Σε μια «κρυφή» αποθήκη που είχε για πόρτα εντοιχισμένη βιβλιοθήκη βρίσκονταν εκατοντάδες πλαστά έργα σε σύνολο 930 που κατασχέθηκαν από τις διωκτικές αρχές οι οποίες συνέλαβαν, έναν ζωγράφο που έκανε τις κόπιες, έναν έμπορο και ειδικό εκτιμητή ο οποίος θα έκανε την δημοπρασία στις 5 Δεκεμβρίου και την κόρη του τελευταίου η οποία θα συντόνιζε τη δημοπρασία.
Η εξάρθρωση του κυκλώματος το οποίο υπολογίζεται ότι θα αποκόμιζε εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ εάν έκαναν τη δημοπρασία ξεκίνησε από την παρατηρητικότητα αλλά και την πρόνοια που είχε η κόρη του Γιάννη Γαϊτη, Λορέττα, αρχιτέκτονας και μουσειολόγος η οποία από τη Γαλλία όπου ζει διαπίστωσε ότι στο διαδίκτυο είχε κυκλοφορήσει έντυπος κατάλογος στην ιστοσελίδα που διατηρούσε ο ένας εκ των συλληφθέντων και ενημέρωνε για την δημοπρασία που είχε οριστεί για την περασμένη Πέμπτη στις 7 και τέταρτο το απόγευμα.
Στον κατάλογο αυτό υπήρχαν 123 έργα τέχνης πίνακες ζωγραφικής και γλυπτά τα οποία οι ενδιαφερόμενοι είχαν την ευκαιρία να δουν από κοντά από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 2 Δεκεμβρίου κατόπιν ραντεβού που θα έκλειναν με την κόρη του ειδικού εκτιμητή και διοργανωτή της δημοπρασίας, αλλά και με τον ίδιο σε γκαλερί που έχουν στην Θεσσαλονίκη. Μεταξύ των έργων η κα Γαϊτη εντόπισε πέντε πίνακες ζωγραφικής του πατέρα της κάτι που της προκάλεσε την αγανάκτηση.
Άμεσα τηλεφώνησε στον γνωστό δικηγόρο και συλλέκτη έργων τέχνης Στέλιο Γκαρίπη ο οποίος κατέθεσε στις 29 Νοεμβρίου 2024 ασφαλιστικά μέτρα κατά του εμπόρου και εκτιμητή έργων τέχνης και της κόρης του η οποία θα ήταν η συντονίστρια της δημοπρασίας. Στις 22 σελίδες των ασφαλιστικών μέτρων η κα Γαϊτη ανέφερε τον τρόπο με τον οποίο θα γινόταν η δημοπρασία αλλά και πως τα έργα που παρουσιάζονται ως του πατέρα της είναι πλαστά. «Είναι απόλυτα βέβαιο, πως τα έργα με αριθμούς 50,67,79,89 και 112 του Γιάννη Γαϊτη του καταλόγου των καθ’ων απεικονίζουν πλαστά έργα, τα οποία παρότι φέρουν την υπογραφή του μεγάλου μας ζωγράφου, δεν έχουν καμία απολύτως σχέση με την τεχνοτροπία του και τη θεματολογία του. Τα έργα αυτά δεν έχουν καμία απολύτως ομοιότητα με την τεχνοτροπία του Γιάννη Γαϊτη από τον οποίο παρουσιάζονται από τους καθ’ων πως έχουν δημιουργηθεί και υπογράφονται».
Τα πέντε πλαστά έργα που αποδίδονταν από τους συλληφθέντες στον Γιάννη Γαϊτη ήταν το «Zeppelin» του 1970, λάδι σε καμβά με τιμή 10.000-12.000 ευρώ Το «θηρίο» του 1960, λάδι σε καμβά με τιμή 7000- 9000 ευρώ , το «Σπίτια στην Ύδρα» του 1952, λάδι/τέμπερα σε σελοτέξ με τιμή 6000-8000 ευρώ, το «οδηγός και επιβάτες» του 1960, λάδι σε καμβά με τιμή 4000-5000 ευρώ και το «Άνδρας με καπέλο και λουλούδι», λάδι σε χαρτόνι με τιμή 2000-2500 ευρώ.
Η κυρία Γαϊτη επισήμανε επίσης στα ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσε προκειμένου να σταματήσει την δημοπρασία και να κινηθούν οι διωκτικές αρχές ότι οι κατηγορούμενοι (πατέρας και κόρη) εκμεταλλευόμενοι την φήμη του αείμνηστου πατέρα της και το υψηλό κόστος των έργων του θέλουν να αποκομίσουν παράνομα μεγαλύτερο τίμημα από τα παραπάνω έργα τα οποία ψευδώς αποδόθηκαν στον Γιάννη Γαϊτη.
