Από τον Ταφ Λάθος στην Πάολα υπάρχει μεγάλη απόσταση, σε διαθέσεις, ακροατήρια και ηχομορφές. Πριν λίγο καιρό, ο Ταφ Λάθος κυριαρχούσε στον χώρο του underground (και διαμαρτυρόμενου) χιπ χοπ και η Πάολα στις μεγάλες πίστες του mainstream (και εμπορικού) τραγουδιού.
To 2020 έφερε μια νέα τάση. O Ταφ Λάθος πλησιάζει το mainstream και η Πάολα το underground. Ανάμεσα στα δύο αυτά άκρα, αναπτύχθηκαν αξιοσημείωτα έντεχνα, νεοψυχεδελικά, spoken word και άλλα τραγούδια.
Ο χρόνος που φεύγει καταγράφει ενδιαφέρουσες τάσεις στην πορεία του ελληνικού τραγουδιού. Καταγράφει ακόμη τραγούδια που αναφέρονται στην οικονομική κρίση αλλά και στην πανδημία.
Οι νέες τάσεις εμφανίζονται κυρίως στο λεγόμενο «αποκαλυπτικό» τραγούδι κατά την έννοια που έδωσε ο Μάνος Χατζιδάκις. Δηλαδή, στο τραγούδι που αποκαλύπτει καταστάσεις και διαθέσεις κοινωνικών ομάδων.
Από αυτή την άποψη, το τραγούδι «Αμετανόητη» που εμφάνισε η Πάολα μέσα στο 2020, είναι αποκαλυπτικό: Ο στίχος, και ιδιαίτερα ο τρόπος ερμηνείας, αποτυπώνει τα συναισθήματα που διακατέχουν πολλούς, στην διάρκεια της οικονομικής κρίσης. Η Πάολα τραγουδά για πρώτη φορά ένα τραγούδι διαμαρτυρίας. Διαμαρτυρία ενάντια στα φαινόμενα νεοναζισμού (φοβάμαι όσους με όρθια την παλάμη χαιρετάνε) ενάντια στην οικονομική κρίση (φοβάμαι αυτό το χρέος που ρύθμισα με δόσεις) και κυρίως, διαμαρτυρία για ακραίες καταστάσεις που δημιουργούν φόβο:
Φοβάμαι αυτόν τον άγνωστο που ψάχνει στα σκουπίδια/τόση ντροπή να την αντέξω δεν μπορώ/γιατί το ξέρω είναι πλέον θέμα χρόνου/αυτή που ψάχνει στα σκουπίδια να’μαι εγώ.
Από την άλλη μεριά ο Ταφ Λάθος (Παναγιώτης Κυριακού) χαράσσει μια νέα τάση στο χιπ χοπ. Μέχρι τώρα, οι περισσότεροι, αν όχι όλοι της συγκεκριμένης κουλτούρας, χρησιμοποιούσαν το χιπ χοπ σαν ένα επιθετικό όπλο, σαν ένα μπουκάλι με στουπί που εκτόξευαν με βρισιές στους ιδεολογικούς αντιπάλους. Υπήρχαν και οι «καμμένοι», που επιδείκνυαν χρυσές αλυσίδες και μάτσο λεφτά, ενώ επαίρονταν για καταστάσεις που βίωναν με κόκα και πρέζα. Ο Ταφ Λάθος, δεν κάνει τίποτα από αυτά. Δεν σταματά να διαμαρτύρεται αλλά το κάνει με άλλο τρόπο. Μοιράζεται τα βιώματά του, σαν ποιητής, σκεπτόμενος και φιλοσοφημένος.
Αυτή η στάση είχε μεγάλη απήχηση, ώστε μέσα στο 2020, ο Ταφ Λάθος προσκλήθηκε σε χώρους αδιανόητους για την κουλτούρα του χιπ χοπ. Αναφέρουμε δύο: Το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος και την Τεχνόπολη του Δήμου της Αθήνας.
Ανάμεσα στον Ταφ Λάθος και στην Πάολα είναι πολλές οι υποκουλτούρες, πολλά τα διαφορετικά ακροατήρια και τα μουσικά μονοπάτια που είδαμε την χρονιά που περνάει.
Μέσα στο 2020, είχαμε μια έκρηξη της τάσης του spoken word, δηλαδή της εκφώνησης ποίησης με μουσικό τρόπο, που μοιάζει αλλά δεν είναι ακριβώς τραγούδι. Για αυτό το ιδίωμα, έχουμε γράψει πρώτοι εδώ στο iefimerida (δείτε το άρθρο «Spoken Word -Ολα όσα πρέπει να ξέρετε για τη νέα τάση στην ελληνική νεανική μουσική»). Καλλιτέχνες σαν τους The Boy, Sophie Lies, Inter Alia, Metaman, Νίκο Τσιώλη, Pan Pan και αρκετοί άλλοι, έδωσαν εξαίρετα δείγματα μέσα στο 2020. Στα δείγματα αυτά, περιλαμβάνονται και τραγούδια που αναφέρονται στην πανδημία, όπως το spoken «Καραντίνα» του Νίκου Τσιώλη.
