Στην τελετή υποδοχής πρωτοετών φοιτητών και φοιτητριών ακαδημαϊκού έτους 2023-24 της Θεολογικής Σχολής του ΕΚΠΑ, που πραγματοποιήθηκε χθες στο κεντρικό αμφιθέατρο «Χρυσόστομος Παπαδόπουλος», παρέστη ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος.
Σε χαιρετισμό του, κάλεσε τους πρωτοετείς φοιτητές και φοιτήτριες να τολμούν να είναι σε σχέσεις και με τον Θεό και με τους συνανθρώπους τους.
Παράλληλα, δεν παρέλειψε να ευχαρίστησε για την πρόσκληση, ενώ ευχαρίστησε τον κοσμήτορα, τον αντιπρύτανη, καθώς και όλους τους καθηγητές οι οποίοι συνέβαλαν στην επιτυχή έκβαση του πρώτου διεθνούς συνεδρίου που διοργάνωσε η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη συνεχή έκδοση του περιοδικού Θεολογία.
Εν συνεχεία απευθύνθηκε προς τους φοιτητές και τις φοιτήτριες: «Όπως γνωρίζετε η φοίτηση στο Πανεπιστήμιο συνδέεται με την απόκτηση γνώσης. Η γνώση έχει κεντρική θέση στην ανθρώπινη ιστορία. Στη βιβλική διήγηση της δημιουργίας του κόσμου ιδιαίτερη θέση στον κήπο της Εδέμ έχει το Δένδρο της γνώσης. Αυτό «το ξύλον του ειδέναι γνωστόν καλού και πονηρού» (Γεν 2:9) συνδέθηκε με την απαγόρευση της βρώσης του. Η απαγόρευση αυτή θα κρατούσε τον άνθρωπο μακριά από τη φθορά, τη γήρανση και τον θάνατο, σε μια αιώνια νεότητα. Αλλά, ο πρώτος άνθρωπος έδωσε προτεραιότητα στη γνώση και πίστεψε ότι θα διατηρηθεί στην αιώνια νεότητα, διά της βρώσεως από το δένδρο της γνώσης. Όμως, έδρεψε την απογοήτευση και τον θάνατο, χωρίς να κατακτήσει ούτε την αιώνια νεότητα ούτε τη γνώση. Κάτι ανάλογο συναντούμε και στον Φάουστ του Γκαίτε. Λέγει επακριβώς: «Εσπούδασα φιλοσοφία ιατρική και νομική, και αλοίμονο, και θεολογία με έφεσιν καρτερικήν. Και ιδού εγώ, πτωχός μωρός, όσον και πρότερον σοφός». Ο Φάουστ απολυτοποίησε και αυτός τη γνώση και έτσι ανακαλύπτει τώρα ότι έχασε και τις ηδονές της ζωής, χωρίς μάλιστα να κατακτήσει την πλήρη γνώση. Γι' αυτό στρέφεται στις μαγικές δυνάμεις, για να τα κερδίσει όλα. Το κοινό και στις δύο περιπτώσεις είναι η απολυτοποίηση της γνώσης».
«Η πλήρης γνώση ανήκει μόνο στον Θεό»
Σε άλλο σημείο σημείωσε: «Ο Θεός ενημέρωσε τον άνθρωπο από την αρχή ότι η ύπαρξή του είναι συνυφασμένη με μία έλλειψη. Δεν θα μπορέσει ποτέ να αποκτήσει την πλήρη γνώση. Η πλήρης γνώση ανήκει μόνο στον Θεό. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να τα απολαμβάνει όλα. Δεν μπορεί να έχει οτιδήποτε. Δεν μπορεί να γνωρίζει τα πάντα. Δεν μπορεί να ελέγξει το μυστήριο της δημιουργίας του, της ζωής και του θανάτου. Μόνο στο φόντο της παραδοχής αυτής της πρωταρχικής αδυναμίας, μπορεί ο άνθρωπος να γίνει κατά χάριν πλήρης, να γίνει κατά χάριν αθάνατος. Η νεότητα είναι συνδεδεμένη με πολλές προσδοκίες. Αλλά και οι νέοι από τη δική τους πλευρά τις τροφοδοτούν, αφού περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη βιολογική ηλικία πιστεύουν ότι μπορούν να ελέγξουν τα πάντα. Το μυστήριο της ζωής και του θανάτου επιμένει να μας λέει ότι δεν υπάρχει απόλυτη γνώση. Η επιμονή στην απόλυτη γνώση οδηγεί στην αποτυχία. Η ζωή δεν συμπίπτει με την υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Δεν είναι αποτέλεσμα θρησκευτικής συμμόρφωσης ή προσαρμογής σε ηθικιστικά στερεότυπα. Ούτε αποτέλεσμα ηθικοπλαστικών συμβουλών και μικροαστικών κανόνων. Ούτε παραδειγμάτων! Ούτε βρίσκεται στην πλήρη αυτονόμηση από τον Άλλον».
