Έκτακτα μέτρα για τη δημόσια υγεία στις πληγείσες περιοχές -Εγκύκλιος του υπ. Υγείας

Εγκύκλιο για τη λήψη μέτρων διασφάλισης της Δημόσιας Υγείας μετά από έντονα καιρικά και πλημμυρικά φαινόμενα που προκάλεσε η κακοκαιρία Daniel εξέδωσε το υπ. Υγείας.

Η κατάσταση στην Καρδίτσα, στον Βόλο, στο Πήλιο, στη Λάρισα, στα Τρίκαλα είναι δραματική μετά την κακοκαιρία και τις τρομακτικές πλημμύρες που σημειώθηκαν, και το υπ. Υγείας εξέδωσε εγκύκλιο με παραλήπτες τις περιφέρειες.

Η εγκύκλιος του υπ. Υγείας μετά τις τεράστιες καταστροφές από την κακοκαιρία Daniel

Με αφορμή τα καιρικά και πλημμυρικά φαινόμενα που έπληξαν περιοχές της χώρας και με στόχο την προστασία της υγείας του πληθυσμού των πληγεισών περιοχών, επισημαίνονται τα ακόλουθα:

Σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών όπως πλημμύρες, καταιγίδες, θυελλώδεις άνεμοι κ.ά.:

Α) Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα πρόκλησης μηχανικών βλαβών στα δίκτυα ύδρευσης και εισόδου σ’ αυτά ξένων υλών (π.χ. αιωρούμενα σωματίδια, χώματα, λάσπες κ.λπ.), που είναι δυνατόν να υποβαθμίσουν την ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης (λ.χ. μεταβολή φυσικοχημικών παραμέτρων του νερού από αλλαγή αλκαλικότητας εδάφους, ηλεκτροχημικού δυναμικού του υλικού ύδρευσης σε συνδυασμό με τη διαβρωτικότητα του νερού, μικροβιολογική μόλυνση του νερού). Για τον λόγο αυτόν θα πρέπει να διενεργηθεί άμεσα υγειονομικός έλεγχος των συστημάτων ύδρευσης (γεώτρηση ή πηγή υδροληψίας, δίκτυο μεταφοράς, εγκατάσταση επεξεργασίας, δεξαμενές, δίκτυο διανομής). Συγκεκριμένα, θα πρέπει να διερευνηθεί η πιθανότητα ή η δημιουργία οποιασδήποτε διαρροής (θραύση σωλήνων, εμπόδια στη ροή, κ.λπ.) που μπορεί να δημιουργήσει πρόβλημα στην ποιότητα του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης. Επίσης,

Ι. σε περίπτωση διαπίστωσης βλαβών στο δίκτυο ύδρευσης θα πρέπει:

1. Να διενεργηθεί άμεσα λεπτομερής υγειονομική αναγνώριση και διερεύνηση των αιτίων του προβλήματος καθώς και εργαστηριακός έλεγχος (μικροβιολογικές και φυσικοχημικές παράμετροι) μετά από κατάλληλη δειγματοληψία. Τα δείγματα νερού θα πρέπει να ληφθούν από κρίσιμα σημεία του δικτύου ύδρευσης, όπως στις γεωτρήσεις ή πηγές υδροληψίας, δεξαμενές τροφοδοσίας νερού, και σε διάφορα σημεία του δικτύου, κυρίως όμως ανάντη και κατάντη του σημείου βλάβης του αγωγού ύδρευσης.

2. Εφόσον υφίστανται βάσιμες ενδείξεις υπέρβασης τιμών ποιοτικών παραμέτρων του πόσιμου νερού, θα πρέπει, σε συνεργασία με τους υπευθύνους φορείς ύδρευσης, να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας της Δημόσιας Υγείας, όπως:

