Ώρες αγωνίας ζουν οι οικογένειες των τριών Ελλήνων ναυτικών, οι οποίοι κρατούνται όμηροι έπειτα από πειρατεία σε τάνκερ ανοιχτά της Νιγηρίας.
Η είδηση της απαγωγής έπεσε σαν «βόμβα» στους δικούς τους ανθρώπους που περιμένουν με αγωνία να μάθουν κάποια θετική εξέλιξη, την ώρα που οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται κάτω από άκρα μυστικότητα με τη συνδρομή ιδιώτη διαμεσολαβητή.
«Ευχόμαστε σύντομα η περιπέτειά και το μαρτύριο που ζούμε να έχει αίσιο τέλος», λέει στο iefimerida.gr η Ηλιάννα Πούλου, σύζυγος του 44χρονου Σταύρου Πετσάκου, ενός εκ των τριών ναυτικών με καταγωγή από την Ικαρία και πατέρα δύο παιδιών.
Μας διαβεβαιώνουν ότι είναι καλά στην υγεία τους
Η φωνή βγαίνει με δυσκολία από το στόμα της καθώς αναλογίζεται την κατάσταση στην οποία βρίσκεται ο σύζυγός της και άλλοι δυο όμηροι, μεταξύ αυτών και ο πλοίαρχος του δεξαμενόπλοιου «Στέλιος Κ». Τόσο η ίδια, όσο και οι υπόλοιπες οικογένειες από την πρώτη στιγμή που έγινε γνωστή η απαγωγή βρίσκονται σε συνεχή επικοινωνία με την πλοιοκτήτρια εταιρεία και τις αρμόδιες ελληνικές Αρχές, τα υπουργεία Εξωτερικών και Εμπορικής Ναυτιλίας.
«Το μόνο που γνωρίζουμε είναι ότι συνεχίζονται οι διαπραγματεύσεις και ότι τα πράγματα πάνε καλά. Δεν ξέρουμε κάτι άλλο. Μας είπαν ότι είναι καλά οι άνθρωποί μας και περιμένουμε κάποια στιγμή να καταβληθούν τα λύτρα και να αφεθούν ελεύθεροι. Μας έχουν δώσει ελπίδες ότι όλα θα τελειώσουν γρήγορα», αναφέρει η κυρία Πούλου.
Γνώριζε ότι στην περιοχή γίνονται πειρατείες
Το μυαλό της ανατρέχει στη στιγμή που ο σύζυγός της αποφάσισε για λόγους οικονομικούς, όπως σημειώνει, να μπαρκάρει στο εξωτερικό. «Ο σύζυγός μου είναι ναυτικός. Για χρόνια έκανε ταξίδια στην Ελλάδα. Ήταν το πρώτο μακρινό του ταξίδι. Ο μόνος λόγος που το έκανε ήταν για τα χρήματα γιατί ζούμε σε δύσκολες εποχές. Για ποιον άλλο λόγο να πάει εκεί κάτω; Ξέραμε ότι τα πράγματα στην Αφρική είναι πολύ επικίνδυνα. Είχε ακούσει και ήξερε ότι γίνονται πειρατείες. Πριν φύγει το αναφέραμε σαν αστείο… Που να φανταστούμε ότι θα συμβεί στ’ αλήθεια. Δεν το πιστεύαμε…», σχολιάζει με σπασμένη φωνή από την αγωνία.
Το μόνο παρήγορο, σύμφωνα με τη σύζυγο του 44χρονου ναυτικού, είναι ότι ο Έλληνας πλοίαρχος, ο οποίος κατάγεται και αυτός από την Ικαρία, διαθέτει μεγάλη εμπειρία και έχει στο παρελθόν βρεθεί σε ανάλογη κατάσταση, καθώς είχε πέσει θύμα πειρατών πριν λίγα χρόνια σε ταξίδι έξω από τη Λιβύη.
