Τη βούληση της κυβέρνησης να ξεμπλοκάρει μεγάλα έργα διαχείρισης απορριμμάτων που πρόκειται να υλοποιηθούν με τη μέθοδο της σύμπραξης δημοσίου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), καταδεικνύει η απόφαση της διυπουργικής επιτροπής να εγκρίνει την κατασκευή μονάδας επεξεργασίας αποβλήτων που θα εξυπηρετήσει αρκετούς δήμους της δυτικής Θεσσαλονίκης.
Ο διαγωνισμός για την κατασκευή της νέας μονάδας, η οποία με δυναμικότητα 300.000 τόνων ανά έτος θα είναι η μεγαλύτερη στην Ελλάδα, αναμένεται να ξεκινήσει έως το τέλος του έτους. Τη διενέργεια του διαγωνισμού θα αναλάβει ο Φορεάς Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας.
Η νέα μονάδα θα καλύψει τις ανάγκες διαχείρισης απορριμμάτων των δήμων Αμπελοκήπων, Μενεμένης, Βόλβης, Δέλτα, Κορδελιού, Ευόσμου, Λαγκαδά, Νεάπολης, Συκεών, Παύλου Μελά, Χαλκηδόνας, Ωραιοκάστρου και τμήμα του δήμου Θεσσαλονίκης.
Σύμφωνα με κυβερνητικά στελέχη, ο προϋπολογισμός του έργου, το οποίο θα χωροθετηθεί από την Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, ανέρχεται σε περισσότερα από 100 εκατομμύρια ευρώ. Η νέα μονάδα θα χρηματοδοτηθεί σε ποσοστό 60% από ευρωπαϊκούς πόρους και σε 40% από ιδιωτικά κεφάλαια.
Το βασικό οικονομικό κριτήριο επιλογής αναδόχου θα είναι το χαμηλότερο τέλος εισόδου που θα καταβάλλουν οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ ο ανάδοχος θα έχει τη δυνατότητα να καθορίσει την τεχνολογία που θα χρησιμοποιήσει. Δεν αποκλείεται, όπως έχει συμβεί σε πολλά έργα διαχείρισης αποβλήτων, να υπάρχει και η δυνατότητα παραγωγής ενέργειας από τα σκουπίδια που θα καταλήγουν στη μονάδα.
Η κατασκευή του έργου είχε παγώσει από την προηγούμενη κυβέρνηση για περισσότερα από δύο χρόνια, παρά το γεγονός ότι είχε εγκριθεί και είχε ενταχθεί στον περιφερειακό σχεδιασμό. Η προηγούμενη κυβέρνηση ωστόσο, ουδέποτε έλαβε οριστική απόφαση για το εάν η μονάδα πρέπει να κατασκευαστεί ως δημόσιο έργο ή με τη μέθοδο ΣΔΙΤ.
Το ίδιο συνέβη άλλωστε με σειρά έργων που επρόκειτο να κατασκευαστούν με ΣΔΙΤ, γεγονός που προκάλεσε σοβαρές καθυστερήσεις και έθεσε σε αμφιβολία την επίτευξη των στόχων για τη διαχείριση απορριμμάτων που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ενδεικτικά παραδείγματα αποτελούν οι ακυρώσεις έργων στην Αττική, την Κέρκυρα, την Πάτρα και την Αλεξανδρούπολη. Τα μοναδικά έργα ΣΔΙΤ που υλοποιήθηκαν από το 2015 και λειτουργούν είναι οι μονάδες διαχείρισης απορριμμάτων στη Δυτική Μακεδονία και τα Ιωάννινα. Πριν από λίγους μήνες και αφού προηγήθηκε καθυστέρηση ετών, δόθηκε έγκριση για την κατασκευή μονάδων στην Πελοπόννησο και την Ηλεία.
Για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχει θέσει η ΕΕ για το 2030 σε ό,τι αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων, θα πρέπει να υλοποιηθούν επενδύσεις που αγγίζουν τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ την επόμενη δεκαετία.
Η Ελλάδα παραμένει ουραγός σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεδομένου πως πάνω από το 80% των δημοτικών αποβλήτων καταλήγει σε χωματερές (ΧΥΤΑ) και μόλις το 19% ανακυκλώνεται. Μόνο η Μάλτα έχει χειρότερη επίδοση, ενώ ανάλογη εικόνα στην Ευρώπη των 28 παρουσιάζουν η Κύπρος, η Ρουμανία και η Κροατία.
Σύμφωνα με τους στόχους της ΕΕ, έως το τέλος του 2020 τα κράτη μέλη θα πρέπει να ανακυκλώνουν το 50% των δημοτικών απορριμμάτων. Ο στόχος για το 2030 είναι ακόμα πιο φιλόδοξος, καθώς θα πρέπει να ανακυκλώνεται το 65% των δημοτικών απορριμμάτων, το 75% των απορριμμάτων συσκευασίας (πλαστικές σακούλες, συσκευασίες φαγητού, κτλ) ενώ μόλις το 10% των σκουπιδιών θα πρέπει να καταλήγει σε χώρους ταφής.
Υπενθυμίζεται ότι αύριο Τρίτη, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης θα επισκεφθεί την Ήπειρο, στο πλαίσιο περιοδειών του σε περιφέρειες της Ελλάδας, με στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων και την προβολή καλών πρακτικών. Πρώτος σταθμός της επίσκεψής του θα είναι η μονάδα επεξεργασίας αστικών στερεών αποβλήτων στο Ελευθεροχώρι Ιωαννίνων, ένα έργο που χρησιμοποιεί την τελευταία λέξη της τεχνολογίας στη μηχανική των απορριμμάτων, ενώ το εργοστάσιο κατασκεύασε η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Η ανάκτηση ενέργειας από τα απόβλητα γίνεται με χρήση ήπιων τεχνολογιών αναερόβιας χώνευσης των οργανικών, πρακτική που προβλέπεται στον ΕΣΔΑ ως η ενδεικνυόμενη ενεργειακή αξιοποίηση αποβλήτων. Ταυτόχρονα με τις σύγχρονες τεχνολογίες διαχείρισης απορριμμάτων, χρησιμοποιεί υπερσύγχρονο πληροφοριακό σύστημα τόσο για την εσωτερική παρακολούθηση και έλεγχο της μονάδας, όσο και για τις εμπορικές της λειτουργίες (ζύγιση και χρέωση, κατηγοριοποίηση και πώληση ανακυκλώσιμων) με ταυτόχρονη ενημέρωση της αναθέτουσας αρχής που είναι η Περιφέρεια Ηπείρου.
Σημειώνεται ότι η μονάδα επεξεργασίας ψηφίστηκε από τον τεχνικό κόσμο της χώρας ως «το έργο της χρονιάς 2018». Για τον λόγο αυτό, ο πρωθυπουργός θα συνοδεύεται από τους περιφερειάρχες Ρόδη Κράτσα και Παναγιώτη Νίκα, οι περιφέρειες των οποίων αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα στη διαχείριση απορριμμάτων. Έτσι, θα μπορέσουν ιδίοις όμμασιν να διαπιστώσουν τις βέλτιστες πρακτικές που θα μπορέσουν οι ίδιοι να προτείνουν και να ενσωματώσουν οι περιφέρειές τους.
Η συγκεκριμένη μονάδα έχει καταστεί ήδη σημείο αναφοράς στο πλαίσιο της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μαθητών, συμβάλλοντας έτσι στην αλλαγή νοοτροπίας που ταύτιζε ως τώρα τις μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων με επικίνδυνες χωματερές.