειμένων που λεηλατήθηκαν από το Μοναστήρι κατά την εισβολή των βουλγαρικών στρατευμάτων τη Μεγάλη Δευτέρα, 27 Μαρτίου 1917.
Μετά την αναγνώριση του αντικειμένου, το Μουσείο ενημέρωσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για την επιθυμία του να επιστρέψει το κειμήλιο. Με την άδεια του Πατριάρχη, το χειρόγραφο παρουσιάστηκε από τον Οκτώβριο του 2021, ενώ ο κ. Βαρθολομαίος δάνεισε τρία ακόμα χειρόγραφα ως μέρος της συνεργασίας με μόνιμη έκθεση του Μουσείου της Βίβλου και ως μια χειρονομία ευγνωμοσύνης για την επιστροφή του κειμηλίου στη Δράμα.
«Το μουσείο της Βίβλου ελπίζει ότι και άλλες συλλογές στις ΗΠΑ που διαθέτουν επίσης χειρόγραφα από το μοναστήρι θα τα επιστρέψουν οικειοθελώς στο νόμιμο σπίτι τους», αναφέρεται στην ανακοίνωση του μουσείου.
Βρισκόταν σε μια βιβλιοθήκη με πάνω από 400 χειρόγραφα
Το χειρόγραφο αγοράστηκε σε δημοπρασία του οίκου Christie’s το 2011 και εντάχθηκε στη συλλογή του μουσείου το 2014. Το συγκεκριμένο περγαμηνό χειρόγραφο ευαγγέλιο του 10ου αιώνα είναι μικρογραφημένο και γραμμένο σε δύο στήλες, με 27 γραμμένες σειρές σε κάθε στήλη και διαστάσεις 18,1 x 14 εκατοστά. Ορισμένες από τις σελίδες του έχουν γίνει πιο σκούρες από τον καπνό των κεριών και άλλες έχουν μουτζουρωθεί με την πάροδο των αιώνων από τους μοναχούς που γύριζαν τα φύλλα. Βρισκόταν σε μια βιβλιοθήκη με πάνω από 400 χειρόγραφα, που μεταφέρθηκαν με μουλάρια από τις βουλγαρικές δυνάμεις, μετά την εισβολή στη Μονή.
Η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία βρίσκεται τα τελευταία χρόνια σε δικαστική διαμάχη με το Πανεπιστήμιο του Πρίνστον, προσπαθώντας να ανακτήσει τέσσερα χειρόγραφα που πολλοί μελετητές πιστεύουν ότι έχουν κλαπεί από το ίδιο μοναστήρι. Το διοικητικό συμβούλιο του Πανεπιστημίου όμως αρνείται να τα παραδώσει, υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις για την προέλευσή τους.
Το χειρόγραφο ευαγγέλιο του 10ου αιώνα, πάντως, είναι το δεύτερο κειμήλιο που επιστρέφεται στο μοναστήρι από ίδρυμα του εξωτερικού, καθώς είχε προηγηθεί ένα χειρόγραφο του 9ου αιώνα, ο Κώδικας 1424, τον οποίο και είχε στην κατοχή της η Λουθηρανική Θεολογική Σχολή του Σικάγου και επαναπατρίστηκε το 2016.