«Αυτό μας δίνει κουράγιο. Ότι ο πλοίαρχος είναι μαζί με τον άντρα μου και μπορεί να τον βοηθήσει, να παραμείνουν όλοι τους ψύχραιμοι και να καταφέρουν να ξεπεράσουν τις κακουχίες και τις δύσκολες συνθήκες εκεί. Ας ελπίσουμε ότι είναι θέμα χρόνου να ακούσουμε ότι αφέθηκαν ελεύθεροι και ότι είναι καλά στην υγεία τους. Μέρες που έρχονται ας γίνει ένα θαύμα και να γυρίσει πίσω ο σύζυγός μου κοντά στα παιδιά του. Να ακούσουμε τη φωνή του και να δούμε ότι είναι καλά», λέει η Ηλιάννα Πούλου.
Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται κάτω από άκρα μυστικότητα
Υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι του Λιμενικού Σώματος αναφέρουν ότι τόσο οι αρμόδιες ελληνικές Αρχές, μέσω της πρεσβείας μας στη Νιγηρία, όσο και η πλοιοκτήτρια εταιρεία παρακολουθούν στενά τις εξελίξεις γύρω από τις διαπραγματεύσεις, οι οποίες συνεχίζονται. Οι ειδικοί διαπραγματευτές που έχουν έρθει σε επικοινωνία με τους πειρατές έχουν καταφέρει να επιβεβαιώσουν ότι οι τρεις ναυτικοί είναι καλά στην υγεία τους. Όπως αναφέρει στο iefimerida.gr άνθρωπος που λαμβάνει γνώση των εξελίξεων «σκοπός μας είναι να τελειώσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα η περιπέτειά αυτή».
Αυξάνονται κάθε χρόνο οι πειρατείες σε πλοία
Ο Ναύαρχος ε.α. του Λιμενικού Σώματος και πραγματογνώμονας ναυτικών συμβάντων, Νίκος Σπανός, σημειώνει ότι οι επιθέσεις στα πλοία αυξάνονται με ρυθμό 20% ετησίως και η ζημιά στην παγκόσμια οικονομία από το φαινόμενο της πειρατείας στοιχίζει 7-12 δισ. δολάρια το χρόνο.
«Η συνεχώς αυξανόμενη εμφάνιση περιστατικών θαλάσσιας πειρατείας, με επακόλουθο το βαρύ οικονομικό της πλήγμα, τόσο στις πλοιοκτήτριες εταιρίες, όσο και στα παράκτια κράτη και στους εν γένει παράγοντες της ναυτιλίας, αναδεικνύει την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου κλάδου δικαίου, αυτού του «Δικαίου της Θαλάσσιας Πειρατείας». Η θαλάσσια πειρατεία αποτελεί μία διαρκή απειλή για το παγκόσμιο εμπόριο. Ανθεί σε χώρες με ευάλωτο πολιτικό περιβάλλον, στο οποίο είναι έκδηλη η εξαθλίωση και σαρώνει η πολιτική αστάθεια, όπως είναι το έμπρακτο παράδειγμα της Σομαλίας, της Νιγηρίας και των Φιλιππίνων», τονίζει ο κ. Σπανός συμπληρώνοντας ότι σημαντικό μέρος από τα χρήματα, τα οποία δίδονται στους πειρατές ως λύτρα, διαχέονται σε άλλες παραοικονομίες, όπως αυτές των ναρκωτικών και των όπλων.
Όπως εξηγεί, το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο είναι ανεπαρκές και η ανάγκη θέσπισης νέων κανόνων δικαίου κρίνεται επιβεβλημένη. Κάτι τέτοιο όμως είναι αρκετά δύσκολο να εφαρμοστεί, δεδομένου, ότι απαιτείται η σύμπραξη και η συνεργασία πολλών κρατών.
