Σε ένα πετρόκτιστο κτίριο του 1948 στεγάζεται προσωρινά η Δημόσια Καποδιστριακή Βιβλιοθήκη Αίγινας, που, όπως μαρτυράει το όνομά της, συνδέεται με την παρουσία του κυβερνήτη στο νησί.
Πρόκειται για ένα παράπλευρο κτίριο στο «Κυβερνείο» του Ιωάννη Καποδίστρια, ένα μικρό οικοδόμημα που έκτισαν οι Γερμανοί για μαγειρεία, στην κατοχική Αίγινα.
Το Κυβερνείο είναι ένα λιτό διώροφο πετρόκτιστο κτίριο, με ξύλινη κεραμοσκεπή, το οποίο βρίσκεται κοντά στον μητροπολιτικό ναό της Αίγινας, στο κέντρο της πόλης.
Το «Κυβερνείο» αποτελεί ένα σημαντικότατο κτίριο για τη νεότερη ελληνική Ιστορία, καθώς στέγασε την πρώτη κυβέρνηση της ελεύθερης Ελλάδας και ταυτόχρονα αποτέλεσε τη λιτή κατοικία του πρώτου κυβερνήτη, Ιωάννη Καποδίστρια. Στον πρώτο όροφο, το πρώτο δωμάτιο ήταν το γραφείο και στη συνέχεια η κατοικία του Κυβερνήτη, ενώ στο ισόγειο στεγάστηκαν οι κυβερνητικές υπηρεσίες.
Μετά την αποχώρηση του Κυβερνήτη για το Ναύπλιο το 1829, το κτήριο έγινε άσυλο για τους πρόσφυγες της Κρητικής Επανάστασης, σχολείο θηλέων, Γυμνάσιο σχολείο, Διοικητήριο κατά τον 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο και τέλος ξανά σχολείο.
Σήμερα έχει ανακατασκευαστεί και αναμένεται να υποδεχθεί εκδηλώσεις στο πλαίσιο της «Ελλάδας 2021», για τα 200 χρόνια από την ελληνική επανάσταση. Στο παράπλευρο πετρόχτιστο κτίριο στεγάζεται η Δημοτική Βιβλιοθήκη της Αίγινας που είναι ανοιχτή στο κοινό.
Στην έλλειψη επαρκούς και κατάλληλου χώρου για τη Δημόσια Βιβλιοθήκη, την έλλειψη προσωπικού και οικονομικών πόρων, προστέθηκαν, δυστυχώς, και τα μέτρα κατά της εξάπλωσης της πανδημίας, που εδώ και δύο μήνες την έχουν αναγκάσει να παραμένει κλειστή για το κοινό, ενώ η έλλειψη ψηφιακών υποδομών την εμποδίζει, προς το παρόν τουλάχιστον, να έχει έναν ενεργό ρόλο στην καθημερινότητα των κατοίκων και φίλων του νησιού.
Φαίνεται, ωστόσο, ότι συντελείται από το 2020 μια επανεκκίνηση του θεσμού. Ήδη η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως, αναγνωρίζοντας τις ανάγκες της βιβλιοθήκης, της απέδωσε, για πρώτη φορά στην πρόσφατη ιστορία της, έκτακτη επιχορήγηση ύψους 6.000 ευρώ (ποσό σχεδόν διπλάσιο της ετήσιας τακτικής επιχορήγησης). Με τα χρήματα αυτά το νέο διοικητικό συμβούλιο θα ανανεώσει τον απαρχαιωμένο πλέον ηλεκτρονικό εξοπλισμό, θα αποκτήσει μια σύγχρονη και λειτουργική ιστοσελίδα και θα προχωρήσει σε ψηφιοποιήσεις, αλλά και συντήρηση βιβλίων των συλλογών της βιβλιοθήκης.
Επίσης, η επίσκεψη της διευθύντριας της Βιβλιοθήκης της Βουλής των Ελλήνων Έλλης Δρούλια, σηματοδότησε την αρχή μιας πολύτιμης συνεργασίας μεταξύ των δύο βιβλιοθηκών, που ξεκίνησε με την παραχώρηση αντιτύπων όλων των σημαντικών εκδόσεων, τόσο του Ιδρύματος της Βουλής, όσο και της ιστορικής της Βιβλιοθήκης. Ήδη η κ. Δρούλια παρέδωσε 11 τόμους των εκδόσεων αυτών, οι οποίοι έχουν καταλογογραφηθεί και ενταχθεί στις συλλογές. Ο νέος πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Αίγινας και η γλύπτρια Βένια Δημητρακοπούλου θα αποτελέσουν το Σύνδεσμο της Επιτροπής με τα Γενικά Αρχεία και τη Βιβλιοθήκη της Βουλής.