Ολοκληρώνοντας τον χαιρετισμό του ο Αρχιεπίσκοπος επεσήμανε: «Γι' αυτό, λοιπόν, η αληθινή γνώση δεν ταυτίζεται με μια αυτόνομη σπουδή σε ένα πανεπιστημιακό εργαστήριο αλλά με την ένταξή μας σε σχέσεις. Σε σχέσεις που διέπονται από την ελευθερία και την αγάπη. Με αυτές τις σκέψεις σας εύχομαι να τολμάτε να είσαστε σε σχέσεις και με τον Θεό και με τους συνανθρώπους».
Βιντεοσκοπημένο μήνυμα Βαρθολομαίου
Ακολούθησε βιντεοσκοπημένο το Μήνυμα του Οικουμενικού Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίου, ο οποίος, απευθυνόμενος προς τους φοιτητές και τις φοιτήτριες τόνισε: «Ἡ θεολογική ἐργασία, ἡ ὁποία θά εἶναι τό κέντρον τῆς ζωῆς σας κατά τά προσεχῆ ἔτη, ἔχει δύο ὄψεις καί διαστάσεις. Εἶναι, πρῶτον, ἐπιστημονική μελέτη καί γνῶσις τῶν μνημείων τῆς χριστιανικῆς μας παραδόσεως, αὐτῆς τῆς τιμαλφεστάτης καί τεραστίας εἰς ὄγκον πνευματικῆς και πολιτισμικῆς παρακαταθήκης, ἐνασχόλησις, ἡ ὁποία δέν εἶναι δυνατόν νά ἀγνοῇ τό κυρίαρχον σήμερον παράδειγμα ἐπιστημονικότητος. Καί, δεύτερον, μετά τήν, κατά τό ἐφικτόν, οἰκείωσιν τῶν θησαυρῶν αὐτῶν, ἡ θεολογία εἶναι διάλογος μέ τόν σύγχρονον ἄνθρωπον, τόν πολιτισμόν καί τούς πολιτισμούς του, προσπάθεια ἀπαντήσεως, ἐπί τῇ βάσει τῶν χριστιανικῶν ἀρχῶν, εἰς τάς ὑπαρξιακάς ἀναζητήσεις του. Αὐτό προϋποθέτει, βεβαίως, νά γνωρίζωμεν τόν ἑκάστοτε σύγχρονον ἄνθρωπον, τά ἀδιέξοδα καί τούς πόθους του, «νά μιλοῦμε τή γλῶσσα του», ὥστε νά εἴμεθα εἰς θέσιν νά μεταφράσωμεν εἰς αὐτήν τό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου, διά νά εἶναι κατανοητόν εἰς αὐτόν». Σε άλλο σημείο ο Οικουμενικός Πατριάρχης υπογράμμισε: «Διά τῆς ὀρθῆς σπουδῆς τῆς Θεολογίας, εἴμεθα βέβαιοι, προσφιλέστατα τέκνα, ὅτι ἀνοίγεται εἰς ὑμᾶς εὐρύτατον πεδίον δράσεως καί μαρτυρίας. Ὁ διαχριστιανικός διάλογος προήγαγε τήν ἐπικοινωνίαν καί τήν συνεργασίαν τῶν Χριστιανῶν. Ὅμως, ὑπολείπονται πάμπολλα ἀκόμη καθ᾿ ὁδόν πρός τήν χριστιανικήν ἑνότητα. Ἐσεῖς πρέπει νά συνεχίσετε τήν προσπάθειαν αὐτήν. Κρίσιμον τομέα ἀποτελεῖ καί ἡ προσέγγισις καί ἀλληλοκατανόησις τῶν θρησκειῶν. Γνωρίζετε, ὅτι αἱ θρησκεῖαι δύνανται καί ὀφείλουν νά συμβάλουν εἰς τήν ὑπόθεσιν τῆς εἰρήνης καί τῆς καταλλαγῆς. Ὅμως, συχνά ἐμφανίζονται εἰς τό προσκήνιον ὡς φορεῖς ἑνός φονταμενταλισμοῦ, ὁ ὁποῖος τροφοδοτεῖ τήν ἔντασιν καί τήν βίαν. Ἡ θεολογική σας σπουδή θά ἀναδείξῃ τήν εἰρηνοποιητικήν διάστασιν τῆς θρησκευτικῆς πίστεως καί θά σᾶς ἀνοίξῃ δρόμους διά τόν καλόν ἀγῶνα «ὑπέρ τῆς εἰρήνης τοῦ σύμπαντος κόσμου», εἰρήνης, ἡ ὁποία εἶναι δῶρον τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ, ἀπαιτεῖ ὅμως καί τήν ἀνθρωπίνην συνεργίαν, συνεχῆ προσπάθειαν καί ἄγρυπνον ἐπιφυλακήν διά τήν πραγματοποίησιν καί διαφύλαξίν της».
Παρέστησαν, επίσης, οι μητροπολίτες Μεσογαίας και Λαυρεωτικής Νικόλαος, Μεσσηνίας Χρυσόστομος, Περιστερίου Γρηγόριος, κληρικοί και λαϊκοί, ενώ τον Αρχιεπίσκοπο συνόδευαν ο Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αρχιμανδρίτης Ιωάννης Καραμούζης, ο διευθυντής του ΙΠΕ, Αρχιμανδρίτης θεολόγος Αλεξανδράκης και ο Αρχιδιάκονος Ιωάννης Μπούτσης.