Το Βρετανικό Μουσείο αρνείται να δανείσει στην Ελλάδα τα κλεμμένα Γλυπτά του Παρθενώνα, ωστόσο είχε δανείσει άγαλμα της συλλογής στη Ρωσία, στο Ερμιτάζ συγκεκριμένα, το 2014, για τον εορτασμό των 250 χρόνων λειτουργίας του.
Συγκεκριμένα, στα τέλη του 2014 το Βρετανικό Μουσείο δάνεισε ένα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα που έκλεψε ο λόρδος Ελγιν από την Ακρόπολη το 1803, το ακέφαλο άγαλμα του ποταμού Ιλισσού. Εκείνη ήταν και η πρώτη φορά που γλυπτό της συλλογής έβγαινε εκτός Μεγάλης Βρετανίας.
Η ανακοίνωση του Βρετανικού Μουσείου για το «δάνειο» στο Ερμιτάζ
«Το καθήκον των διαχειριστών είναι να επιτρέπουν στους πολίτες όσο το δυνατόν περισσότερων χωρών να μοιράζονται την κοινή κληρονομιά τους», δήλωνε τότε ο πρόεδρος των διαχειριστών του Βρετανικού Μουσείου, σερ Ρίτσαρντ Λάμπερτ, με αφορμή το δάνειο στο Ερμιτάζ, «Οι διαχειριστές είναι ενθουσιασμένοι από το γεγονός ότι οι Ρώσοι πολίτες θα απολαύσουν σύντομα αυτό το ωραίο αντικείμενο», πρόσθεσε.
Ο χλευασμός του διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου στην Ελλάδα
Ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Νιλ ΜακΓκρέγκορ, μάλιστα, είχε χλευάσει τότε την Ελλάδα, λέγοντας πως ελπίζει ότι οι Ελληνες θα χαρούν «που ένα πολύ μεγάλο κοινό θα μπορέσει να δει τα μεγάλα δημιουργήματα της αρχαίας Ελλάδας. Ανθρωποι που δεν θα μπορέσουν ποτέ να ταξιδέψουν στην Αθήνα ή το Λονδίνο θα μπορούν τώρα στη Ρωσία να καταλάβουν και να δουν το μεγαλείο αυτών των αγαλμάτων».
Μάλιστα, τότε, δημοσιογράφος του BBC είχε ρωτήσει τον διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου αν θα δάνειζε το συγκεκριμένο άγαλμα σε ελληνικό μουσείο, με τον ΜακΓκρέγκορ να απαντά: «Εχουμε ξεκαθαρίσει ότι είμαστε διατεθειμένοι να δανείσουμε τα Ελγίνεια, φτάνει να είναι εφικτή η μεταφορά τους, να υπάρχει σοβαρός λόγος για να εκτεθούν κάπου αλλού και εκεί που θα πάνε να είναι ασφαλή και να υπάρχουν εγγυήσεις για την επιστροφή τους στο Βρετανικό Μουσείο», υπογραμμίζοντας ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν θέλει να δανειστεί τα Γλυπτά του Παρθενώνα.
Η οργή Σαμαρά
Η κίνηση του Βρετανικού Μουσείου να δανείσει έναν από τους θησαυρούς του Παρθενώνα στο Ερμιτάζ είχε προκαλέσει, τότε, την έντονη αντίδραση του τότε πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά και του τότε υπουργού Πολιτισμού Κώστα Τασούλα.
Ο Αντώνης Σαμαράς μιλούσε για προκλητική απόφαση του Βρετανικού Μουσείου, η οποία ωστόσο κατέρριπτε το το τελευταίο βρετανικό δόγμα «περί "αμετακίνητων" Γλυπτών του Παρθενώνα». Και συμπλήρωνε ο τότε πρωθυπουργός: «Όπως καταρρίφθηκε με τη λειτουργία του Μουσείου της Ακρόπολης και το άλλο "επιχείρημά" τους, αυτό της έλλειψης ανάλογου χώρου που θα μπορούσε να τα φιλοξενήσει».
Στο ίδιο στιλ ήταν και η δήλωση του τότε υπουργού Πολιτισμού Κώστα Τασούλα, στην οποία χαρακτήριζε προκλητική την απόφαση του Βρετανικού Μουσείου και υποστήριζε, επίσης, ότι ακόμη μια απόλυτη θέση της βρετανικής πλευράς παύει να ισχύει: «Εκείνη του ότι τα Γλυπτά δεν πρόκειται να μετακινηθούν ποτέ».
