Τη δεκαετία του ‘20 στην Αγγλία ξεπρόβαλλε ένα σχολείο που δεν έμοιαζε σε τίποτα με τα ιδρύματα της εποχής. Το όνομά του ήταν Σάμερχιλ.
Η βασική του αρχή ήταν ότι στο σχολείο πρέπει να προσαρμόζεται στο παιδί και όχι το αντίστροφο. Στο Σάμερχιλ η διοίκηση της μονάδας γινόταν από μια κοινή συνέλευση εκπαιδευτικών και μαθητών, με ισότιμη ψήφο, ενώ τα μέλη της κοινότητας είχαν κάθε ελευθερία, στο βαθμό που να μην προκαλείται κακό στους άλλους.
Ενα άλλο μοναδικό χαρακτηριστικό του Σάμερχιλ ήταν ότι στο σχολείο τα παιδιά τοποθετούνταν σε «τάξεις» ανάλογα με τις δυνατότητές τους και όχι με μοναδικό κριτήριο την ηλικία τους, ώστε να προχωρούν με το δικό τους ρυθμό. Επιπλέον, στο πρόγραμμα εντάσσονταν εναλλακτικά μαθήματα, εργαστήρια, κατασκευές, που «έδεναν» πάνω στις ανάγκες των παιδιών.
Τι σχέση μπορεί να έχουν όλα αυτά με την Ελλάδα του σήμερα;
Καλώς ήρθατε στο Big Bang School
Υπάρχουν αρκετοί που δεν το γνωρίζουν, όμως το δημοτικό σχολείο Big Bang School ξεκίνησε να λειτουργεί τον Σεπτέμβριο του 2019. Είναι μια διαφορετική σχολική μονάδα που «φύτρωσε» στο Λάκκωμα, νότια της Θεσσαλονίκης και δείχνει έτοιμη να κάνει ένα βήμα παραπέρα σε ό,τι αφορά την εκπαίδευση.
Ενα σχολείο που δεσμεύεται ότι ακούει τους μαθητές, τούς ενθαρρύνει να έρθουν σε επαφή με τη φύση, τις τέχνες, τις επιστήμες και κάθε ταλέντο που κρύβουν μέσα τους, που καθίζει στα «θρανία» και τους γονείς αλλά και τους… εκπαιδευτικούς. Eνα σχολείο που θα επιτρέπει στους μαθητές να νιώθουν σα στο σπίτι τους, ακόμα κι αν αυτό προϋποθέτει να φορούν -ω, ναι- τις παντόφλες τους στα μαθήματα.
Πίσω από το πρωτοποριακό σχολείο «κρύβεται» η Big Bang Education, η οποία ιδρύθηκε από τη Βέτα Γεωργιάδου, τον Άγγελο Πατσιά και τον Γιάννη Σωτηράκο. Το iefimerida.gr μίλησε με τους δημιουργούς του σχολείου και με την ηθοποιό Μαρίνα Καλογήρου, η οποία ήρθε τυχαία σε επαφή με τη μονάδα και μετακόμισε από την Αθήνα στη Θεσσαλονίκη για να φοιτήσει ο γιος της στο Big Bang School, το οποίο περιγράφει ως μια «φούσκα αγάπης».
Βig Bang School: Με κάτι από Harvard, Αρχαιοελληνική αγορά και Disneyland
Η κοινότητα του Big Bang School ήδη αριθμεί 300 μαθητές, πάνω από 30 εκπαιδευτικούς και εξωτερικούς συνεργάτες για τις «μαγικές» του δραστηριότητες. Πλέον, η ρότα που έχει βάλει η ομάδα είναι να δημιουργήσει το Big Bang Γυμνάσιο. Μια μη κερδοσκοπική μονάδα που θα καταφέρει να συνεχίσει το «ταξίδι» που ξεκινά με το Big Bang School στο δημοτικό. Γι’ αυτό το λόγο ήδη αναζητούν χώρους σε περιοχές όπως η Αθήνα, η Θεσσαλονίκη, η Κρήτη και αλλού, καθώς και τους απαραίτητους πόρους.