«Η θέσπιση κανόνων δικαίου, αναγκαστικών για τα κράτη, με πρόβλεψη συγκεκριμένων ποινών που θα ισχύουν σε διεθνές επίπεδο είναι απαραίτητη. Η υφιστάμενη νομοθεσία θεωρείται ανεπαρκής, τουλάχιστον σε επίπεδο δικαστηριακής πρακτικής και επιβολής ποινών, αφού, ενώ διεθνώς προβλέπονται νομοθετήματα, τα οποία καταδικάζουν τη θαλάσσια πειρατεία ως αδίκημα διεθνούς δικαίου, υφίσταται τεράστιο νομικό κενό, σε ότι αφορά στην επιβολή ποινών στους δράστες της θαλάσσιας πειρατείας. Συγκεκριμένα η επιβολή ποινών επαφίεται στα κράτη και στην εσωτερική νομοθεσία αυτών, η οποία άλλοτε τιμωρεί το συγκεκριμένο αδίκημα, άλλοτε δεν προβλέπει καν την τιμωρία αυτού και άλλοτε απλώς η ίδια η εκάστοτε κρατική αρχή κωφεύει στην ανάληψη της αντίστοιχης ευθύνης για τον κολασμό της συγκεκριμένης πράξης», σχολιάζει σχετικά o Νίκος Σπανός.
Ο ρόλος των ένοπλων φρουρών
Λαμπρό παράδειγμα, σύμφωνα πάντα με τον ίδιο, το οποίο επιβεβαιώνει περίτρανα, όλα τα ανωτέρω, αποτελεί η νομοθετική «άδεια» ύπαρξης ένοπλων φρουρών πάνω στα πλοία. Όσα κράτη έχουν ενσωματώσει στην εθνική τους νομοθεσία, νομοθετήματα, τα οποία επιτρέπουν την ύπαρξη ένοπλων φρουρών πάνω στα πλοία σημαίας τους –με απτό παράδειγμα αυτό της χώρας μας- έχουν σαφέστατα λιγότερα κρούσματα θαλάσσιας πειρατείας και ως εκ τούτου, κατά αιτιώδη συνάφεια, μειωμένο οικονομικό κόστος και ελεγχόμενη ζημία σε όλους τους παράγοντες της ναυτιλίας.
Η παροχή υπηρεσιών ασφαλείας ανθεί, είτε με τη μορφή της επανδρωμένης φύλαξης των πλοίων (security), είτε ακόμη και με τη σύσταση ειδικών εταιρειών διαπραγματεύσεων (negotiation) του ύψους των λύτρων που θα καταβληθούν. Το εύρος των παρεχόμενων υπηρεσιών φτάνει μέχρι του σημείου της παράδοσης των λύτρων στους πειρατές, με ελικόπτερα, στα οποία επιβαίνουν οι ιδιώτες διαπραγματευτές.
Περιοχές υψηλού κινδύνου
Οι περιοχές υψηλού κινδύνου, οι οποίες έχουν αναγνωριστεί, ως εξαιρετικά επικίνδυνες για εμφάνιση περιστατικού θαλάσσιας πειρατείας, είναι οι κάτωθι:
- Νοτιοανατολική Ασία: Μπαγκλαντές, Ινδονησία, Στενά της Μάλακκα, Μαλαισία, Νότια Κίνα, Σιγκαπούρη, Βιετνάμ, με τα Στενά της Μάλακκα να κατέχουν την πρώτη θέση σε βαθμό επικινδυνότητας ανάμεσα στις εν λόγω θαλάσσιες περιοχές. Στις περιοχές αυτές οι πειρατικές επιθέσεις λαμβάνουν χώρα με σκοπό να αποκτηθεί είτε το πλοίο είτε το φορτίο του.
- Κεντρική και Νότια Αμερική: Βενεζουέλα, Παναμάς, Κολομβία, Βραζιλία, Καραϊβική. Σε αυτές τις θαλάσσιες περιοχές η πειρατεία λαμβάνει χώρα σε μορφή ληστείας με χαμηλό βαθμό χρήσης βίας.
