Σε ένα πολυετές «θρίλερ» για εκατοντάδες χιλιάδες δανειολήπτες -και- από την Ελλάδα έχει εξελιχθεί το ζήτημα των δανείων σε ελβετικό φράγκο.
Πρόκειται ένα πολύ σοβαρό θέμα το οποίο έχει επηρεάσει δανειολήπτες σε πολλές χώρες. Μόνο στην Ελλάδα, υπολογίζεται ότι πάνω από 200.000 πολίτες είδαν τις οφειλές των δανείων τους να «εκτοξεύονται» στα ύψη, με αυξήσει που φτάνουν έως και το 70%. Η αιτία είναι η αλλαγή της ισοτιμίας με το ελβετικό φράγκο.
Το θέμα έχει ξεκινήσει να διευθετείται σε πολλές χώρες, ενώ πρόσφατα εξέδωσε μια ακόμα απόφαση το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο με την οποία δικαιώνει δανειολήπτες. Παρά ταύτα, η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα όπου δεν προχωρούν οι διαδικασίες για την -έστω μερική- ικανοποίηση των αιτημάτων των χιλιάδων δανειοληπτών που αγωνιούν, με τους ίδιους να εξαπολύουν «πυρά» και κατά του Αρείου Πάγου.
Τι συμβαίνει όμως πραγματικά με το ελβετικό φράγκο; Τι διαφορετικό γίνεται σε άλλες χώρες; Υπάρχουν βάσιμες ελπίδες για τους δανειολήπτες στην Ελλάδα ή πρόκειται για… όνειρο θερινής νυκτός; Το iefimerida.gr συζήτησε για όλα τα παραπάνω ερωτήματα με την Δέσποινα Σονιάδου, εκπρόσωπο και μέλος του Συλλόγου Δανειοληπτών Ελβετικού Φράγκου (ΣΥΔΑΝΕΦ).
Τι συμβαίνει τελικά με το ελβετικό φράγκο
Ακολουθεί η συνέντευξη που έδωσε η κυρία Σονιάδου στο iefimerida.gr για τις προοπτικές που υπάρχουν αναφορικά με τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο:
-Μπορούμε με απλά λόγια να εξηγήσουμε σε ποια φάση βρισκόμαστε με το ελβετικό;
Δέσποινα Σονιάδου: Αυτή τη στιγμή, περιμένουμε να συζητηθούν στον Άρειο Πάγο τρείς συλλογικές αγωγές (Εθνική, Πειραιώς, alpha bank) σε διάστημα από το Δεκέμβριο 2023 ως τον Απρίλιο 2024.
Παράλληλα, έχει εκδοθεί αρνητική απόφαση του Αρείου Πάγου για τη συλλογική αγωγή κατά της Eurobank.
Ως μέσο αντίδρασης, και προκειμένου να συνεχιστεί η αξιοποίηση των νομίμων μέσων που έχουμε στη διάθεσή μας, το Δ.Σ. του Σωματείου μας αποφάσισε την υποβολή καταγγελίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατά της Ελλάδας λόγω της παραβίασης από τον Άρειο Πάγο των υποχρεώσεων που επιβάλλει στα εθνικά δικαστήρια το ενωσιακό δίκαιο, και ειδικότερα ο μηχανισμός της προδικαστικής παραπομπής. Η άρνηση του Αρείου Πάγου να στείλει προδικαστικό ερώτημα στο ΔΕΕ αποτελεί παραβίαση του ευρωπαϊκού δικαίου. Η καταγγελία βρίσκεται υπό διερεύνηση και περιμένουμε τα αποτελέσματά της.
-Το ζήτημα έχει διευθετηθεί σε άλλες χώρες; Αν ναι, με ποιον τρόπο;
Δ.Σ: Έχει εκδοθεί σωρεία αποφάσεων από το ΔΕΕ κατόπιν σχετικών ερωτημάτων των εθνικών δικαστηρίων και συγκεκριμένα οι: C-186/16, C-119/17 της Ρουμανίας, C-51/17, C-126/17, C-26/13 της Ουγγαρίας, C-266/17 της Πολωνίας, C-602/13, C-90/14, C-613/15, C-125/18 της Ισπανίας, βάσει των οποίων η ενωσιακή νομολογία αναδεικνύει το θέμα τόσο περί αυστηρότητας της προσυμβατικής ενημέρωσης των δανειοληπτών ΠΡΙΝ την κατάρτιση των επίμαχων συμβάσεων με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου όσο και το ζήτημα περί διαφάνειας των Γενικών Όρων Συναλλαγής (ΓΟΣ), που ρυθμίζουν τις συμβατικές υποχρεώσεις του δανειολήπτη και τον τρόπο και το ύψος υπολογισμού των δόσεών του.