Οπως εξηγούν « όλα τα έσοδα θα διατίθενται σε εκλεκτούς καθηγητές μυημένους στο όραμα της φυσικής εκπαίδευσης, ενώ το μεγαλύτερο ποσό θα διατίθεται σε υποτροφίες, ώστε η εκπαίδευση των Big Bang Schools να γίνει δημόσιο δικαίωμα κάθε παιδιού. Σε αυτό χρειαζόμαστε την στήριξη και τη βοήθεια σας, ώστε να υπάρξει αυτή η εκπαίδευση στη δευτεροβάθμια μορφή της και να γίνει δώρο ζωής σε όλα τα παιδιά.» Ο στόχος είναι τον Σεπτέμβριο του 2021 να έχουν βρεθεί οι απαραίτητες χρηματοδοτήσεις και να χτιστεί το Big Bang Γυμνάσιο, σε Αθήνα ή Θεσσαλονίκη ή και... στις δυο πόλεις.
Ακολουθεί η συνέντευξη που έδωσαν στο iefimerida.gr ο Άγγελος Πατσιάς, η Βέτα Γεωργιάδου και η Μαρίνα Καλογήρου:
iefimerida.gr: Υπάρχουν αρκετοί που δεν γνωρίζουν το Big Bang School. Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του που το ξεχωρίζουν από άλλες μονάδες της χώρας;
Αγγελος Πατσιάς: To Big Bang έχει κάτι από Harvard. Αγαπάει να μαθαίνει και να ανακαλύπτει τρόπους για να μαθαίνει! Ερευνά και καλλιεργεί στα παιδιά το αίσθημα της αναζήτησης.
Έχει κάτι από Αρχαιοελληνική αγορά. Στους ενδιάμεσους χώρους του Big Bang άνθρωποι συναντιούνται και δείχνουν στα παιδιά κάτι από αυτούς. Οι μαθητές επίσης συγκεντρώνονται, συνεδριάζουν, κάνουν μαθητικά συμβούλια και αποφασίζουν κατά κάποιο τρόπο για την καθημερινότητα του σχολείου.
Έχει κάτι από σπίτι. Θέλουμε να είναι ένα μέρος όπου το παιδί θα νιώθει άνετα και ασφαλές. Όπως και στο σπίτι του, θα έχει το σαλόνι του, την κουζίνα του και θα βγάζει τα παπούτσια του πριν μπει. Θα είναι ένας χώρος που του επιτρέπει να είναι ο εαυτός του.
Έχει κάτι από Disneyland. Εδώ ένα παιδί μπορεί να είναι παιδί! Να παίξει, να λερωθεί, να κάνει εφευρέσεις. Να νιώσει ότι μπορεί να κάνει λάθος, να σηκωθεί και να τραβήξει μπροστά!
-Εστιάζετε σε μεγάλο βαθμό στη διαφορετικότητα και στα μοναδικά γνωρίσματα κάθε μαθητή/μαθήτριας. Πώς μπορεί πρακτικά αυτό να λειτουργήσει σε μια σχολική μονάδα;
Αγγελος Πατσιάς: Θέλοντας και μη, ένας εκπαιδευτικός οφείλει να αντιληφθεί σε πρώτο επίπεδο, ότι όλα τα παιδιά έχουν διαφορετικές ανάγκες, ότι κάθε παιδί μαθαίνει με ελαφρώς ή με πολύ διαφορετικό τρόπο και σίγουρα με διαφορετικές ταχύτητες. Για λόγους ευκολίας, τα εκπαιδευτικά συστήματα ομαδοποιούν. Ας πούμε, όλα τα παιδιά που είναι εννιά χρονών, πρέπει να ξέρουν αυτά τα πράγματα και να τα μάθουν μέσα από αυτά τα βιβλία και με αυτούς τους τρόπους. Δεν θεωρώ άξιο τον εαυτό μου να κάνω κριτική σε αυτό το σύστημα. Θα πω μονάχα ότι δε μου ταιριάζει και γι αυτό μαζί με την φίλη, μέντορα και ιδρύτρια του Σχολείου της Φύσης και του Big Bang, Βέτα (Ελισάβετ Γεωργιάδου) και τους συνεργάτες μας, έχουμε βάλει στόχο να δημιουργήσουμε ένα σχολείο που βασίζεται πάνω στις ανάγκες του κάθε παιδιού.
Μεθοδολογίες υπάρχουν και το μόνο που χρειάζεται είναι να κάνεις ένα βήμα έξω από το συνηθισμένο και να αρχίσεις να τις εφαρμόζεις. Για να πάμε λοιπόν σε ένα πρακτικό επίπεδο, αν ένα σχολείο λειτουργεί μονάχα βάση ενός διδακτικού εγχειριδίου και με έναν εκπαιδευτικό που την περισσότερη ώρα μιλάει, τότε αυτόματα αποκλείει κάθε ευκαιρία να διαφοροποιήσει τη διδασκαλία του, ώστε να καλύψει όλο και περισσότερες μαθησιακές ανάγκες. Επίσης δουλεύει με περιεχόμενο, που πολλές φορές δεν είναι σύγχρονο και δεν ακουμπάει στα ενδιαφέροντα των παιδιών.
Αν τώρα αρχίσεις να δουλεύεις περισσότερο με project και προβληματικές καταστάσεις και δώσεις ευκαιρία στα παιδιά να αναπτύξουν τον τρόπο σκέψης τους, αυτόματα αυξάνεις τα κίνητρα των παιδιών και την αγάπη τους για το αντικείμενο. Θα σας πω ένα από τα πιο τυπικά παραδείγματα. Είναι πολύ διαφορετικό να πεις σε παιδάκια πρώτης, γράψτε στο τετράδιο "Είμαι ο/η τάδε" και είναι πολύ διαφορετικό να πεις, παιδιά γράψτε "Ειμαι ο/η τάδε", και από πάνω κάντε και μια ζωγραφιά, γιατί αυτά τα χαρτιά θα τα στείλουμε σε παιδιά της ηλικίας σας σε μια τάξη στην Αθήνα που θέλουν να σας γνωρίσουν. Και έπειτα θα κάνουν και εκείνοι το ίδιο. Στην πραγματικότητα και οι δύο τάξεις θα αντιγράψουν την ίδια φράση. Σε ποια από τις δύο θα θέλατε να είστε;
-Πώς προέκυψε η βασική ιδέα για τη δημιουργία του Big Bang School;
Βέτα Γεωργιάδου: Η ιδέα του να συνεχιστεί η εκπαίδευση του Σχολειού της Φύσης, μια εκπαίδευση που βασίζεται στον Ανθρωπο και στις ανάγκες του, στη Φύση και στο φυσικό τρόπο ζωής και στην ανάπτυξη της πνευματικότητας μέσα από Αξίες ζωής διαχρονικές και παναθρώπινες, έτσι ώστε ο σύχρονος άνθρωπος που ζει την 4η Βιομηχανική επανάσταση ή Industry 4.0 διεθνώς να καταφέρει να επιβιώσει χωρίς να χάσει τα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του και να αναπτυχθεί συνδεδεμένος με τον εαυτό του, τον συνάνθρωπο και το περιβάλλον!
-Τι εμπειρίες αποκομίσατε από τον πρώτο χρόνο λειτουργίας του σχολείου; Εχει τελικά θέση η βιωματική εκπαίδευση στη σημερινή Ελλάδα;
Αγγελος Πατσιάς: Η βιωματική εκπαίδευση έχει θέση παντού. Δίνει κίνητρο, προσεγγίζεις καλύτερα ανακαλυπτικούς τρόπους μάθησης, τα παιδιά την αγαπούν, γιατί συνήθως σου αρέσει αυτό που ζεις με όλες σου τις αισθήσεις και θα μπορούσαμε να γράψουμε και ένα σωρό άλλα πράγματα. Ωστόσο θα ήθελα πολύ να τονίσω, ότι κατά την προσωπική μου άποψη δεν μπορεί να υπάρξει σχολείο μόνο με βιωματική διδασκαλία, όπως δεν μπορεί να υπάρξει μόνο με μετωπική (ασχέτως που υπάρχει χρόνια τώρα!) Όλα θέλουν μέτρο και η βασική λέξη είναι η λέξη ανάγκη. Κάθε εκπαιδευτικός πρέπει να παρατηρεί το τμήμα του και να δουλεύει σύμφωνα με τις ανάγκες του.