Η dream pop και η νεοψυχεδελική σκηνή μας έδωσαν επίσης όμορφα έργα. Αναφέρουμε την Ειρήνη Σκυλακάκη (και το άλμπουμ της Souvenir), τους Marva von Theo (το τραγούδι τους Ruins κ.α), τους Playground Theory (και το άλμπουμ τους Tears go upwards), την Δανάη Νίλσεν /Danai Nielsen (τα τραγούδια Mermaid και Lion Zion), τους Echo Tides (και τον δίσκο τους Jokes ate themselves) Daphne and the Fuzz (το τραγούδι Silence κ.α), Nalyssa Green (το άλμπουμ Ταξίδι Αστρικό). Υπάρχουν και πολλοί άλλοι.
Ακόμη καλλιτέχνες του λεγόμενου έντεχνου, παρουσίασαν εξαιρετικά τραγούδια. Το τραγούδι «Κοίτα με» για παράδειγμα, με την Νατάσα Μποφίλιου, είναι ένα από τα καλύτερα που κυκλοφόρησαν μέσα στο 2020. Το τραγούδι «Πώς συνεχίζεται η ζωή» με την Παυλίνα Βουλγαράκη, επίσης καλό.
Στο έντεχνο είχαμε και την εξαιρετική ηχογράφηση acoustic session τραγουδιών της Αλεξάνδρας Κόνιακ με τον συνθέτη Χρήστο Σερενέ.
Μέσα στο 2020 είχαμε και αξιοσημείωτες διασκευές παλαιότερων λαϊκών, παραδοσιακών και ροκ τραγουδιών με φρέσκο έως πρωτοποριακό ήχο.
Αναφέρουμε την περίπτωση του ΓΙΑΝ ΒΑΝ που διασκεύασε το λαϊκό Εκείνη του Τόλη Βοσκόπουλου, σε νέα ερμηνεία με την φωνή της ηθοποιού Ηρώς Μπέζου.
Εντύπωση έκανε και η διασκευή του παραδοσιακού «Κοντούλα Λεμονιά» από την Δανάη Νίλσεν.
Αναφέρουμε επίσης και τις διασκευές τραγουδιών του Παύλου Σιδηρόπουλου που έκαναν οι Πάνος Μπίρμπας, Γιώργος Rous, Ειρήνη Σκυλακάκη, Anemi, Marva von Theo, Lia Hide, Lou, Echo Tides. Οι διασκευές αυτές, δείχνουν ότι ο Σιδηρόπουλος, 30 χρόνια μετά τον θάνατό του, εξακολουθεί να ροκάρει (δες το άρθρο μας Παύλος Σιδηρόπουλος: Η νέα γενιά της ελληνικής μουσικής τιμά τον Πρίγκιπα του ελληνικού ροκ).
Στον χώρο του ελληνικού darkwave και industrial είχαμε επίσης καλή συγκομιδή τραγουδιών. Αναφέρουμε ενδεικτικά τους Mechanimal (πρότζεκτ του Γιάννη Παπαϊάννου και τον δίσκο Crux), Meat Injection (και τον δίσκο System Anomaly) και Strawberry Pills (και τον δίσκο Murder to a Beat).
Ελληνικές μουσικές και τραγούδια για τον κινηματογράφο. Από τα καλύτερα δείγματα, το 9 songs for post-greek films της Melentini και το soundtrack Winona από τον Αλέξανδρο Βούλγαρη και την Δεσποινίς Τρίχρωμη.
Καλλιτέχνες με ήχο που μπορεί να συνδεθεί με το κλασικό ροκ δημιούργησαν τέλος πολύ ωραία τραγούδια. Αναφέρουμε από αυτήν την ομάδα, ενδεικτικά τον Πάνο Μπίρμπα (ιδιαίτερα το τραγούδι του City Streets) και τον Κύριο Κ. (τον δίσκο του Ρεπό).
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι: Τα τραγούδια μεταφέρουν ιδέες και ηχομορφές. Η δύναμή τους, ως προς τις ιδέες είναι η αλήθεια, και ως προς τις ηχομορφές η ομορφιά. Το ακροατήριο καθορίζει αν ένα τραγούδι είναι underground ή mainstream. Το ακροατήριο επηρεάζεται από τα μέσα πληροφόρησης. Συνεπώς και τα μέσα έχουν βασικό ρόλο στο να αναδεικνύουν τα τραγούδια που περιέχουν ομορφιά και αλήθεια.