«Φρένο» στην ανεξέλεγκτη εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων ετοιμάζονται να βάλουν τα συναρμόδια υπουργεία, θέτοντας στη ζυγαριά τα όποια οφέλη, με τις αρνητικές οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις.
Ήδη, μεγάλες πόλεις της Ευρώπης, όπως το Παρίσι και η Βαρκελώνη, που «βουλιάζουν» από τα εκατομμύρια των επισκεπτών, πέρα από τις αποφάσεις που έχουν λάβει και ήδη εφαρμόζουν σε τοπικό επίπεδο για τον περιορισμό των βραχυχρόνιων μισθώσεων, ζητούν από την Κομισιόν να υιοθετήσει ένα σαφές ρυθμιστικό πλαίσιο, που θα βάλει «φρένο» στη «βιομηχανία» του διαμοιρασμού.
Φουντώνει ο πόλεμος για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις
Εν αναμονή του νέου κανονιστικού πλαισίου από τις Βρυξέλλες, ο «πόλεμος» για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις έχει «φουντώσει» και στην Ελλάδα, η οποία μπήκε με καθυστέρηση στον χάρτη της οικονομίας του διαμοιρασμού, αλλά μέσα σε μια εξαετία έχει υπερτριπλασιάσει τα διαθέσιμα ακίνητα!
Σε ειδική ημερίδα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου, πέρα από τις προτάσεις του κλάδου για το πώς μπορεί και πρέπει να περιοριστεί η αγορά των βραχυχρόνιων μισθώσεων, τα φώτα έπεσαν στη μελέτη της Grant Thornton για το πώς εξελίσσεται το φαινόμενο στη χώρα μας αλλά και στις επιπτώσεις στα κρατικά έσοδα, την απασχόληση, το κόστος στέγης, την ποιότητα ζωής στις πιο «φορτωμένες» τουριστικά περιοχές.
Το πρώτο συμπέρασμα είναι ότι η τουριστική δαπάνη της οικονομίας διαμοιρασμού μεγεθύνεται με έντονο ρυθμό τα τελευταία έτη (~15% ετησίως), καλύπτοντας ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο της εγχώριας τουριστικής δαπάνης (14% το 2022).
Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας, το 2016 τα διαθέσιμα ακίνητα για βραχυχρόνια μίσθωση ήταν περίπου 57 χιλιάδες, αλλά το 2022 έχουν ξεπεράσει τις 494 χιλιάδες! Συνολικά, ο τζίρος της οικονομίας διαμοιρασμού υπολογίζεται, πλέον, στα 3,372 δισ. ευρώ, όταν πριν από έξι χρόνια δεν έφτανε το 1,5 δισ. ευρώ. Υπάρχει το αντίστοιχο όφελος για τα κρατικά ταμεία; Σύμφωνα με την έρευνα, όχι. Οι βραχυχρόνιες μισθώσεις δημιουργούν σημαντικές απώλειες σε επίπεδο δημοσίων εσόδων λόγω του τρόπου φορολόγησής τους. Το 2016 οι απώλειες των δημοσίων εσόδων έφταναν τα 160,6 εκατ. ευρώ, ενώ το 2022 η εκτίμηση για τις απώλειες ανέρχεται στα 316,7 εκατ. ευρώ.
Η έρευνα υπολογίζει, επίσης, σε 20% την αύξηση των καθαρών απωλειών θέσεων εργασίας κατά το διάστημα 2019-2022, καθώς οι όποιες δημιουργούμενες θέσεις εργασίας από την οικονομία διαμοιρασμού δεν περιορίζουν τις συνολικές απώλειες που δημιουργούνται σε επίπεδο οικονομίας. Επιπλέον, οι συνεχώς αυξανόμενες θέσεις εργασίας που χάνονται θέτουν ζητήματα αναφορικά με την αλλοίωση της ποιότητας του εργασιακού μοντέλου του τουριστικού προϊόντος της χώρας.
Πώς τα Airbnb έστειλαν τα ενοίκια στα ύψη
Υπάρχει, όμως, ακόμα μια διάσταση, που δεν αφορά (μόνο) στα κρατικά ταμεία και στους επαγγελματίες του κλάδου: το κόστος στέγης.
Η έρευνα επί της ουσίας επιβεβαίωσε την εκτίμηση ότι το υψηλότερο έσοδο από μισθώσεις τύπου Airbnb αφαιρεί από την αγορά των μακροχρόνιων μισθώσεων χιλιάδες ακίνητα, με αποτέλεσμα τα λίγα εναπομείναντα να «παίζουν» πλέον σε απαγορευτικές τιμές για μια μεγάλη μερίδα πολιτών. Αν και το φαινόμενο αυτό ατόνησε την περίοδο της πανδημίας, από φέτος πάλι, με την «έκρηξη» του τουρισμού, η στέγη ξανάγινε δυσεύρετη και πανάκριβη, ειδικά σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς.
Για παράδειγμα, στη Ρόδο ένα συμβατικό ενοίκιο διαμορφώνεται στα 8,43 ευρώ ανά τ.μ., όταν το ίδιο ακίνητο για βραχυχρόνια μίσθωση μπορεί να δοθεί με 63,26 ευρώ/τ.μ., δηλαδή 8 φορές πάνω! Αντίστοιχα, στο Κουκάκι, όπου ήδη τα ενοίκια έχουν «τσιμπήσει» στα περίπου 10 ευρώ/τ.μ., οι βραχυχρόνιες μισθώσεις αποφέρουν τα τετραπλάσια.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση αλλά και οι επαγγελματίες του τουρισμού αναδεικνύουν και τις κοινωνικές επιπτώσεις, όπως η αλλοίωση των αστικών χαρακτηριστικών, της τοπικής φυσιογνωμίας και της πολιτιστικής ταυτότητας εκεί όπου παρατηρείται υπερσυγκέντρωση βραχρυχρόνιων μισθώσεων, η σημαντική επιβάρυνση στη διαχείριση των απορριμμάτων στα αστικά κέντρα και σε επίπεδο κατανάλωσης ενέργειας, η ανισορροπία μεταξύ τουριστικού και οικιστικού περιβάλλοντος.