- Δυτικές Ακτές Αφρικής (Κόλπος Νέας Γουινέας): Νιγηρία και Άγκολα. Σε αυτές τις θαλάσσιες περιοχές τα περιστατικά πειρατείας χαρακτηρίζονται από έντονη χρήση άγριας βίας.
- Ανατολικές Ακτές Αφρικής (Κέρας της Αφρικής): Η Σομαλία βόρεια και βορειοανατολικά βρέχεται από τον Κόλπο του Άντεν, ενώ ανατολικά και νοτιοανατολικά βρέχεται από τον Ινδικό Ωκεανό.
Ιδιαίτερη έξαρση του φαινομένου παρουσιάζεται στη θαλάσσια περιοχή ανοικτά των ακτών της Σομαλίας, καθώς και στον Κόλπο του Άντεν. Καθοριστικός παράγοντας είναι η κοινωνική – πολιτισμική εξαθλίωση, την οποία βιώνουν οι συγκεκριμένες περιοχές και οι οποίες ευνοούν με τη σειρά τους την εξάπλωση εγκληματικών ενεργειών, με κυρίαρχο αυτό της θαλάσσιας πειρατείας.
Ειδικότερα στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής η θαλάσσια πειρατεία είναι απόρροια κυρίως της ασυδοσίας των πετρελαϊκών εταιριών σε συνδυασμό με το γεωπολιτικό παιχνίδι των ΗΠΑ και της Κίνας στη συγκεκριμένη περιοχή για τη διεκδίκηση των πλούσιων πετρελαϊκών κοιτασμάτων της Νιγηρίας.
Από την άλλη πλευρά, το Κέρας της Αφρικής (Σομαλία) ευνοεί την ανάπτυξη της θαλάσσιας πειρατείας, λόγω του πολιτικού κενού, το οποίο δημιουργήθηκε στην περιοχή μετά την εμφύλια σύρραξη στη Σομαλία, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η συγκεκριμένη περιοχή αποτελεί πέρασμα 20.000 εμπορικών πλοίων ετησίως. Περαιτέρω, στην ίδια ως άνω περιοχή, βρίσκονται τα διόλου ευκαταφρόνητα πετρελαϊκά κοιτάσματα του Σουδάν και του Τσαντ.
Δυσβάστακτες οι οικονομικές συνέπειες της πειρατείας
Σύμφωνα με τον Ναύαρχο ε.α. του Λιμενικού Σώματος, το ακριβές μέγεθος του πραγματικού οικονομικού κόστους της θαλάσσιας πειρατείας παγκοσμίως, είναι πολύ δύσκολο έως αδύνατο να διακριβωθεί, καθώς τα πραγματικά περιστατικά μιας θαλάσσιας πειρατείας και οι συνθήκες κάτω από τις οποίες έλαβε χώρα αυτή ή οι συνθήκες κάτω από τις οποίες αυτή έληξε, σχεδόν ποτέ δεν βγαίνουν στο «φως» της δημοσιότητας και τούτο διότι ο αντίκτυπος είναι καίριος και έχει δυσβάστακτες οικονομικές συνέπειες.
Μερικές εξ αυτών, συνοψίζει ο κ. Σπανός: «Πλήττεται η ναυτιλία και τα οφέλη που προκύπτουν από την ελεύθερη διακίνηση αγαθών και το παγκόσμιο εμπόριο. Προκύπτει διατάραξη της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας και ευθεία απειλή της ζωής και της περιουσίας των ιδιωτών. Σημειώνονται φαινόμενα αύξησης βίας – εγκληματικότητας, αύξησης παραοικονομίας, παράνομης μετανάστευσης, διακίνησης ναρκωτικών και εμπορίου όπλων. Σημαντική είναι κα η επίπτωση στην άνοδο της παγκόσμιας τρομοκρατίας και την εξάπλωση του παγκόσμιου οργανωμένου εγκλήματος. Τέλος ο εύκολος αυτός τρόπος πλουτισμού συμβάλλει στη μείωση του ήδη χαμηλού μορφωτικού επιπέδου».