Οι περιπτώσεις των εικονικών εμβολιασμών και της έκδοσης ψευδών πιστοποιητικών έχουν σημάνει «συναγερμό» στις υγειονομικές -και όχι μόνο- Αρχές της χώρας.
Ο κίνδυνος είναι σαφής: Με το ψευδές πιστοποιητικό, για παράδειγμα, ένας ανεμβολίαστος υγειονομικός θα μπορεί να εξακολουθήσει να κουράρει ασθενείς, εκθέτοντας σε κίνδυνο τόσο τον ίδιο όσο και τους ανθρώπους που νοσηλεύονται ή σπεύδουν σε εξωτερικά ιατρεία. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι αν ένα τέτοιο φαινόμενο λάμβανε σημαντικές διαστάσεις τότε θα έφτανε να επηρεάζει την επιδημιολογική εικόνα της χώρας.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, οι περιπτώσεις ύποπτων πιστοποιητικών εμβολιασμού που εξετάζονται είναι μετρημένες στα δάχτυλα. Πρόκειται για 30-40 πιστοποιητικά εμβολιασμού για τα οποία χτύπησε «καμπανάκι» και ήδη διερευνώνται. Πώς όμως εκδίδονται αυτά τα πιστοποιητικά; Συμμετέχουν κάποιοι… σκοτεινοί χάκερ ή είναι κάτι πολύ πιο απλό;
Εικονικοί εμβολιασμοί: Πώς βγαίνουν τα ψευδή πιστοποιητικά
«Μέχρι στιγμής δεν πρόκειται για φαινόμενο που έχει λάβει διαστάσεις. Να διευκρινίσουμε ότι μιλάμε για τον ανθρώπινο παράγοντα. Δηλαδή, για έναν άνθρωποι που ψευδώς βεβαιώνει κάτι, εν προκειμένω έναν εμβολιασμό» αναφέρει στο iefimerida.gr ο κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, από το υπ. Ψηφιακής Διακυβέρνησης.
«Επομένως, είναι προφανές ότι δεν έχει να κάνει με κάποιο μηχανογραφικό πρόβλημα ή με τρωτότητα του συστήματος. Είναι ακριβώς όπως συμβαίνει κάποιες φορές με επιδόματα αναπηρίας. Πρόκειται για κάποιον ειδικό που δίνει ψευδή βεβαίωση για τον πελάτη του. Υπάρχουν στοιχεία που είναι προς αξιολόγηση και αξιοποίηση, ώστε να εξετάσει κανείς αν υπάρχει πρόβλημα» προσθέτει ο κ. Αναγνωστόπουλος, ο οποίος είναι και καθηγητής στο Τμήμα Πληροφορικής και Τηλεματικής του Χαροκοπείου Πανεπιστημίου στο αντικείμενο των Πληροφοριακών Συστημάτων και Προσομοίωσης.
Ειδικός ασφαλείας ψηφιακών συστημάτων, μιλώντας στο iefimerida.gr, δείχνει να επιβεβαιώνει την παραπάνω, επίσημη θέση: «Δεν πρόκειται για χάκερ, ούτε για ηλεκτρονικό έγκλημα. Γι’ αυτό και δεν ενεπλάκη το τμήμα Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος. Δεν “έσπασε” κάποιος τα συστήματα του gov.gr. Είναι μια κοινή απάτη. Κάποιος κάνει εικονικό εμβολιασμό και κάποιος άλλος, ο λειτουργός σε αυτή την περίπτωση, βεβαιώνει ψευδώς ότι έγινε κανονικός εμβολιασμός».
Πώς θα εντοπιστούν τα «μαϊμού» πιστοποιητικά
Αρκετοί εκ των ανεμβολίαστων που θα επιλέξουν το μονοπάτι του εικονικού εμβολιασμού προφανώς πιστεύουν ότι δεν θα έχουν συνέπειες. Οι αρμόδιοι φορείς για τον έλεγχο του φαινομένου έχουν διαφορετική άποψη.