Η αντίδραση Σαμαρά όταν έμαθε για τον δανεισμό -Η Σοφία Βούλτεψη περιγράφει γλαφυρά
Με αφορμή τη νέα συζήτηση που άνοιξε για τα Γλυπτά του Παρθενώνα και την επιστροφή τους, η βουλευτής της ΝΔ Σοφία Βούλτεψη αποκαλύπτει, σε άρθρο της, την αντίδραση του Αντώνη Σαμαρά όταν τον Δεκέμβριο του 2014 πληροφορήθηκε ξαφνικά ότι κομμάτι της συλλογής ταξιδεύει στο Ερμιτάζ!
Γράφει η Σοφία Βούλτεψη στο thepresident.gr με τίτλο «Γλυπτά του Παρθενώνα: Ο δανεισμός στο Ερμιτάζ, η μάχη Σαμαρά και η αφωνία Τσίπρα»
«Διαβάζω (σσ τα δημοσιεύματα για το δανεισμό του γλυπτού στο Ερμιτάζ) και δεν πιστεύω στα μάτια μου. Τα μαζεύω όλα και μπαίνω στο γραφείο του πρωθυπουργού κραδαίνοντας τα χαρτιά.
Κάτι μελετάει ο Σαμαράς, έχει πιάσει και το ακουστικό κάπου να τηλεφωνήσει, γυρίζει το κεφάλι και με κοιτά ερωτηματικά για την «εισβολή».
- «Οι Βρετανοί δάνεισαν στη Ρωσία το ακέφαλο άγαλμα του θεού Ιλισσού, που αποτελεί τμήμα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Από αύριο και μέχρι τις 18 Ιανουαρίου θα εκτίθεται στο Ερμιτάζ, στην Αγία Πετρούπολη, για τα 250 χρόνια του Μουσείου. Είναι μια ξαπλωμένη ακέφαλη ανδρική μορφή, που αναπαριστά τον θεό του ποταμού Ιλισσού. Ανήκει σ’ αυτά που έκλεψε το Έλγιν το 1803», του λέω (σσ. Σοφία Βούλτεψη) με μια ανάσα, καθώς τον βλέπω να αλλάζει δέκα χρώματα.
- «Στάσου, στάσου. Δανείζουν τα κλεμμένα;», ρωτά καθώς σηκώνεται και αρχίζει να βηματίζει νευρικά πάνω-κάτω. Σταματά μπροστά μου: «Μήπως κάνεις λάθος, έχεις επιβεβαιώσει;».
- Να επιβεβαιώσω; Κάνω και τίποτε άλλο σε όλη μου την επαγγελματική ζωή; «Πρόεδρε, έχω εδώ τα τηλεγραφήματα. Τα δημοσιεύματα. Την ανακοίνωση του μουσείου. Τις δηλώσεις»…
- «Δηλαδή τι λένε; Εμάς τόσα χρόνια μας έλεγαν πως δεν έχουμε μουσείο, το φτιάξαμε το μουσείο, το εγκαινίασα, φρόντισα να φαίνεται ότι λείπουν τα κλεμμένα για να το βλέπουν όλοι, μετά επανήλθαν για να πουν ότι νομίμως βρίσκονται στην κατοχή τους, μετά έλεγαν πως φοβούνται τις μεταφορές και τώρα τα πάνε σε χώρα που βρίσκεται σε πόλεμο; Πότε έφυγε το άγαλμα;»
- «Την περασμένη Τρίτη. Με μεγάλη μυστικότητα, λένε. Το ανακοίνωσαν αφού έφθασε στην Αγία Πετρούπολη», απαντώ καθώς τον βλέπω να επιστρέφει στο γραφείο του και να ξανακάθεται.
- «Δηλαδή πώς έγινε; Τι λένε;», προσπαθεί να ανακτήσει την ψυχραιμία του.
- «Έχω εδώ τις δηλώσεις του προέδρου των διαχειριστών του Βρετανικού Μουσείου, σερ Ρίτσαρντ Λάμπερτ», ξεκινώ.
- «Και τι λέει ο Σερ Ρίτσαρντ;», με ρωτάει με έμφαση στο «σερ».
- «Λέει ότι το καθήκον των διαχειριστών είναι να επιτρέπουν στους πολίτες όσο το δυνατόν περισσότερων χωρών να μοιράζονται την κοινή κληρονομιά τους».
- «Α, αυτό είναι το καθήκον τους», με ξανακόβει.
- Συνεχίζω παραβλέποντας τη διακοπή: «Και ότι οι διαχειριστές είναι ενθουσιασμένοι από το γεγονός ότι οι Ρώσοι πολίτες θα απολαύσουν σύντομα αυτό το ωραίο αντικείμενο».