Από κοντά κατάλαβα ότι είναι σα να μπαίνεις σε μια φούσκα αγάπης
Μαρίνα Καλογήρου
-Πώς γνωρίσατε το Big Bang School;
Μαρίνα Καλογήρου: Εντελώς τυχαία έπεσα πάνω στο site του. Μου φάνηκε σαν ψέμμα ότι υπάρχει ένα τέτοιο σχολείο στην Ελλάδα. Γέμισα ξαφνικά αισιοδοξία. Ο γιός μου αμέσως μου ζήτησε να φύγουμε από την Αθήνα για να πάει σ ΄αυτό το σχολείο. Εγώ τους τηλεφώνησα και τους ρώτησα αν πραγματικά κάνουν στην πράξη όσα λέει το site! Αφελές, το ξέρω, αλλά ήμουν έτοιμη να αλλάξω όλη μου τη ζωή μέσα σε μια μέρα και από κάπου έπρεπε να πιαστώ! Μου απάντησαν γελώντας “Μα φυσικά!” Έ, και πήγαμε! Μόνο που από κοντά κατάλαβα ότι κάνουν πολλά περισσότερα….Όταν φτάνεις στο σχολείο, είναι σαν να μπαίνεις μέσα σε μια φούσκα Αγάπης.
-Ποια είναι η εμπλοκή σας με το εγχείρημα της δημιουργίας του Γυμνασίου;
Μαρίνα Καλογήρου: Όταν άρχισα να βιώνω σα μαμά τη δουλειά που γίνεται σ΄αυτό το σχολείο δε μπορούσα να πιστέψω οτι αυτό θα τελειώσει στην έκτη δημοτικού. Αλλά περισσότερο από εμένα τα ίδια τα παιδιά δεν το δέχονται. Προτιμούν να μείνουν στην ίδια τάξη παρά να φύγουν. Έτσι μίλησα γι΄αυτό στη Βέτα και τον Άγγελο. Στην αρχή ήταν πολύ διστακτικοί παρ΄όλο που τους είπα ότι θα αναλάβω εγώ να βρω όλα τα χρήματα που χρειάζονται και θα κάνω όλη την έρευνα για τους καθηγητές κ.λ.π., ότι θα το πάρω όλο πάνω μου. Ήταν πολύ νωρίς γι αυτούς αφού μόλις πέρυσι άνοιξε το δημοτικό. Αλλά μια μέρα, η Βέτα διάβασε το γράμμα που της έγραψε ένας μαθητής. Βούρκωσε και μου είπε «θα το κάνουμε. Για τα παιδιά.»
Στο Big Bang Γυμνάσιο τα μαθήματα θα γίνονται βιωματικά και θα συνδέονται μεταξύ τους για να παραχθεί γνώση που θα συνδέεται με τη ζωή
Βέτα Γεωργιάδου
-Θα έχει κάποιες διαφορές το Γυμνάσιο απ’ όσα γνωρίζουμε για το Δημοτικό σχολείο; Εχει ειπωθεί ότι στον αρχικό σχεδιασμό προβλέπεται να είναι μη κερδοσκοπικό. Τι σημαίνει αυτό;
Βέτα: Θα κινείται μέσα στο ίδιο φιλοσοφικό και παιδαγωγικό πλαίσιο με το Big Bang School και το Σχολειό της Φύσης, το οποίο θα το ενσωματώνει στην καθημερινότητα του τόσο στο μαθησιακό πλαίσιο όσο και στη ζωή μέσα στο σχολείο. Τα μαθήματα θα γίνονται βιωματικά και θα συνδέονται μεταξύ τους για να παραχθεί γνώση που θα συνδέεται με τη ζωή. Σήμερα, όλα ασύνδετα, αποκομμένα από τις ανάγκες τους ανθρώπου και τη ζωή, ουσιαστικά παρέχουν πληροφοριες στο μαθητή που δεν ξέρει τι να τις κάνει.