«Είναι απόλυτα βέβαιο πως η βούληση των καθ’ων είναι η επίτευξη πώλησης πλαστών πινάκων, ήτοι πινάκων ζωγραφικής χωρίς τις συνομολογημένες ιδιότητες δεδομένου ότι σε δημοπρασία ενός ζωγραφικού πίνακα, του οποίου εικαστικός δημιουργός φέρεται ο πατέρας μου, από τους πλέον καταξιωμένους στην ευρωπαϊκή καλλιτεχνική κληρονομιά, είναι η ιδιαίτερη σχέση που υφίσταται μεταξύ του δημιουργού και του έργου του, η οποία σχέση προβάλλει στο χώρο των εικαστικών τεχνών είτε με την χρωματική σύνθεση είτε με το χαρακτηριστικό τρόπο αποτύπωσης των γραμμών, σε επίπεδο αναγωγής της ιδιαιτερότητας της τεχνοτροπίας του ζωγράφου σε μοναδικό αυθεντικό ατομικό γνώρισμα, το οποίο και καθορίζει το πλαίσιο της οικονομικής αξίας του στον οικείο κύκλο συναλλαγών.
Οι καθ’ ων με τη δημοπράτηση των παραπάνω έργων, προσβάλουν την καλλιτεχνική κληρονομιά του Γιάννη Γαΐτη, όσο και την εθνική πολιτιστική μας κληρονομιά. Με την παρουσίαση στη δημοπρασία της Πέμπτης 5.12.2024 των με αριθμό 50, 67, 79, 89, και 112 πλαστών πινάκων ως γνησίων που αποδίδονται στον Γιάννη Γαΐτη, οι καθ’ ων προσπαθούν να εξαπατήσουν το αγοραστικό κοινό της Θεσσαλονίκης και να εκμεταλλευτούν τη φήμη του πατέρα μου, προσβάλλοντας την καλλιτεχνική του παρακαταθήκη και το διεθνούς ακτινοβολίας έργο του.
Σύμφωνα με τη δημοσίευση των καθ’ων, ισχύουν οι όροι 12 και 14 της δημοπρασίας των καθ’ων οι οποίοι καθιστούν αδύνατη την εξωδικαστική επιστροφή των χρημάτων των εξαπατηθέντων αγοραστών, αφού την εξαρτούν από τον ορισμό δυο και όχι ενός κοινής αποδοχής πραγματογνωμόνων παρότι η μόνη πραγματογνώμονας για να βεβαιώνει τη γνησιότητα των έργων του πατέρα μου είμαι εγώ και κανένας άλλος. Δεν υπάρχει επομένως δεύτερος πραγματογνώμονας που να έχει το δικαίωμα να βεβαιώνει τη γνησιότητα των έργων του πατέρα μου Γιάννη Γαϊτη». Στη συνέχεια των ασφαλιστικών μέτρων η κα Λορέττα Γαϊτη αναφέρει τους παράνομους όρους της δημοπρασίας όπου στον όρο 12 αναφέρεται μεταξύ άλλων ότι «…κάθε υποψήφιος αγοραστής οφείλει έγκαιρα και σαφώς πριν την έναρξη της δημοπρασίας να έχει ελέγξει με δική του δαπάνη και ευθύνη την ακρίβεια περιγραφών ή τη γνησιότητα έργων και να συμμετάσχει μόνον και εφόσον έχει ικανοποιηθεί πλήρως», ενώ στον όρο 14 αναφέρεται ότι «ο αγοραστής δικαιούται να επιστρέψει έργο τέχνης εντός δυο ετών από την ημερομηνία δημοπρασίας του εάν κατά τη διάρκεια αυτή αποδείξει με αναμφισβήτητα στοιχεία και χωρίς διχογνωμίες με δυο γραπτές επιστημονικές βεβαιώσεις/πιστωποιήσεις από γνωστούς και αναγνωρισμένους ειδικούς της κοινής αποδοχής του αγοραστή και του δημοπρατικού οίκου ότι το έργο ή αντικείμενο δεν είναι γνήσιο».