Περαιτέρω, βάσει των C-776 έως 782/19 και C-609/19 της Γαλλίας, το ΔΕΕ αναδεικνύει ότι τα δάνεια με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου είναι δάνεια με λογιστικό δανεισμό και προκαλούν ως αποτέλεσμα την άνευ ορίων μετακύλιση του συναλλαγματικού κινδύνου στον δανειολήπτη- καταναλωτή ενώ ταυτόχρονα διαπιστώνεται η πλήρης παραβίαση των αρχών της διαφάνειας και της προσυμβατικής ενημέρωσης του δανειολήπτη από την πλευρά των τραπεζών.
Υλοποιώντας τις αποφάσεις αυτές του Δ.Ε.Ε., το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο της Γαλλίας, διαφοροποίησε πρόσφατα τη νομολογία του, εκδίδοντας απόφαση υπερ των δανειοληπτών (απόφαση 20 Απριλίου 2022 αριθ. 19-11.599) και με αυτό τον τρόπο πλέον τα Γαλλικά Δικαστήρια κηρύσσουν καταχρηστική τη ρήτρα και ακυρώνουν τα δάνεια με ρήτρα αξίας ελβετικού φράγκου.
Επίσης σε Ουγγαρία, Ρουμανία, Ισπανία, και Γαλλία, η νομολογία του ΔΕΕ έχει επιλύσει το ίδιο ακριβώς ζήτημα με αποφάσεις κατόπιν απεύθυνσης προδικαστικού ερωτήματος.
Παρόμοιες δικαστικές ενέργειες έχουν γίνει στη Σερβία, την Κροατία και τη Σλοβενία όπου τα δάνεια αυτά έχουν κηρυχθεί άκυρα δικαστικά.
-Στην Ελλάδα γιατί δεν έχει βρεθεί λύση; Είναι μόνο το ζήτημα του Αρείου Πάγου;
Δ.Σ: Η χώρα μας είναι η μόνη από τις χώρες με πληττόμενους δανειολήπτες δανείων με αξία ελβετικού φράγκου, όπου δεν έχει ακόμα αποδοθεί δικαστική προστασία στους καταναλωτές! Χώρες όπως η Γερμανία, η Ισπανία, η Ουγγαρία, η Κροατία, η Ρουμανία κλπ έχουν παράσχει δικαστική προστασία και δεν έχουν αρνηθεί τον έλεγχο των δανειακών συμβάσεων, όπως έπραξε ο Άρειος Πάγος.
Mε την υπ’ αρ. 948/2021 απόφασή του επί συλλογικής αγωγής κατά Eurobank ο Άρειος Πάγος όσο και με την προηγηθείσα υπ’ αρ. ΟλΑΠ 4/2019 απόφαση (ατομική αγωγή), α) αρνήθηκε να αποστείλει ερώτημα στο ΔΕΕ -αν και το ζητήσαμε στην περίπτωση της συλλογικής αγωγής- περί του εύρους εφαρμογής του νόμου προστασίας του καταναλωτή και β) για τυπολατρικούς λόγους απέρριψε την αναίρεσή μας αρνούμενος ουσιαστικά την εφαρμογή του νόμου περί προστασίας του καταναλωτή.
Με τον τρόπο αυτό, το δικαστήριο του Αρείου Πάγου αρνήθηκε (σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης) να εξετάσει: i) ότι οι δανειακές συμβάσεις δεν παρείχαν δυνατότητα διαπραγμάτευσης των όρων τους και σαφήνεια περί του τρόπου υπολογισμού της οφειλόμενης δόσης σε ευρώ ή ελβετικό φράγκο, ii) ότι περιείχαν αδιαφανείς όρους που υπήρξαν εξαιρετικά επιβλαβείς για τους δανειολήπτες λόγω της ραγδαίας μεταβολής της συναλλαγματικής ισοτιμίας ευρώ και ελβετικού φράγκου, και iii) ότι παραβιάσθηκε η υποχρέωση προσυμβατικής ενημέρωσης και η αρχή της διαφάνειας εκ του δικαίου του καταναλωτή.
Όπως προκύπτει, με την εν λόγω απόφαση, το ανώτατο πολιτικό δικαστήριο της χώρας ερμήνευσε για δεύτερη φορά το εθνικό δίκαιο περί προστασίας του καταναλωτή (Ν. 2251/1994) κατά τρόπο αντίθετο με το συναφές και υπέρτερης ισχύος (άρθρο 28Σ) ενωσιακό δίκαιο, όπως αυτό έχει ερμηνευθεί επανειλημμένως από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ), αλλά και από τα ανώτατα δικαστήρια των κρατών μελών.