Μαρίνα: Οι διαφορές σε εκπαιδευτικό επίπεδο προκύπτουν από τις διαφορές των αναγκών της ηλικίας αλλά η βασική φιλοσοφία παραμένει ακριβώς η ίδια, εκπαιδεύοντας το παιδί να γίνει δημιουργός μιας νέας πραγματικότητας όπου θα προσδιορίζεται από αυτό που ΕΙΝΑΙ και όχι από αυτό που κάνει. Ναι, θέλουμε να καταφέρουμε να το κάνουμε μη κερδοσκοπικό. Όλα τα έσοδα να διατίθενται σε εκλεκτούς καθηγητές από όλη τη χώρα μυημένους στο όραμα της φυσικής εκπαίδευσης, σε εκπαιδευτικό υλικό που θα αφορά άμεσα τα παιδιά (ταξίδια, βιωματικές εμπειρίες κ.λ.π.) και φυσικά το μεγαλύτερο ποσό να διατίθεται σε υποτροφίες ώστε να μπορούν να φοιτούν σε αυτό όλα τα παιδιά, ανεξαρτήτως οικονομικής δυνατότητας.
-Τι μορφή θα μπορούσε -και θα θέλατε- να έχει το Big Bang School σε ένα διάστημα 5 με 10 ετών από σήμερα;
Αγγελος: Θα ήθελα να προσεγγίσουμε όσο γίνεται παραπάνω την αυτονομία στη μάθηση. Θέλω ένα παιδί της δευτέρας δημοτικού, να έχει την ευκαιρία να κάνει μαθηματικά έκτης και καλλιτεχνικά γυμνασίου,αν μπορεί . Οι ηλικιακοί διαχωρισμοί κάποια στιγμή θα πρέπει να σταματήσουν, όπως και τα κουδούνια. Να έρχεται κάποιος στο σχολείο και να του έρχεται η παιδαγωγική ατμόσφαιρα κατακούτελα. Να περπατάει και να βλέπει άλλα παιδιά να καλλιεργούν, άλλα να παίζουν, άλλα να διαβάζουν, άλλα να χορεύουν και μέσα σε αυτή την όμορφη κατάσταση να υπάρχουν μέντορες. Που θα είναι κοντά στο κάθε βήμα του παιδιού, θα παρακολουθούν την πορεία τους και θα τους σκουντάνε να πάνε ένα βήμα παραπέρα.
Βέτα: Στο παιδαγωγικό κομμάτι, να ενσωματώνει όλη τη νέα γνώση, που προκύπτει από την τεχνολογία που αλλάζει ταχύτατα σήμερα αλλάζοντας τα δεδομένα της ζωής καθημερινά, χωρίς να χάνει κάτι από τις αξίες και τα οράματα του, που είναι η δημιουργία ενός πνευματικού ανθρώπου που σε κάθε στιγμή θα αποφασίζει με γνώμονα το όφελος στον άνθρωπο, στη Φύση και στο περιβάλλον γενικότερα. Να κερδίζει συνεχώς το στοίχημα της χαράς του μαθητή για τη μάθηση και το σχολείο. Να έχει τους δασκάλους με κοινά οράματα και ιδέες που θα αναζητούν τη γνώση και θα εκπαιδεύουν και άλλους δασκάλους. Τη δημιουργία μιας κοινότητας μαθητών- γονιών- δασκάλων- κοινωνικού περίγυρου, συνέχεια αυτής που ήδη υπάρχει από το Σχολειό της Φύσης, που θα συνδέεται και θα αλληλεπιδρά με την κοινωνία γενικότερα, διαμορφώνοντας συνθήκες πιο κοντά στις ανάγκες του ανθρώπου και του τόπου, αλλάζοντας έτσι τη ζωή προς όφελος όλων.
Περισσότερες πληροφορίες για το Big Bang Γυμνάσιο:
Περισσότερες φωτογραφίες από το Big Bang School:
