Βαρδής Βαρδινογιάννης: Η συναρπαστική διαδρομή του επιχειρηματία που σφράγισε την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας

Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης, που έφυγε σήμερα (12/11/2024) από τη ζωή, σημάδεψε με την προσωπικότητα και το επιχειρηματικό του δαιμόνιο την οικονομική και κοινωνική ζωή της χώρας.

Γεννημένος στην Επισκοπή Ρεθύμνου στις Δεκεμβρίου του 1933, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης ήταν το πέμπτο κατά σειρά παιδί -από συνολικά οκτώ παιδιά- του Ιωάννη Βαρδινογιάννη και της Χρυσής Θεοδωρουλάκη. Είχαν προηγηθεί ο Παύλος (1925-1984), η Αμαλία (1927-2016), ο Σήφης (1929-2002) και ο Νίκος (1931-1973), ακολούθησαν ο Γιώργος (1936), ο Θεόδωρος (1942-1996) και η Ελένη (1946).

Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης από νεαρή ηλικία λάτρεψε τη θάλασσα και ακολουθώντας τα χνάρια του κατά δύο χρόνια μεγαλύτερου αδελφού του, Νίκου, κατετάγη στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, από την οποία αποφοίτησε το 1955. Ακολούθησε καριέρα αξιωματικού, έχοντας ως στόχο την κορυφή της ηγεσίας στο ΠΝ, αλλά 12 χρόνια μετά, τον Ιούλιο του 1967, αποστρατεύθηκε αναγκαστικά από το καθεστώς της χούντας. Αφορμή, η άρνησή του να μεταφέρει με το πλοίο στο οποίο ήταν κυβερνήτης κάποιους άλλους αντιφρονούντες σε νησί του Αιγαίου. Λόγω της αντιστασιακής του δράσης, δε, εξορίστηκε και ο ίδιος στην Αμοργό, που τότε ήταν νησί στο οποίο εξορίζονταν όσοι δεν ήταν αρεστοί στο καθεστώς της 21ης Απριλίου.

Ωστόσο, και ο ίδιος συμμετείχε στο ριψοκίνδυνο εγχείρημα ανταρσίας του Πολεμικού Ναυτικού κατά της χούντας, στο οποίο πρωτοστάτησε ο αντιπλοίαρχος Νίκος Παππάς, στενός φίλου του ιδίου του Βαρδή Βαρδινογιάννη και του αδελφού του Νίκου. Ως γνωστόν, τελικά το «Κίνημα του Ναυτικού», όπως ονομάστηκε, απέτυχε καθώς το σχέδιο διέρρευσε εκ των έσω.

Μετά την αποστράτευσή του ο Βαρδής Βαρδινογιάννης ασχολήθηκε με τη ναυτιλία, μαζί με τα αδέρφια του Νίκο και Γιώργο Βαρδινογιάννη. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, μετά τον αιφνίδιο θάνατο του αδερφού του Νίκου, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης ανέλαβε ουσιαστικά τα ηνία της Motor Oil.

Υπό την ηγεσία του, ο όμιλος επιχειρήσεων της οικογένειας επεκτάθηκε σε ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων, έχοντας πάντα ως ναυαρχίδα τα διυλιστήρια της Motor Οil στους Αγίους Θεοδώρους. Σταδιακά, ο όμιλος επεκτάθηκε στον εφοπλιστικό, τον τραπεζικό και τον ξενοδοχειακό χώρο, καθώς και στον τομέα των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης. Motor Oil, Optima bank, Vegas Oil and Gas (Αίγυπτος), Avin Oil, Τράπεζα Πειραιώς, ANEK Lines, Ελλάκτωρ, Star Channel, Alpha TV, NJV Athens Plaza, AVE Group of Companies, Odeon είναι μόνο μερικές από τις επιχειρηματικές κινήσεις στις οποίες προέβη ο όμιλος υπό την ηγεσία του Βαρδή Βαρδινογιάννη.