Ακολούθησε μια δεύτερη σημαντική δωρεά από τον Βασίλη Γρηγοριάδη και την Μάγδα Λαΐου Γρηγοριάδη. Περιλαμβάνει 200 περίπου τόμους από την προσωπική τους βιβλιοθήκη, μεταξύ των οποίων και σπάνιες εκδόσεις. Το σύνολο των δωρηθέντων τόμων έχει ήδη καταλογογραφηθεί και ενταχθεί στις συλλογές της Δημοτικής Βιβλιοθήκης Αίγινας.
Ο νέος πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Δημόσιας Καποδιστριακής Βιβλιοθήκης Αίγινας, βυζαντινολόγος Γιώργος Καλόφωνος φιλοδοξεί να σηματοδοτήσει μια νέα αρχή για την Δημοτική Βιβλιοθήκη Αίγινας, η οποία μελλοντικά θα στεγαστεί στο παράπλευρο Εϋνάρδειο, ένα ιστορικό κτίριο των Κλεάνθη – Σάουμπερτ, που ανηγέρθη με χρήματα του φιλέλληνα Ελβετού τραπεζίτη Εϋνάρδου και το οποίο πρέπει να αναστηλωθεί, καθώς χρονολογείται από την εποχή του Καποδίστρια.
«To Εϋνάρδειο είναι το πρώτο νεοκλασικό, δημόσιο κτήριο που χτίστηκε στην Ελλάδα», αναφέρει ο κ. Καλόφωνος και το χαρακτηρίζει ως ένα από τα σημαντικότερα μνημεία όχι μόνο για την Αίγινα, αλλά για ολόκληρη την Ελλάδα.
«Φέτος που γιορτάζουμε την επέτειο του 1821 είναι κάτι πολύ επίκαιρο», δηλώνει ο κ. Καλόφωνος και σημειώνει την σημαντική ιστορία και προσφορά του μεγάλου φιλέλληνα Εϋνάρδου και τους φιλικούς του δεσμούς με τον Καποδίστρια. To Εϋνάρδειο φιλοξένησε τη βιβλιοθήκη που ονομάστηκε «Αποθήκη Βιβλίων» και στη συνέχεια «Δημόσια Βιβλιοθήκη», η οποία μετά από πορεία στο χρόνο έγινε η Εθνική Βιβλιοθήκη όπως την γνωρίζουμε σήμερα.
Παλαιότερα το Εϋνάρδειο στέγαζε το Αρχαιολογικό Μουσείο της Αίγινας. «Για εκείνη την εποχή ήταν μία πάρα πολύ ωραία ιδέα να είναι το κτήριο που θα στεγαστεί η μικρή βιβλιοθήκη της Αίγινας, αλλά σήμερα οι ανάγκες έχουν αλλάξει. Δυστυχώς, ο χώρος του κτηρίου δεν επαρκεί ώστε να υπάρχει πλήρης ανάπτυξη έστω μίας μικρής βιβλιοθήκης, που είναι η Δημόσια Βιβλιοθήκη Αίγινας, με τις λειτουργίες που πρέπει να έχει μία σύγχρονη βιβλιοθήκη. Χρειάζεται πολύ μεγαλύτερος χώρος. Αυτό είναι ένα πρόβλημα το οποίο προσπαθούμε να το λύσουμε. Για μας, βέβαια, το Εϋνάρδειο είναι πολύτιμο. Ευτυχώς, υπάρχουν τα χρήματα για την ανακαίνισή του και υπάρχει μία διαδικασία που έχει ξεκινήσει αρκετό καιρό, να προχωρήσει αυτή η ανακαίνιση, η οποία πρέπει να γίνει με τη μεγαλύτερη προσοχή και ευαισθησία, ώστε να μη θιγεί η ιστορικότητα αυτού του μνημείου, αλλά πρέπει να γίνει, διότι αλλιώς θα καταστραφεί αυτό το μνημείο. Και βεβαίως για εμάς, για τη Βιβλιοθήκη της Αίγινας είναι ένα κτήριο πολύτιμο, το οποίο θα το αξιοποιήσουμε με τον καλύτερο δυνατόν τρόπο», λέει ο κ. Καλόφωνος.