Τα μέτρα απαγόρευσης κυκλοφορίας στο πλαίσιο της προσπάθειας για την αποφυγή εξάπλωσης του κορωνοϊού περιλαμβάνουν και τις εκκλησίες ειδικά τις ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας.
Σύμφωνα με την Ιερά Σύνοδο οι εκκλησίες θα ανοίγουν για «τουλάχιστον δύο ώρες» μετά το πέρας των ακολουθιών, ενώ την Μεγάλη Παρασκευή οι πόρτες τους θα ανοίξουν από τη 1:00 μμ. έως τις 5:00 μμ.
Από την αρχή που η κυβέρνηση έλαβε αυστηρά μέτρα, η Εκκλησία συμφώνησε να «κλείσουν» οι ναοί για τους πιστούς και να μείνουν ανοιχτές μόνο για ατομική προσευχή και με την αυστηρή τήρηση των μέτρων και των αποστάσεων ασφαλείας. Ωστόσο παρατηρήθηκαν απαράδεκτες συμπεριφορές από ιερείς σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας που δεν δέχθηκαν ούτε την απειλή του κορωνοϊού, ούτε τα μέτρα της κυβέρνησης και έκαναν κάλεσμα στους πιστούς και να πηγαίνουν στις εκκλησίες και να κοινωνούν.
Εγκύκλιο με οδηγίες για την τέλεση των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού δίνει η Ιερά Σύνοδος. Στο έγγραφο με χθεσινή ημερομηνία τονίζεται, μεταξύ άλλων, πως οι ακολουθίες θα γίνονται κεκλεισμένων των θυρών, και οι πόρτες των εκκλησιών θα ανοίγουν «τουλάχιστον δύο ώρες» μετά το πέρας των ακολουθιών.
Ωστόσο το μεσημέρι της Πέμπτης ο εκπρόσωπος Τύπου της Ιεράς συνόδου με διευκρινιστική δήλωση ανέφερε πως οι ναοί θα είναι ανοιχτοί για διοικητικές λειτουργίες και αφορά μόνο τους ιερείς και το αναγκαίο προσωπικό. Παράλληλα τόνισε πως η Ιερά Σύνοδος προτρέπει όλους τους πιστούς να παραμείνουν στο σπίτι, προσηλωμένοι στην κατ΄οίκον προσευχή.
Δεν θα μοιράσουν οι Δήμοι το Αγιο Φως στα σπίτια
Την απαγόρευση της διανομής του Αγίου Φωτός ανακοίνωσε την Τετάρτη ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας, Νίκος Χαρδαλιάς. Αφορμή στάθηκε η απόφαση του δημάρχου Αργυρούπολης-Ελληνικού να διανείμει κατ’ οίκον το Αγιο Φως. «Το Αναστάσιμο Φως στο Σπίτι σας! Το Μεγάλο Σάββατο με απόλυτο σεβασμό θα μεταφέρω το Αναστάσιμο Φως από το αεροδρόμιο στις εκκλησίες της πόλης μας. Στην συνεχεία και δίχως να έρθετε στους ναούς, μένοντας σπίτι σας, κλιμάκιο της Διοίκησης του Δήμου μας θα σας μεταφέρει το Άγιο Φώς σε κάθε γειτονιά, σε κάθε σπίτι», ανέφερε, μεταξύ άλλων, σε ανάρτησή του ο δήμαρχος, Γιάννης Κωνσταντάτος.
Ο κ.Χαρδαλιάς σε επικοινωνία του με τον πρόεδρο της ΚΕΔΕ ξεκαθάρισε ότι δεν μπορεί να επιτραπεί η μεταφορά του Αγίου Φωτός κατ’ οίκον, καθώς με αυτόν τον τρόπο θα ακυρωθούν οι όποιες προσπάθειες περιορισμού διασποράς του ιού.