- «Α, είναι και ενθουσιασμένοι!», με ξαναδιακόπτει. Και συνεχίζει χωρίς να μπορεί να ελέγξει την οργή του: «Επίτηδες το κάνουν! Για να μας προκαλέσουν! Επειδή φτιάξαμε την Επιτροπή Διεκδίκησης, επειδή δεχθήκαμε να συζητήσουμε τις νομικές δυνατότητες με την Αλαμουντίν, επειδή για πρώτη φορά βάλαμε την Ουνέσκο να διαπραγματευτεί μαζί τους για λογαριασμό μας».
- «Τα θυμάσαι όλα στη σειρά», μουρμούρισα.
- «Μα, βρε Σοφία μου, πώς να μην τα θυμάμαι; Αυτό δεν κάναμε από την πρώτη στιγμή; Εδώ δεν ήλθε η δικηγόρος γυναίκα του Κλούνεϊ, εγώ δεν ήμουν υπουργός Πολιτισμού όταν εγκαινιάστηκε το Μουσείο της Ακρόπολης; Μας προκαλούν, σου λέω. Λένε είναι δικά μας και τα κάνουμε ό,τι θέλουμε. Είμαι έξω φρενών».
- «Έκανε δήλωση και ο διευθυντής του Βρετανικό Μουσείου, ο Νιλ Μακ Γκρέγκορ», συνεχίζω την ενημέρωση. «Αυτός απάντησε στις αιτιάσεις περί κακών σχέσεων με τη Ρωσία λόγω της Ουκρανίας. Και είπε πως η πολιτική που ακολουθούν και τα δύο αυτά μουσεία είναι πως όσο πιο τεταμένες είναι οι σχέσεις ανάμεσα στις κυβερνήσεις, τόσο πιο σημαντική είναι η σχέση ανάμεσα στα μουσεία».
- «Αααα», σχολιάζει πάλι ο Σαμαράς. «Θα λύσουν και το πρόβλημα του Ψυχρού Πολέμου με τα κλεμμένα»!
- «Είπε επίσης ότι το Βρετανικό είναι ένα μουσείο του κόσμου και για τον κόσμο και αυτό το αποδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο ο δανεισμός ενός γλυπτού του Παρθενώνα στο μουσείο Ερμιτάζ» – εγώ το βιολί μου!
- «Κοσμοπολίτες με τα κλεμμένα!» – πάλι ο Σαμαράς.
- «Και ότι αν ποτέ τα Γλυπτά μεταφέρονταν στην Ελλάδα, οι Έλληνες δεν θα τα επέστρεφαν», επανέρχομαι στον Μακ Γκρέγκορ.
- Εκείνη την ώρα χτυπάει το τηλέφωνο. Είναι ο Κώστας ο Τασούλας, ο υπουργός Πολιτισμού. Δεν θα προλάβει να μιλήσει.
- «Άσε Κώστα, ξέρω. Θα κάνω δήλωση εγώ και μετά θα πεις εσύ τα αναλυτικά. Μου την έχει δώσει».
Πιάνει ένα χαρτί και το στυλό του.
- «Να θυμίσω Πρόεδρε», προσθέτω, «πώς εδώ και ένα μήνα, από τον Νοέμβριο, έχουμε ξεκινήσει μια δημοσκόπηση μεταξύ των επιβατών του αεροδρομίου της Αθήνας ζητώντας τους να απαντήσουν σε διαδραστικές οθόνες στην ερώτηση: «Είστε υπέρ της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα ή όχι;»».
- «Μας προκαλούν, σου λέωωωωω!».
(...)
- «Θέλω να μου μαζέψεις όλα όσα έχουμε κάνει αυτά τα χρόνια. Σε έναν φάκελο. Στο γραφείο μου», μου λέει ο Σαμαράς χωρίς σχόλια.
Γυρίζω την πλάτη για να επιστρέψω στο γραφείο μου και να εκτελέσω την εντολή.
- «Δεν μου είπες. Η αντιπολίτευση είπε τίποτε; Ο Τσίπρας;» (σσ. ρωτάει ο Σαμαράς)
- «Λέξη! Ο Τσίπρας ασχολείται πώς θα σε ρίξει, με τα γλυπτά του Παρθενώνα θα ασχοληθεί;».
- «Αλλά αν δεν σε ρωτούσα δεν θα μου το έλεγες!», αρχίζει πάλι να ανεβάζει στροφές.
- «Ε, καλά. Αυτονόητο. Ο Τσίπρας έχει πολλή δουλειά ως προστάτης του λαού. Δεν προλαβαίνει να κάνει και τον προστάτη του Παρθενώνα»…
- «Θέλεις να με διαολίσεις τώρα; Επίτηδες το κάνεις κι’ εσύ;»
Ήθελα να του πω πως αυτόν τον καιρό ο Τσίπρας κοιτάει να τα έχει καλά με τους ξένους, αλλά αυτή ήταν μια συζήτηση από το μέλλον…