• Διακοπή της υδροδότησης μέχρι την αποκατάσταση των προβλημάτων και την εξασφάλιση των παραμετρικών τιμών των παραμέτρων ποιότητας σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (-α- σχετ.) με παράλληλη ενημέρωση των κατοίκων.
• Λήψη μέτρων αντιμετώπισης της προσωρινής διακοπής της υδροδότησης των κατοίκων της περιοχής (τροφοδοσία με κατάλληλης ποιότητας πόσιμο νερό, λ.χ. εμφιαλωμένα, μεταφορά με βυτία).
• Μετά από κάθε επισκευή σε τμήμα αγωγού και σύμφωνα και με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας να γίνεται υπερχλωρίωση με διάλυμα χλωρίου υψηλής συγκέντρωσης και αντίστοιχο χρόνο παραμονής.
• Μετά τον εντοπισμό του προβλήματος και την αντιμετώπισή του (αποκατάσταση της βλάβης του δικτύου, λήψη μέτρων προστασίας της πηγής κ.λπ.), εφόσον το πρόβλημα είναι γενικευμένο, να εφαρμοστεί το μέτρο της υπερχλωρίωσης της δεξαμενής υδροδότησης και όλου του μήκους του συστήματος ύδρευσης με διάλυμα χλωρίου υψηλής συγκέντρωσης και αντίστοιχο χρόνο παραμονής, το οποίο στη συνέχεια θα απορριφθεί και μετά να ξεκινήσει η επαναλειτουργία του δικτύου.

3. Εάν έχουν εμφανιστεί κρούσματα γαστρεντερίτιδας, να διερευνηθεί η συσχέτιση της εμφάνισης των κρουσμάτων γαστρεντερίτιδας με την πρόκληση βλαβών και την εκτέλεση έργων στο δίκτυο ύδρευσης της πόλης.

ΙΙ. Εφόσον διαπιστώνεται με συνεχείς ελέγχους ότι δεν υπάρχουν βλάβες στο δίκτυο και εισροή ξένων σωμάτων, ουσιών κ.λπ., θα πρέπει οι υπεύθυνοι φορείς ύδρευσης και οι υγειονομικές αρχές να βρίσκονται σε επαγρύπνηση και οι δειγματοληπτικοί και εργαστηριακοί έλεγχοι του νερού σε κρίσιμα σημεία του δικτύου ύδρευσης να είναι συστηματικοί, ει δυνατόν καθημερινά, οι τιμές του υπολειμματικού χλωρίου να ελέγχονται συστηματικά και να αυξηθεί η συχνότητα παρακολούθησης των άλλων ποιοτικών παραμέτρων του νερού ανθρώπινης κατανάλωσης κατά την κρίση της Υπηρεσίας Περιβαλλοντικής Υγιεινής.

Επισημαίνεται, ιδιαίτερα, η σπουδαιότητα διενέργειας υγειονομικής αναγνώρισης, δεδομένου ότι κάθε εργαστηριακή εξέταση αντικατοπτρίζει μόνον την κατάσταση της στιγμής της δειγματοληψίας, ενώ η υγειονομική αναγνώριση επιτρέπει την επισήμανση των υπαρκτών και ακόμη δυνητικών κινδύνων. Υπενθυμίζεται ότι τα κυριότερα στοιχεία που εξετάζονται κατά την υγειονομική αναγνώριση είναι:

• λεκάνη απορροής υδροληψίας,
• πηγή υδροληψίας
• εξωτερικοί αγωγοί
• αντλιοστάσιο,
• δεξαμενές
• σύστημα επεξεργασίας
• απολύμανση
• δίκτυο διανομής
• εσωτερικές υδραυλικές εγκαταστάσεις

Γενικότερα θα πρέπει:

1. Να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα για την προστασία των πηγών ύδρευσης (γεωτρήσεις, υδρομαστεύσεις, φυσικές δεξαμενές ύδατος κ.λπ.) και να τηρούνται οι αποστάσεις ασφαλείας από κοντινές εστίες ρύπανσης και μόλυνσης.
2. Να συντηρούνται επαρκώς τα συστήματα ύδρευσης (εξωτερικά και εσωτερικά δίκτυα), να ελέγχονται συστηματικά και να αντικαθίστανται με προτεραιότητα τα τμήματα των δικτύων που έχουν υποστεί βλάβες.
3. Να διενεργείται υγειονομική αναγνώριση σε διάφορα τμήματα του συστήματος ύδρευσης, σε συνδυασμό με λήψη δειγμάτων νερού για εργαστηριακή εξέταση και έλεγχο του υπολειμματικού χλωρίου.
4. Να εφαρμόζεται η προβλεπόμενη σύμφωνα με την ΥΜ /5673/57 (ΦΕΚ 5/58 Β) Υγ. Διάταξη υποχρεωτική απολύμανση που επιβάλλεται για υδρεύσεις, που εξυπηρετούν οικισμούς άνω των 3.000 κατοίκων και να διερευνάται η αναγκαιότητα εφαρμογής απολύμανσης και σε υδρεύσεις που εξυπηρετούν μικρότερους οικισμούς.
5. Να διενεργούνται δειγματοληπτικοί και εργαστηριακοί έλεγχοι σε αντιπροσωπευτικά προκαθορισμένα σημεία ολόκληρου του δικτύου διανομής από την πηγή υδροληψίας μέχρι τη διάθεση στον καταναλωτή, σύμφωνα με τα προγράμματα παρακολούθησης, όπως αυτά αναφέρονται στη (β) σχετ. εγκύκλιο και για τις ποιοτικές παραμέτρους με την συχνότητα παρακολούθησης που προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία.

Διασφάλιση υγιεινής διάθεσης ασφαλών τροφίμων

Β. Θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στη διασφάλιση της υγιεινής διάθεσης ασφαλών τροφίμων με τα οποία σιτίζονται οι πληγέντες, οι οποίοι είναι ήδη καταπονημένοι και επιπλέον λόγω των συνθηκών διαβίωσής τους, ελλοχεύει αυξημένος κίνδυνος τροφιμογενών και άλλων λοιμώξεων.

Σε περίπτωση συχνών και μεγάλης διάρκειας διακοπών του ηλεκτρικού ρεύματος, θεωρείται επιβεβλημένο να ενημερωθεί το κοινό για το σωστό και υγιεινό χειρισμό και συντήρηση των τροφίμων.

Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στη διατροφή των πληγέντων στους οποίους διανέμονται τρόφιμα τα οποία προσφέρουν διάφορες κοινωνικές οργανώσεις, φορείς ή επιχειρήσεις τροφίμων, σε ότι αφορά τις συνθήκες παρασκευής, μεταφοράς, συντήρησης και διάθεσής τους(–στ- σχετ.).

Επισημαίνεται ότι η ασφάλεια των τροφίμων σε όλες τις φάσεις της αλυσίδας παραγωγής τους (πρώτες ύλες, παρασκευή, διατήρηση, διακίνηση, μεταφορά, αποθήκευση, διανομή κ.λπ.), καθώς και η προσωπική υγιεινή των χειριστών των τροφίμων αποτελούν πρωταρχικής σημασίας παράγοντες ώστε να αποφευχθούν ενδεχόμενοι κίνδυνοι δημόσιας υγείας.

Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στον έλεγχο των τροφίμων κυρίως στις περιπτώσεις που γίνεται μαζική προετοιμασία και ιδιαίτερα όταν πρόκειται για τρόφιμα ευαλλοίωτα.

Προσοχή επίσης θα πρέπει να δοθεί στις περιπτώσεις όπου διανέμονται στους πληγέντες τυποποιημένα τρόφιμα. Θα πρέπει αυτά να διακινούνται με ασφάλεια και να αποθηκεύονται μέχρι τη διανομή τους σε χώρους με απόλυτη τάξη, καθαριότητα και με συνθήκες συντήρησης τέτοιες ώστε να αποφεύγονται τυχόν αλλοιώσεις ή επιμολύνσεις τους.

Ενδεικτικά, σημειώνεται ότι:

• Εάν διαπιστωθεί οποιαδήποτε αλλοίωση στην οσμή, στη γεύση, στο χρώμα και στην υφή των τροφίμων, πρέπει οπωσδήποτε να απορριφθούν, μαγειρεμένα ή όχι.
• Τα προμαγειρεμένα τρόφιμα πρέπει να καταναλώνονται μετά την ολοκλήρωση του μαγειρέματός τους.
• Το έτοιμο φαγητό πρέπει να καταναλώνεται αμέσως μετά τη διανομή του.
• Πρέπει να αποφεύγεται η παραμονή των τροφίμων εκτός ψυγείου.
• Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στο γάλα, στα γιαούρτια, στα τυροκομικά προϊόντα, στα σάντουιτς και στα γλυκά, τα οποία πρέπει να διατηρούνται εντός ψυγείου.
• Τα φρούτα και τα λαχανικά να πλένονται πολύ καλά πριν καταναλωθούν.
• Πρέπει πάντοτε να ελέγχεται η ημερομηνία λήξης στα συσκευασμένα τρόφιμα.
• Κονσέρβες φουσκωμένες, σκουριασμένες ή κτυπημένες να απορρίπτονται αμέσως.
• Θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες ατομικής υγιεινής των χειριστών τροφίμων.

Τέλος, τονίζεται ότι η επιτυχία της εφαρμογής των σχετικών διατάξεων με σκοπό την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση του θέματος συναρτάται με την ανταπόκριση και τον βαθμό συνεργασίας των εμπλεκόμενων υπηρεσιών, προκειμένου να προστατευθεί και διασφαλισθεί η Δημόσια Υγεία.