Η απόφαση της Ιεράς Συνόδου για τη λειτουργία εκκλησιών τη Μεγάλη Εβδομάδα
Οι λειτουργίες στις εκκλησίες θα γίνονται κεκλεισμένων των θυρών αλλά, όπως τονίζεται προς τους κατά τόπους μητροπολίτες οι πόρτες θα ανοίγουν τουλάχιστον δύο ώρες μετά το πέρας των πρωινών ακολουθιών, από τις 11π.μ έως την 1μ.μ., ενώ την Μεγάλη Παρασκευή το άνοιγμα των θυρών θα γίνει από την 1μ.μ έως τις 5μ.μ.
Χαρακτηριστικά στην απόφαση της Ιεράς Συνόδου αναφέρεται «αἱ θύραι θά ἀνοίγωνται τοὐλάχιστον δύο ὥρας μετά τό πέρας τῶν κατά τήν πρωίαν ἑκάστης ἡμέρας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἤτοι ἀπό τῆς 11ης πρωϊνῆς ὥρας ἕως τήν 1ην μ.μ., πλήν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε, καί ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὅτι αἱ ἱεραί Ἀκολουθίαι αὐτῆς περατοῦνται ἀργότερον, τό ἄνοιγμα τῶν θυρῶν γενήσεται ἀπό τῆς 1ης μ.μ. ὥρας ἕως τήν 5ην μ.μ».
Τηλεοπτικά και διαδικτυακά οι λειτουργίες -Αυστηρά τα μέτρα για τον κορωνοϊο
Σημειώνεται πάντως ότι η Ιερά Σύνοδος ξεκαθαρίζει πως οι ακολουθίες θα μεταδοθούν από την τηλεόραση ή μέσω διαδικτύου και επιβάλλεται οι ναοί να πληρούν όσα προβλέπει η Κοινή Υπουργική Απόφαση, ώστε να μην δοθεί οποιαδήποτε αφορμή για κακεντρεχή σχόλια και ψόγους. Ενδεικτικά αναφέρεται «η τέλεσις τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, κατά τήν ἐν λόγῳ περίοδον, δέον νά εἶναι λιτή καί σεμνοπρεπής, συμφώνως πρός τό ἦθος καί τήν παράδοσιν τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἰδίως αἱ μεταδιδόμεναι ἀπό τῆς τηλεοράσεως ἤ τοῦ διαδικτύου ἱεραί Ἀκολουθίαι ἐπιβάλλεται νά πληροῦν τά προβλεπόμενα ὑπό τῆς Κ.Υ.Α., διά νά μή δώσωμεν οἱανδήποτε ἀφορμήν πρός κακεντρεχῆ σχόλια καί ψόγους.
«Ἡ χρῆσις τῶν κωδώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν δέν εἶναι ἀπαραίτητος κατά τήν ἔναρξιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Δύνασθε, ὅμως, νά κάμνητε χρῆσιν αὐτῶν κατά τήν ἡμέραν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε θά σημάνουν πενθίμως ὡς εἴθισται, καί κατά τήν τελετήν τῆς Ἀναστάσεως, ψαλλομένου τοῦ «Χριστός Ἀνέστη», χαρμοσύνως καί πανηγυρικῶς».