Στα ασφαλιστικά μέτρα η κα Γαϊτη αναφέρει επίσης ότι και στο παρελθόν οι δυο κατηγορούμενοι είχαν αποσύρει από δημοπρασίες τους μετά από ασφαλιστικά μέτρα έργα που αποδίδονταν στους Αλέκο Φασιανό, Γιώργο Σταθόπουλο, Απόστολο Λάβδα, Πάνο Φειδάκη, Γιώργο Μαυροιδή καθώς ήταν πλαστά. «Επειδή είναι απόλυτα βέβαιο πως το έργα με αριθμό 50, 67, 79, 89, 112 που αποδίδονται στον κατάλογο των καθ’ ων στον πατέρα μου Γιάννη Γαΐτη είναι πλαστά, πρέπει το Δικαστήριό σας να λάβει ασφαλιστικά μέτρα και διατάξει τη συντηρητική κατάσχεση των έργων 50, 67, 79, 89 και 112 του καταλόγου Δεκεμβρίου 2024 των καθ’ ων με τίτλο Hellenic Auctions είτε σε δημοπρασία είτε κατ’ ιδίαν από τους καθ’ ων.
Επειδή είμαι η αποκλειστική κυρία των πνευματικών δικαιωμάτων του έργου του πατέρα μου Γιάννη Γαϊτη η παρουσίαση από τους καθ’ων πλαστών έργων του πατέρα μου προκαλεί ανεπανόρθωτη ζημιά στο καλλιτεχνικό έργο του πατέρα μου δεδομένου ότι ευτελίζει και υποβαθμίζει τα έργα ενός σπουδαίου ζωγράφου εμφανίζοντάς τον πως έχει ζωγραφίσει κακά έργα, μειώνει την αξία του καλλιτεχνικού του έργου και προσβάλλει την καλλιτεχνική του αξία έχω κατά συνέπεια άμεσο έννομο συμφέρον για την άσκηση της παρούσας αίτησης».
Παράλληλα, η κα Γαϊτη ζητούσε να χορηγηθεί προσωρινή διαταγή για να φωτογραφηθούν τα έργα του πατέρα της κάτι που έγινε δεκτό στις 2 Δεκεμβρίου. Μια ημέρα πριν από τη δημοπρασία ο κατάλογος των 123 έργων που θα έμπαιναν στην δημοπρασία εξετάστηκαν από την προϊσταμένη της Διεύθυνσης Συλλόγων της Εθνικής Πινακοθήκης η οποία γνωμάτευσε ότι τα έργα ήταν πλαστά. Παράλληλα, στις αρχές είχαν φτάσει πληροφορίες σχετικά με τη δράση του εν λόγω εμπόρου και εκτιμητή έργων τέχνης αφού όπως προαναφέρθηκε στα ασφαλιστικά έργα που κατέθεσε η κόρη του Γιάννη Γαϊτη γίνονταν λόγο για πλαστά έργα που πήγαν να δημοπρατηθούν στο παρελθόν και αποσύρθηκαν μετά από ασφαλιστικά μέτρα. Ο άνθρωπος αυτός, ο οποίος θεωρείται και ο εγκέφαλος του κυκλώματος διαφήμιζε στην ιστοσελίδα του, η οποία πλέον δεν είναι ανοικτή στο κοινό, ότι είναι ειδικός στη σύγχρονη ελληνική τέχνη και ότι έχει αφιερώσει 30 χρόνια από τη ζωή του μελετώντας, ερευνώντας και εξετάζοντας έργα του 19ου και 20ου αιώνα από γνωστούς καλλιτέχνες. Σε δήλωσή του στο iefimerida ο δικηγόρος Στέλιος Γκαρίπης ανέφερε σχετικά «Η Ελληνική Αστυνομία πραγματοποίησε την εξάρθρωση του μεγαλύτερου κυκλώματος πλαστών έργων τέχνης διεθνώς, προστατεύοντας την πολιτιστική μας κληρονομιά. Ας ευχηθούμε η Ελληνική Δικαιοσύνη να εκδώσει τη Δευτέρα μια ανάλογης σημασίας απόφαση για την ποινική μεταχείριση των πλαστογράφων».
Η ανακοίνωση της ΕΛ.ΑΣ. για το κύκλωμα με τους πλαστούς πίνακες:
Από την Υποδιεύθυνση Καταπολέμησης Διακίνησης και Εμπορίας Ανθρώπων και Αγαθών, της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Οργανωμένου Εγκλήματος, συνελήφθησαν στη Θεσσαλονίκη -3- ημεδαποί, που κατηγορούνται ότι δημοπρατούσαν πλαστά έργα τέχνης, με τον ισχυρισμό ότι είναι γνήσια και μάλιστα φιλοτεχνημένα από γνωστούς Έλληνες καλλιτέχνες.
Ειδικότερα, στο πλαίσιο της έρευνας, διακριβώθηκε ο αρχηγικός ρόλος ενός από τους κατηγορούμενους, ο οποίος ως εκπρόσωπος οίκου δημοπρασιών παρουσιαζόταν ως έγκριτος μεσάζων, πείθοντας τους υποψήφιους αγοραστές για την αξία των απομιμημάτων, εκμεταλλευόμενος την αναγνωρισιμότητα του δημιουργού του έργου τέχνης, αποκομίζοντας έτσι μεγάλα χρηματικά ποσά.