«Αυτό που πολλοί δεν λαμβάνουν υπόψιν είναι ότι η διαδικασία της έκδοσης των πιστοποιητικών εμβολιασμού είναι ψηφιακή. Επομένως υπάρχουν δεδομένα, “τρέχουμε” σενάρια, είναι στοιχεία απτά, στα οποία μπορούμε να ανατρέξουμε» λέει, από την πλευρά του, στο iefimerida.gr ο κ. Άγγελος Μπίνης, διοικητής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας.
«Όταν λέμε “τρέχουμε σενάρια” εννοούμε το εξής: Ας σκεφτούμε, για παράδειγμα, τις εφημερίδες. Πώς θα μπορούσε να διαπιστώσει ένας φορέας αν κάποιες δηλώνουν ψευδή στοιχεία όπως υψηλότερη κυκλοφορία από την πραγματική; Θα έβλεπε ποιες έχουν αυξομειώσεις στο τιράζ τους π.χ. άνω του 30%. Με αυτόν τον τρόπο εντοπίζονται ανώμαλα μοτίβα (irregularities), τα οποία μάλιστα μπορούν να βοηθήσουν να ώστε να δρα κάποιος και προληπτικά» προσθέτει ο κ. Μπίνης.
Οι 3 μεγάλες «παγίδες»
Σύμφωνα με τον διοικητής της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, ένα από τα συνήθη λάθη που κάνουν αυτά τα άτομα είναι ότι «είναι αναγκασμένα να “ανοίξουν” την πληροφορία. Παύει από ένα σημείο να είναι μυστικό, 2 ή 3 ανθρώπων. Επομένως ξεκινά ένας θόρυβος και μπορεί να ακολουθήσει μια καταγγελία».
Οι μηχανισμοί που επιτηρούν το δίκτυο εμβολιασμού έχουν όμως και άλλους «άσσους» στα μανίκια τους, καθώς είναι δυνατόν να εντοπιστούν αυτά τα «ανώμαλα μοτίβα». Ποια είναι αυτά; Σύμφωνα με πληροφορίες του iefimerida.gr, τα σημεία που χτυπούν «καμπανάκι» στις Αρχές για εικονικούς εμβολιασμούς είναι τα εξής:
εμβολιαστικά κέντρα, κυρίως στην περιφέρεια, όπου σπεύδουν μαζικά πολίτες με μόνιμη κατοικία σε άλλες περιοχές
υγειονομικοί (ιατροί/νοσηλευτές) που καταχωρίζουν ασυνήθιστα μεγάλους αριθμούς εμβολιασμών
εμβολιασμοί που καταχωρίζονται σε «ύποπτες» ώρες ή και εκτός ωραρίου
«Είναι όλα στο σύστημα, θα έχουν ποινικές και πειθαρχικές συνέπειες»
Ο διοικητής της ΕΑΔ κ. Άγγελος Μπίνης επισημαίνει ότι «η απάτη δεν είναι στατική. Αλλάζουν μεθόδους, και γι’ αυτό αλλάζουμε διαρκώς και την προσέγγισή μας. Όμως το μήνυμα είναι σαφές. Η δημόσια διοίκηση, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, οι Αρχές ελέγχου έχουν τα κατάλληλα εργαλεία ώστε να τεκμηριώσουν την ενοχή των εμπλεκομένων. Θα έχουν ποινικές και πειθαρχικές συνέπειες» εξηγεί.
«Ο ρόλος της πληροφορικής είναι ότι αφού υπάρχουν ψηφιακά ίχνη μπορεί και να δοθεί η δυνατότητα σε κάποιον να εστιάσει τον έλεγχό του σε μια συγκεκριμένη περίπτωση» λέει ο κ. Δημοσθένης Αναγνωστόπουλος, Γενικός Γραμματέας Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης.
«Το τονίζουμε, η διαδικασία είναι ψηφιακή, υπάρχουν ψηφιακά ίχνη. Επομένως μπορούμε να ξέρουμε τι έχει γίνει ακόμα και πριν. Και κατασταλτικά όμως θα το κυνηγήσουμε το θέμα. Πρέπει ο κόσμος να καταλάβει, όποιος δηλαδή βάζει τέτοιες σκέψεις στο νου του, πως είναι όλα εκεί, στο σύστημα. Είναι όλα εκεί και τα βρίσκουμε» καταλήγει ο κ. Αναγνωστόπουλος.