Σημαντική στιγμή στην ιστορία της Motor Oil ήταν η αιφνίδια -για πολλούς- συμφωνία που υπέγραψε η Motor Oil με στη σαουδαραβική Aramco, το 1996. Η συμφωνία περιελάμβανε συνεργασία σε μετοχικό επίπεδο ανάμεσα στον όμιλο Βραδινογιάννη και την Aramco, τον μεγαλύτερο διεθνώς όμιλο παραγωγής πετρελαίου.

Στην υπογραφή της συμφωνίας, στο Λονδίνο, είχε παραστεί ο ίδιος ο υπουργός Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, Αλί Αλ Ναΐμι, δίνοντας την ανάλογη βαρύτητα στο τολμηρό εγχείρημα. Η συμφωνία της Motor Oil με την Aramco προέβλεπε τη μετοχική αναδιάρθρωση της ελληνικής εταιρείας, με ίσο μερίδιο συμμετοχής 50% για κάθε μία πλευρά. Μετά την είσοδο της Motor Oil στο ελληνικό Χρηματιστήριο, το 2001, το ποσοστό της Aramco στο joint venture μειώθηκε στο 41,9%, ενώ το 2005 ο ελληνικός όμιλος εξαγόρασε ολόκληρο το μερίδιο των Αράβων.

Ο γάμος του Βαρδή Βαρδινογιάννη με τη Μαριάννα

Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης γνώρισε τη Μαριάννα Μπουρνάκη όταν εκείνος ήταν αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού και εκείνη μαθήτρια. Όπως είχε πει παλαιότερα η Μαριάννα Βαρδινογιάννη, «από την πρώτη στιγμή νιώσαμε και οι δύο πως ο δρόμος της ζωής μας θα ήταν κοινός».

Σε παλαιότερη ανάρτησή της, η Μαριάννα Βαρδινογιάννη είχε μοιραστεί μία ακόμη στιγμή από τη ζωή της, όταν ταξίδεψε στην Αμοργό για να δει τον εξόριστο τότε σύζυγό της, Βαρδή Βαρδινογιάννη, καθώς ήταν αντιστασιακός αξιωματικός του Ναυτικού.

«Οι δικές μου μνήμες οδηγούν τη σκέψη μου στην Αμοργό, όπου νέα κοπέλα, αφήνοντας πίσω δύο μικρά παιδιά και ένα βρέφος στη μητέρα μου να τα φροντίζει, με την καρδιά γεμάτη αγωνία αλλά προπαντός γεμάτη αγάπη, πήγαινα να συναντήσω τον άνδρα μου που ήταν εξόριστος, ως αντιστασιακός Αξιωματικός του Ναυτικού», είχε γράψει με αφορμή τη «μαύρη» επέτειο της 21ης Απριλίου.

Οι δυο τους παντρεύτηκαν το 1961 και ήταν μαζί έως τον θάνατο της Μαριάννας Βαρδινογιάννη, το 2023. Απέκτησαν πέντε παιδιά: τον Γιάννη (1962), τη Χριστιάννα (1964), τον Γιώργο (1967), τον Νίκο (1974) και τη Βαρδιάννα (1976).

Η φιλανθρωπική δράση του Βαρδή Βαρδινογιάννη

Ο Βαρδής Βαρδινογιάννης είχε πάντα έντονη κοινωνική δράση και προσφορά, χωρίς ποτέ να τη «διαφημίζει». Οι πρωτοβουλίες φιλανθρωπικού χαρακτήρα που είχε αναλάβει ήταν αμέτρητες, και είχε στηρίξει με όλες του τις δυνάμεις το όραμα της Μαριάννας Β. Βαρδινογιάννη για τη δημιουργία της πρώτης ογκολογικής μονάδας παίδων στη χώρα μέσω της «Ελπίδας».

Παράλληλα, κάθε χρόνο μέσω της Motor Oil έκανε δωρεές και χορηγίες ύψους δεκάδων εκατομμυρίων για τις τέχνες, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό, την εκπαίδευση, το περιβάλλον, αλλά και προς βοήθεια των τοπικών κοινοτήτων.

Η απόπειρα δολοφονίας και ο... Σαραβάκος

Τον Νοέμβριο του 1990 ο Βαρδής Βαρδινογιάννης δέχθηκε επίθεση με τρεις ρουκέτες από την τρομοκρατική οργάνωση «17 Νοέμβρη».

Οι ρουκέτες βρήκαν στόχο το αυτοκίνητο που επέβαινε, όμως ο ίδιος σώθηκε χάρη στην πολύ ισχυρή θωράκιση του οχήματος. Ο ίδιος, σε συνομιλία που είχε αμέσως μετά με τον στενό φίλο του Αντώνη Λιβάνη (τότε διευθυντή του πολιτικού γραφείου του Ανδρέα Παπανδρέου) είπε ψύχραιμα: «Σούταρε πέναλτι ο Σαραβάκος και βρήκε το δοκάρι...».

Το βιβλίο για τα 50 χρόνια της Motor Oil και οι σκέψεις του Βαρδή Βαρδινογιάννη

Πέρυσι, με αφορμή τη συμπλήρωση 50 ετών από την ίδρυση της Motor Oil, ο Βαρδής Βαρδινογιάννης είχε εκδώσει έναν επετειακό τόμο, στον οποίο ο ίδιος αποτύπωνε τις σκέψεις του για την εταιρεία αλλά και για την προσωπική του διαδρομή:

«Η Motor Oil συμπληρώνει 50 χρόνια λειτουργίας. Μισός αιώνας ζωής -και, χωρίς καμία αμφιβολία, πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό ορόσημο στην ιστορική πορεία της. Πενήντα χρόνια αγώνες και αγωνίες, σκληρής δουλειάς και κόπων με αντιξοότητες, επιτεύγματα, δυσκολίες και επιτυχίες. Πενήντα χρόνια που καθόρισαν τη ζωή μου. Πενήντα χρόνια ανάπτυξης και εξέλιξης, αλλά πάντα με πίστη στους στόχους που τέθηκαν και κατακτήθηκαν. Στόχοι ολοένα μεγαλύτεροι, ολοένα υψηλότεροι, που η Motor Oil έθετε διαρκώς στον εαυτό της.

Με συγκίνηση φέρνω στη σκέψη μου τον Νοέμβριο του 1972, την έναρξη λειτουργίας της Motor Oil, μιας μονάδας λιπαντικών και διύλισης αργού πετρελαίου η οποία έμελλε να εξελιχθεί σε έναν υπερσύγχρονο ενεργειακό κολοσσό με ηγετική θέση στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Στη μνήμη μου έρχονται αυτόματα οι προηγούμενοι σταθμοί της ιστορίας μας. Ανατρέχω σε όλα τα βήματα, από το πρώτο μέχρι σήμερα, σε όλους τους καίριους σταθμούς στη διάρκεια αυτής της μεγάλης δημιουργικής διαδρομής.

Σε ένα πολυκύμαντο ταξίδι γεμάτο από προκλήσεις κάθε είδους, πάντα με πίστη και αφοσίωση στον στόχο: να δημιουργούμε, να αγωνιζόμαστε, να προχωράμε μπροστά για την εταιρεία, για εμάς, τις οικογένειές μας, για την πατρίδα. Φυσικά, τίποτα δεν ήταν δεδομένο, τίποτα δεν χαρίστηκε και δεν κατακτήθηκε εύκολα, παρά μόνο με όραμα, σκληρή δουλειά, ομαδική προσπάθεια και με πολλές θυσίες.

Πάντα αντιλαμβανόμαστε όλοι -το έμψυχο δυναμικό της Motor Oil- την επιτυχία μέσα από τις αξίες που πρεσβεύει και τα πνεύμα που την διαπνέει. Με μια φιλοσοφία ζωής που συνδέεται με τη φιλοσοφία τού επιχειρείν. Αλλά, πάνω από όλα, με μια αδιαπραγμάτευτη ηθική. Διότι από την ίδρυσή της η Motor Oil ακολούθησε και υπηρετεί απαρέγκλιτα δύο βασικές αρχές:

Η πρώτη ορίζει ότι η εταιρεία λειτουργεί και είναι μια μεγάλη οικογένεια, με δεσμούς πίστης, αλληλεγγύης και συνεργασίας, βαθιά ανθρώπινους, ανάμεσα στα μέλη της.

Και η δεύτερη αρχή συνίσταται στο ότι κάθε επιτυχία της Motor Oil στηρίζει, ενδυναμώνει την οικονομία της χώρας και προσφέρει στην κοινωνία και στην πατρίδα μας.

Κρατώ πάντα στη σκέψη μου το Διυλιστήριο -εκεί που χτυπάει η καρδιά της Motor Oil με σεβασμό, έγνοια και αγάπη. Τους εργαζόμενους (κάποιοι είναι σήμερα και δεύτερη γενιά μαζί μας), την προσήλωσή τους στους κανόνες και τους στόχους, τη συγκίνηση στις μέρες της συνταξιοδότησής τους. Με την αφοσίωση και τον επαγγελματισμό τους έκαναν εκείνο το άγονο και ξεχασμένο κομμάτι γης να παράγει κάθε μέρα αδιάκοπα ενέργεια για τους πολίτες και δύναμη για την Ελλάδα. Αυτόν τον τόπο και αυτή τη χώρα που θα συνεχίζουμε πάντα να στηρίζουμε με αληθινό κοινωνικό έργο με τον τρόπο που εμείς στη Motor Oil το κάνουμε: Με συνέπεια και αίσθηση καθήκοντος.

Αυτός ο μισός αιώνας ιστορίας της Motor Oil είναι μια σύνθεση από κομβικές στιγμές. Για τους αρχαιότερους από εμάς, αντικρίζοντας ξανά τις παλιές φωτογραφίες γυρίζουμε πίσω, ζούμε ξανά σαν τώρα τη συγκίνηση και την αγωνία του ξεκινήματος, τον Νοέμβριο του 1972. Κατόπιν, τον ενθουσιασμό για το πέρασμα από τα λιπαντικά στα καύσιμα, παρακολουθώντας το πρώτο λίτρο βενζίνης που παρήγαγε ποτέ το Διυλιστήριο. Τις συνεχείς κατασκευές νέων Μονάδων, τον διαρκή εκσυγχρονισμό τους, την ανάπτυξη δικτύου πωλήσεων προϊόντων τόσο στην εσωτερική όσο και στη διεθνή αγορά, τη συμπόρευση με τα διεθνή πρότυπα για την ποιότητα και το περιβάλλον, την καινοτομία και την πρωτοπορία σε όλους τους τομείς της ενέργειας και... και... και...

Επιστρέφουμε στις στρατηγικές αποφάσεις που χρειάστηκε να πάρουμε, τις συνεργασίες που χρειάστηκε να κάνουμε, για να κρατάμε τη Motor Oil πάντα μπροστά από τις εξελίξεις.

Διότι ένα βασικό μέλημά μας ήταν πάντα όχι απλώς να ξεπερνάμε τις δυσκολίες στο διάβα μας, αλλά και να προσπαθούμε να τις διακρίνουμε και να τις προλαβαίνουμε πριν εκδηλωθούν, παρατηρώντας τις ενδείξεις στο διεθνές περιβάλλον.

Με τις αρχές του Πολεμικού Ναυτικού που υπηρέτησα ως αξιωματικός και είναι πάντα βαθιά χαραγμένες μέσα μου, ξέρω ότι στη γέφυρα του πλοίου πάντα κοιτάζεις μπροστά. Όσο πιο μακριά φτάνει το βλέμμα σου, ίσως και πιο μακριά, επιστρατεύοντας τη γνώση, την εμπειρία, τη διορατικότητα με πίστη και προσήλωση στον στόχο.

Σήμερα, με υπερηφάνεια βλέπω τη Motor Oil να συνεχίζει το ταξίδι που ξεκίνησε πριν από 50 χρόνια, πιο μεγάλη, πιο σύγχρονη, πιο δυνατή σαν ένα ολοκαίνουργιο σκαρί, που ξέρει να εξελίσσεται και να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις και στις απαιτήσεις των καιρών πάντα με το βλέμμα στο μέλλον. Πάντα κρατώντας την πολύτιμη κληρονομιά και παρακαταθήκη του χτες, με το 'πρόσω ολοταχώς' για το αύριο. Βαρδής Ι. Βαρδινογιάννης, Πρόεδρος Δ.Σ. Ομίλου Motor Oil».