Περαιτέρω διαπιστώθηκε ότι, από τον εν λόγω οίκο, χθες 5-12-2024 θα δημοπρατούνταν διαδικτυακά -123- έργα τέχνης, για τα οποία ωστόσο υπάλληλος της Εθνικής Πινακοθήκης, γνωμάτευσε ότι επρόκειτο για καταφανώς πλαστά.
Στο πλαίσιο αυτό, συγκροτήθηκε κλιμάκιο αστυνομικών της ανωτέρω υπηρεσίας, προκειμένου να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες εξακριβώσεις προσώπων καθώς και των χώρων που ήταν τοποθετημένα τα προς δημοπράτηση έργα. Εκεί, -2- από τους κατηγορούμενους – εκπροσώπους του οίκου – υπέδειξαν στους αστυνομικούς τα εν λόγω έργα ως γνήσια και μάλιστα γνωστών Ελλήνων καλλιτεχνών, όπως ενδεικτικά των Φασιανού, Μυταρά, Γκίκα – Χατζηκυριάκου, Τσαρούχη, Παρθένη κ.α.
Από την επακόλουθη έρευνα ταυτοποίηθηκαν και κατασχέθηκαν τα -123- προς δημοπράτηση έργα, ενώ επιπλέον, εντοπίστηκε πλήθος έργων τέχνης για τα οποία διερευνάται η γνησιότητα και η προέλευση τους, καθώς και -4- εργαστήρια κατασκευής πλαστών πινάκων, με το ένα απ’ αυτά να συνδέεται με έτερο άτομο, το οποίο επίσης συνελήφθη.
Κύκλωμα με πλαστούς πίνακες -Τι κατασχέθηκε
Από τις μέχρι τώρα σωματικές έρευνες, καθώς και έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στον εν λόγω Οίκο δημοπρασιών, οικίες και στα ανωτέρω εργαστήρια, βρέθηκαν και κατασχέθηκαν:
- 930- έργα τέχνης,
- 6- μπλοκ αποδείξεων αγοραπωλησίας έργων τέχνης του οίκου δημοπρασιών,
- 10- μπλοκ επιταγών και επιταγή, -10- βιβλιάρια καταθέσεων τραπεζών, -4- παραστατικά μεταφοράς χρημάτων, -2- δελτία ανάληψης χρημάτων,
- 4- κάρτες, -20- σφραγίδες,
- εκτύπωση έγκρισης εντολής πώλησης για το χρηματικό ποσό των 1.500 ευρώ,
- 3- έντυποι κατάλογοι του οίκου δημοπρασιών, όπου αναγράφονται έργα τέχνης και φωτογραφίες αυτών
- έγγραφα και εκτυπώσεις σχετιζόμενα με την εξεταζόμενη υπόθεση και πλήθος ιδιόχειρων σημειώσεων,
- 4- σκληροί δίσκοι αποθήκευσης, -2- λάπτοπ, μεταλλικός μεγεθυντικός φακός,
- πλήθος ειδών ζωγραφικής με υπολείμματα χρωμάτων (χρώματα λαδιού, λάδια νερού, πλαστικά χρώματα, πινέλα κ.λπ.),
- αεροβόλο πιστόλι και μεταλλική συσκευασία περιέχουσα πεντακόσια
- 500- μολύβδινα βλήματα αεροβόλου,
- 57- φωτογραφίες έργων τέχνης και
- 3- κινητά τηλέφωνα.
Οι συλληφθέντες με τη δικογραφία που σχηματίστηκε σε βάρος τους για, -κατά περίπτωση- εγκληματική οργάνωση, απάτη, πλαστογραφία, αποδοχή και διάθεση προϊόντων εγκλήματος, καθώς και παραβάσεις της νομοθεσίας για την προστασία των αρχαιοτήτων κατ’ επάγγελμα και κατ’ εξακολούθηση οδηγήθηκαν στην αρμόδια εισαγγελική αρχή. Η εισαγγελέας απήγγειλε εναντίον τους κατηγορίες που αφορούν τις εξής πράξεις: πλαστογραφία (από υπαίτιο με σκοπό να προσπορίσει στον εαυτό του περιουσιακό όφελος), χρήση πλαστού εγγράφου, αποδοχή και διάθεση προϊόντων εγκλήματος, κατοχή απομιμητικών μνημείων με σκοπό τη διάθεσή τους ως γνησίων, όπως επίσης εγκληματική συμμορία (με τις περισσότερες πράξεις να είναι εξακολουθητικές).