Η εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου
Πρός Τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας Τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Εἰς τάς Ἕδρας αὐτῶν Σεβασμιώτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ, Γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι, εἰς τό Φύλλον τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1178/6.4.2020), ἐδημοσιεύθη ἡ ὑπ᾿ ἀριθ. Δ1α/ΓΠ.οικ.23093 Κοινή Ὑπουργική Ἀπόφασις (Κ.Υ.Α.) τῶν Ὑπουργῶν Παιδείας καί Θρησκευμάτων καί Ὑγείας μέ θέμα: «Ἐπιβολή τοῦ μέτρου τῆς προσωρινῆς ἀπαγόρευσης τῆς τέλεσης κάθε εἴδους λειτουργιῶν καί ἱεροπραξιῶν στούς θρησκευτικούς χώρους λατρείας γιά τό χρονικό διάστημα ἀπό 12.4.2020 ἕως 20.4.2020», ἥν καί ἀποστέλλομεν ὑμῖν συνημμένως, παρακαλοῦντες διά τήν ἐφαρμογήν τῶν προβλεπομένων ἐν αὐτῇ. Ὡσαύτως, γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι κατά τήν Συνεδρίαν τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τῆς 1ης μηνός Ἀπριλίου ἐ.ἔ., συνεζητήθησαν ἐκτενῶς τά περί τῆς τελέσεως τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καί ἀπεφασίσθησαν τά ἑξῆς:
1) Ἡ τέλεσις τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, κατά τήν ἐν λόγῳ περίοδον, δέον νά εἶναι λιτή καί σεμνοπρεπής, συμφώνως πρός τό ἦθος καί τήν παράδοσιν τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἰδίως αἱ μεταδιδόμεναι ἀπό τῆς τηλεοράσεως ἤ τοῦ διαδικτύου ἱεραί Ἀκολουθίαι ἐπιβάλλεται νά πληροῦν τά προβλεπόμενα ὑπό τῆς Κ.Υ.Α., διά νά μή δώσωμεν οἱανδήποτε ἀφορμήν πρός κακεντρεχῆ σχόλια καί ψόγους. Ὑπενθυμίζομεν ὧδε τά ἤδη ὑμῖν ἐγνωσθέντα, διά τῆς ὑπ᾿ ἀριθ. 3016/ 2.4.2020 Συνοδικῆς Ἐγκυκλίου, περί ἀποφυγῆς τελέσεως συλλειτούργων καί φωτογραφικῶν στιγμιοτύπων ἀπό τάς ἱεράς Ἀκολουθίας, ὡς καί ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως τῶν ἐξωτερικῶν μεγαφώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν.
Ἐπί πλέον, λόγῳ τῶν ἐκτάκτων συνθηκῶν τῶν ἡμερῶν ἐπιβάλλεται: α) ἡ περιφορά τοῦ Ἐπιταφίου κατά τήν Μεγάλην Παρασκευήν ὅπως περιορισθῇ ἀποκλειστικῶς ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί β) ἡ τελετή τῆς Ἀναστάσεως γένηται ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, τήν συνήθη ὥραν, ἤτοι τήν 12ην τοῦ μεσονυκτίου τοῦ Μεγάλου Σαββάτου.
2) Ἡ χρῆσις τῶν κωδώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν δέν εἶναι ἀπαραίτητος κατά τήν ἔναρξιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Δύνασθε, ὅμως, νά κάμνητε χρῆσιν αὐτῶν κατά τήν ἡμέραν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε θά σημάνουν πενθίμως ὡς εἴθισται, καί κατά τήν τελετήν τῆς Ἀναστάσεως, ψαλλομένου τοῦ «Χριστός Ἀνέστη», χαρμοσύνως καί πανηγυρικῶς.
3) Tό ὡράριον ἁπασῶν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καί τῶν Θείων Λειτουργιῶν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος παραμένει κατά τό σύνηθες, μέ τήν ὑπόδειξιν ὅτι τό ἱερόν Εὐχέλαιον δέον ὅπως τελεσθῇ τήν πρωίαν τῆς Μεγάλης Τετάρτης, ἀντί τῆς Προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας, καί οὐχί κατά τό ἑσπέρας.
4) Αἱ θύραι τῶν Ἱερῶν Ναῶν θά παραμένουν κεκλεισμέναι κατά τήν διάρκειαν ἁπασῶν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν.
Αἱ θύραι θά ἀνοίγωνται τοὐλάχιστον δύο ὥρας μετά τό πέρας τῶν κατά τήν πρωίαν ἑκάστης ἡμέρας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἤτοι ἀπό τῆς 11ης πρωϊνῆς ὥρας ἕως τήν 1ην μ.μ., πλήν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε, καί ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὅτι αἱ ἱεραί Ἀκολουθίαι αὐτῆς περατοῦνται ἀργότερον, τό ἄνοιγμα τῶν θυρῶν γενήσεται ἀπό τῆς 1ης μ.μ. ὥρας ἕως τήν 5ην μ.μ.
5) Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐπισημαίνει ὅτι ἐπιτρέπεται, συμφώνως τοῖς θείοις καί ἱεροῖς Κανόσι καί παλαιοτέραις Ἀποφάσεσιν Αὐτῆς (βλ. σχετικῶς τήν ὑπ᾿ ἀριθ. 244/10.2.1917 Συνοδικήν Ἐγκύκλιον), ἡ κατ᾿ οἰκονομίαν λύσις τῆς αὐστηρᾶς νηστείας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, δι᾿ ὅσους ἐκ τοῦ Χριστεπωνύμου πληρώματος ὑφίσταται ἐπικρεμάμενος κίνδυνος κατά τῆς ὑγιείας καί τῆς ζωῆς των, ἰδίᾳ δέ τῶν ἐγκύων, τῶν λεχῶν, τῶν θηλαζουσῶν, τῶν γερόντων, τῶν ἐν ἀσθενείαις κατακειμένων καί τῶν ἀναρρωνυόντων.
Καθίσταται σαφές ὅτι πρόκειται περί ἀναστολῆς ἐφαρμογῆς τοῦ ἱεροῦ Κανόνος καί οὐχί καταργήσεώς του, καί μόνον δι᾿ ὅσους ἔχουν προβλήματα ὑγείας. Ταῦτα πάντα γνωρίζουσα ὑμῖν ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος, τονίζει τήν ἀπόλυτον ἀνάγκην διά τήν πιστήν τήρησιν αὐτῶν, ἥτις τυγχάνει ἀπαραίτητος καί ὡς πρός τήν διασφάλισιν τῆς ἐπεκτάσεως τῆς Ἀποφάσεως διά τήν τέλεσιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν εἰς ἅπαντας τούς Ἱερούς Ναούς καί τάς Ἱεράς Μονάς, ἔστω πρός καιρόν καί κατ᾿ ἄκραν ἐκκλησιαστικήν οἰκονομίαν «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» διά τούς πιστούς, καί μετά τήν 20ήν Ἀπριλίου ἐ.ἔ., ὁπότε λήγει ἡ ἰσχύς τῆς Κ.Υ.Α.
Πρός τόν σκοπόν τοῦτον παρακαλεῖσθε ἅπαντες ὅπως ὑποδείξητε τά δέοντα πρός τούς ὑφ᾿ ὑμᾶς Ἐφημερίους, οἱ ὁποῖοι ὀφείλουν νά γνωρίζουν ὅτι ὑπό τοιαύτας κρισίμους στιγμάς, καθ᾿ ἅς διακυβεύεται ἡ ὑγίεια τῶν ἀνθρώπων, δέν ὠφελοῦν τάσεις αὐτονομήσεως ἀπό τῆς κοινῆς πορείας τῆς ἐκκλησιαστικῆς νηός, ἀλλ᾿ ἀπαιτεῖται πιστή ὑπακοή εἰς τάς ἀποφάσεις τῶν ἁρμοδίων ὀργάνων, συνεχεῖς καί θερμές προσευχές, ὡς καί εἰλικρινής καί ἔμπρακτος μετάνοια. Ἐπί δέ τούτοις, κατασπαζόμενοι τήν ὑμετέραν Σεβασμιότητα ἐν Κυρίῳ, διατελοῦμεν μετ' ἀγάπης.
† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
† Ὁ Θεσσαλονίκης Ἄνθιμος
† Ὁ Παραμυθίας, Φιλιατῶν καί Γηρομερίου Τίτος
† Ὁ Μηθύμνης Χρυσόστομος
† Ὁ Τριφυλίας καί Ὀλυμπίας Χρυσόστομος
† Ὁ Μεσσηνίας Χρυσόστομος
† Ὁ Λευκάδος καί Ἰθάκης Θεόφιλος
† Ὁ Θηβῶν καί Λεβαδείας Γεώργιος
† Ὁ Παροναξίας Καλλίνικος
† Ὁ Φωκίδος Θεόκτιστος
† Ὁ Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς Ἰουστῖνος
† Ὁ Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Στέφανος
† Ὁ Σισανίου καί Σιατίστης Ἀθανάσιος Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος