Στις 15 Οκτωβρίου, κάθε χρόνο, είναι η Παγκόσμια Ημέρα του Λευκού Μπαστουνιού:
Το λευκό μπαστούνι είναι το τεχνικό βοήθημα που χρησιμοποιούν τα άτομα με πρόβλημα όρασης για να εντοπίζουν και να αποφεύγουν τα εμπόδια στην πορεία τους, στην προσπάθεια τους να κινούνται ανεξάρτητα και με ασφάλεια.
Η ιστορία του λευκού μπαστουνιού ξεκινά μετά τη λήξη του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου στην Αμερική, όπου αναπτύχθηκε ένα κίνημα αποκατάστασης και επανένταξης των ατόμων που τυφλώθηκαν από ατυχήματα κατά τη διάρκεια του πολέμου. Το κίνημα αυτό ξεκίνησε από τον οφθαλμίατρο Richard Hoover. Ποιος θα το πίστευε ότι, εκατό χρόνια αργότερα, σ’ ένα κόσμο εξελιγμένο, με επιστήμονες που έστειλαν τους ανθρώπους στο διάστημα και έφτιαξαν ρομπότ που διαβάζουν τη σκέψη, οι τυφλοί θα χρησιμοποιούσαμε ακόμη το ίδιο μπαστούνι, προσπαθώντας να περπατήσουμε σε πεζοδρόμια γεμάτα λακκούβες και εμπόδια –αν υπάρχουν πεζοδρόμια!- και δεν θα ήμασταν ακόμη ανεξάρτητοι, ασφαλείς και αυτοεξυπηρετούμενοι, σ’ ένα κόσμο όπου οι περισσότεροι εξακολουθούν να θεωρούν τους ανάπηρους ανίκανους.
Δεν βλέπω, βλέπεις όμως εσύ: Θέλεις να με βοηθήσεις; Όταν με συναντήσεις, μπορείς να το κάνεις ανθρώπινα και αποτελεσματικά, αν θυμηθείς ότι :
- Μόνο εμείς οι τυφλοί κρατάμε λευκό μπαστούνι και αυτό για να περπατάμε με ασφάλεια, όχι για να διαφημίζουμε την αναπηρία μας, να παίζουμε ή να ζητιανεύουμε.
- Είμαστε συνηθισμένοι άνθρωποι, σαν κι εσάς. Απλά, δεν βλέπουμε. Μη μας υποτιμάτε. Μεγαλώνουμε, παίζουμε, τρέχουμε, διαβάζουμε, γράφουμε, σπουδάζουμε, δουλεύουμε, κλαίμε, γελάμε, ερωτευόμαστε, δημιουργούμε, «σερφάρουμε», κάνουμε chat, … ,όπως ΕΣΥ!
- Στο αφιλόξενο μέρος που ζούμε, πιο εύκολα θα περπατήσω μαζί σου, παρά με το μπαστούνι ή με το Σκύλο Οδηγό μου. Όμως, μη με πιάνεις από τον ώμο ή απ’ το μπράτσο. Άσε με να πιάσω εγώ το δικό σου μπράτσο. Έτσι, θα καταλαβαίνω, θα το νιώθω, πότε σταματάς, πότε στρίβεις, πότε ανεβαίνεις ή κατεβαίνεις.
- Μη ρωτάς το άτομο που με συνοδεύει: : «Πώς τον λένε;», «Τι θέλει να ψωνίσει;», «Ποιο φαγητό του αρέσει;», «Πού θέλει να πάει;». Ρώτα απευθείας εμένα. Ξέρω να σου απαντήσω! Και μίλα μου κανονικά, μην αλλάζεις τον τόνο της φωνής σου χωρίς λόγο.
- Μην αποφεύγεις τις λέξεις «βλέπω», «κοιτάζω», «τυφλός». Τις μεταχειρίζομαι κι εγώ. Βλέπω με τις υπόλοιπες αισθήσεις μου: αγγίζω, ακούω, μυρίζω, γεύομαι, καταλαβαίνω, αισθάνομαι.
- Σύστησε με στο περιβάλλον μας. Θέλω να γνωρίσω ποιος είναι στην τάξη, στο τραπέζι ή στο δωμάτιο μαζί μου. Μίλησε μου όταν μπαίνεις. Πες μου ότι φεύγεις. Μη με αφήνεις να μιλάω μάταια σε κάποιον που δεν είναι κοντά μου.
- Οδήγησε το χέρι μου σε μια καρέκλα. Πες μου πού είναι η πόρτα, η τουαλέτα, το παράθυρο ή αν υπάρχουν εμπόδια στο πάτωμα. Δε θέλω να κάνω ζημιές, γιατί μπορώ να μην κάνω.
- Βοήθησε με διακριτικά στο τραπέζι και πες μου για το φαγητό στο πιάτο μου. Χρησιμοποίησε το πιάτο μου σαν «ρολόι» και εξήγησέ μου σε ποια «ώρα» είναι το κάθε είδος του φαγητού μου. Πες μου: «η σαλάτα σου είναι στις 6, οι πατάτες στις 12». Πες μου πού είναι το ποτήρι μου , για να το… «δω» και εγώ όταν το χρειαστώ.
- Μου αρέσουν οι αθλητικές εκδηλώσεις, το θέατρο και ο κινηματογράφος, φτάνει να με βοηθάς να καταλαβαίνω τι γίνεται, περιγράφοντας και διαβάζοντας μου όσα δεν μπορώ να δω.
- Μου αρέσουν οι εκδρομές και τα πάρτι. Πάρε με στην παρέα σου και γνώρισε με στους καλεσμένους σου. Ξέρω να συμπεριφέρομαι. Αν υστερώ σε κάτι βοήθησε με. Δε θέλω τον οίκτο σου αλλά τη φιλία σου! Μη μιλάς για τη «θαυματουργή αντίληψη» των τυφλών. Μην ξεχνάς ότι όσα έμαθα είναι αποτέλεσμα σκληρής προσπάθειας και εργασίας…
- Αν έχεις περιέργεια, θα μιλήσω μαζί σου για το πρόβλημα μου αλλά όχι μόνο γι’ αυτό, γιατί για μένα είναι μια παλιά ιστορία! Έχω τόσα άλλα ενδιαφέροντα, χόμπι και απορίες όπως και εσύ!
Γίνε φίλος μου. Όχι παρατηρητής.
Βαγγέλης Αυγουλάς
▪️ Δικηγόρος, Μέλος Δ.Σ. του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών
▪️ Πρόεδρος της Α.Μ.Κ.Ε. «Με Άλλα Μάτια»
▪️ Τακτικός Εκπρόσωπος στην Ελλάδα της Διεθνούς Οργάνωσης Views για νέους με προβλήματα