Επιπλέον όμως αυτού, απέρριψε το αίτημα μας για την υποβολή προδικαστικών ερωτημάτων στο ΔΕΕ ως αποκλειστικά αρμόδιο δικαστικό όργανο για την ερμηνεία των ενωσιακών κανόνων. Με την παράλειψη αυτή ο Άρειος Πάγος παραβίασε τη θεμελιώδη υποχρέωση των ανωτάτων δικαστηρίων των κρατών μελών της Ένωσης να αποστέλλουν προδικαστικά ερωτήματα στο ΔΕΕ, όταν στην ενώπιόν τους διαφορά τυγχάνουν εφαρμογής ενωσιακοί κανόνες (άρθρο 267 ΣΛΕΕ).
-Τι πιστεύετε ότι πρέπει να γίνει; Χρειάζεται και πολιτική στήριξη; Ποια τα επόμενα βήματα στη μάχη;
Δ.Σ: Λαμβάνοντας υπόψιν και τις υπόλοιπες χώρες τις Ευρώπης που έκριναν ως καταχρηστική την κοινή ρήτρα αναπροσαρμογής, η μόνη δίκαιη νομοθετική αντιμετώπιση του προβλήματος από τη μεριά του ελληνικού κράτους, θα ήταν η επαναφορά όλων των δανείων που είναι εκφρασμένα σε ελβετικό φράγκο, στην ισοτιμία της ημερομηνίας εκταμίευσης του δανείου. Δηλαδή: Να υπολογίζεται α) το άληκτο κεφάλαιο, β) οι μέχρι τώρα καταβολές που έχουν γίνει και γ) οι καταβολές που θα γίνουν εφεξής, με την ισοτιμία που είχε το ελβετικό φράγκο με το ευρώ την ημερομηνία εκταμίευσης του κάθε δανείου. Άλλως να μετουσιώσει το ελληνικό κράτος τη νομολογία που έχει παραχθεί από το Δ.Ε.Ε. σε νομοθέτημα, κηρύσσοντας την κοινή σε όλα τα κράτη Ε.Ε. ρήτρα αναπροσαρμογής ως καταχρηστική, σύμφωνα και με την προ ημέρων εκδοθείσα C-520/21 απόφαση του Δ.Ε.Ε.
-Το τελευταίο διάστημα βλέπουμε ότι υπάρχει μια κινητικότητα γύρω από το ζήτημα. Υπάρχουν βάσιμες ελπίδες για δικαίωση; Εκτιμάτε ότι θα βρεθεί λύση τελικά;
Δ.Σ.: Εδώ και περισσότερο από ένα χρόνο παράλληλα με τις δικαστικές ενέργειες που έχουν δρομολογηθεί και την καταγγελία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που βρίσκεται υπό διερεύνηση, αλλά και από αρχής δημιουργίας του, ο Σύλλογος κινείται στο πεδίο της διεκδίκησης πολιτικής λύσης, με συχνές επιστολές και αιτήματα συνάντησης προς την εκτελεστική εξουσία και τους θεσμικούς εκπροσώπους των κομμάτων. Έχουν σταλεί επιστολές τόσο στα κόμματα της μείζονος και ελάσσονος αντιπολίτευσης, αλλά παράλληλα αποστέλλονται συχνά αιτήματα προς τον Πρωθυπουργό προκειμένου να δεχτεί να μας συναντήσει -τρεις επιστολές μέχρι τις εκλογές της 21ης Μαΐου, και προς τους αρμόδιους υπουργούς (Οικονομίας, Οικονομικών και Ανάπτυξης). Παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση δέχθηκε να μας συναντήσει μόνο μια φορά (τον Οκτώβριο του 2022), και την εκπροσώπησε ο κος Γεραπετρίτης, εμμένουμε στη συχνή αποστολή αιτημάτων συνάντησης και ενημερωτικών επιστολών. Μόλις πριν λίγες μέρες, αμέσως μετά την ανάληψη καθηκόντων της νέας κυβέρνησης, αποστείλαμε αίτημα- επιστολή στους νέους υπουργούς Οικονομίας και Οικονομικών, κ. Χατζηδάκη και Ανάπτυξης, κ. Σκρέκα, όπου εκθέτουμε εκ νέου το ιστορικό και τα αιτήματα των δανειοληπτών που έχουν λάβει δάνεια εκφρασμένα σε ελβετικό φράγκο.
Ελπίδα πιστεύουμε πως υπάρχει γι αυτό και δεν εγκαταλείπουμε και συνεχίζουμε τον αγώνα μας προς τη δικαίωση. Ωστόσο, το αποτέλεσμα δεν μπορεί να το εγγυηθεί κανείς καθώς είναι άλλοι αυτοί που αποφασίζουν είτε πολιτικά, είτε δικαστικά. Εμείς θα εξαντλήσουμε κάθε πρόσφορο νόμιμο μέσο.