Τις τελευταίες βδομάδες παρατηρείται παγκόσμια (και στην χώρα μας) μια σημαντικότατη αύξηση των κρουσμάτων κορωνοϊού, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι η πανδημία είναι ακόμη παρούσα ως πρόβλημα δημόσιας υγείας.
Στις ΗΠΑ ανιχνεύονται τον καιρό αυτό περίπου 1.000.000 κρούσματα την ημέρα. Επίσης, τα τελευταία δυο χρόνια η λοίμωξη παρουσιάζει δυο κύματα κατ’ έτος, σε αντίθεση με τον ιό της γρίπης που παρουσιάζει μόνο ένα. Ο κορωνοϊός και σε αυτό το στοιχείο του δεν είναι σαν τη γρίπη που απαιτεί ένα ετήσιο εμβόλιο.
Γνωρίζουμε πλέον ότι οι ενισχυτικές δόσεις του εμβολίου προστατεύουν μόνο για 4-6 μήνες από σοβαρή λοίμωξη και νοσηλεία. Για τις ομάδες επομένως υψηλού κινδύνου να αναπτύξουν βαριά νόσο, να νοσηλευθούν ή να χάσουν την ζωή τους απαιτούνται δυο δόσεις επικαιροποιημένων εμβολίων κάθε χρόνο και όχι μία όπως στη γρίπη.
Η αύξηση των κρουσμάτων κορωνοϊού συνεισφέρει και στην αύξηση των περιστατικών χρόνιου κόβιντ, ένα επίσης σημαντικό σωρευτικό πλέον πρόβλημα δημόσιας υγείας από τα αλλεπάλληλα κύματα της λοίμωξης. Μελέτη που δημοσιεύθηκε μόλις πριν ένα μήνα σε κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό παρέχει επιστημονικά δεδομένα ότι το εμβόλιο προστατεύει και κατά την χρόνιου κόβιντ (Xie et al, N Engl J Med 2024 391:515, 2024).
Η μελέτη συνέκρινε τα αρχεία υγείας περισσότερων από 440.000 ασθενών που είχαν μολυνθεί από τον κορωνοϊό με αυτά 4 εκατομμυρίων μη μολυσμένων ατόμων. Μεταξύ των ατόμων που προσβλήθηκαν από κορωνοϊό κατά την εποχή του στελέχους Δέλτα, το 5,3% όσων εμβολιάστηκαν και το 9,5% όσων δεν εμβολιάστηκαν ανέπτυξαν χρόνια συμπτώματα κόβιντ. Επίσης, μεταξύ των εμβολιασμένων ατόμων που νοσήσαν κατά την εποχή του στελέχους Όμικρον του κορωνοϊού, αυτοί οι αριθμοί μειώθηκαν στο 3,5% και στο 7,8% αντίστοιχα. Αν και οι προστατευτικοί μηχανισμοί κατά του χρόνιου κόβιντ των εμβολίων δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητοί, αποδίδονται κυρίως στη σημαντικότατη μείωση του ρυθμού αναπαραγωγής του ιού και του ιικού φορτίου στους ασθενείς που εμβολιάζονται.
Η παρατηρούμενη διεθνώς αλλά και στη χώρα μας μείωση του εμβολιασμού είναι ανησυχητική, η ζωή με μια πάθηση όπως το χρόνιο κόβιντ μπορεί να είναι εξουθενωτική. Ως εκ τούτου, η εκπαίδευση και η παροχή συμβουλών σε ασθενείς και γιατρούς για την αύξηση του εμβολιασμού είναι κρίσιμη, ιδιαίτερα με τον ερχομό του φθινοπώρου και του χειμώνα. Η πολιτεία και οι φορείς υγείας ολιγωρούν αδικαιολόγητα. Η πανδημία είναι ακόμη παρούσα και η συσσώρευση ασθενών με χρόνιο κόβιντ μια μεγάλη πρόκληση για το σύστημα υγείας.
Οι άνω των 65, οι ανοσοκατασταλμένοι, οι ασθενείς με καρδιαγγειακά, πνευμονολογικά και μεταβολικά νοσήματα οι νεοπλασματικοί ασθενείς και οι μεταμοσχευμένοι οφείλουν να εμβολιαστούν στις αρχές του φθινοπώρου με το αναμενόμενο επικαιροποιημένο εμβόλιο του κορωνοϊού, παράλληλα με τον αντιγριπικό εμβολιασμό τους. Τα νέα ενισχυτικά, επικαιροποιημένα εμβόλια κατά των στελεχών KP.2 και .3 των Pfizer και Moderna θα είναι διαθέσιμα την πρώτη εβδομάδα του Σεπτεμβρίου. Αναμένεται στον ίδιο χρονικό διάστημα και το επικαιροποιημένο εμβόλιο της Novavax κατά του στελέχους JN.1
Ένας ασφαλής τρόπος να μην μολυνθούμε είναι η χρήση μάσκας KN95 στους κλειστούς χώρους συνωστισμού όπως τα μέσα μαζικής μεταφοράς αλλά δυστυχώς λίγοι από αυτούς που κινδυνέψουν περισσότερο από τον ιό την χρησιμοποιούν. Και βέβαια ελάχιστα έχουν γίνει για την βελτίωση της ποιότητας του αέρα ή του εξαερισμού σε κλειστούς χώρους που συνωστίζονται πολλά άτομα. Πραγματοποιούνται εκδηλώσεις σε εσωτερικούς χώρους με πλήθος κόσμου με την πεποίθηση ότι ο ιός έχει εξαφανιστεί, αλλά αυτός είναι παρών και μολύνει διαρκώς.