«Πιστεύω, το βράδυ της 9ης Ιουνίου, το ΠΑΣΟΚ θα είναι στη θέση της ουσιαστικής αξιωματικής αντιπολίτευσης, με ισχυρό εκλογικό ποσοστό», δήλωσε σε συνέντευξή του ο Νίκος Παπανδρέου.
Ο ευρωβουλευτής και εκ νέου υποψήφιος ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ Νίκος Παπανδρέου δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Σίγουρα το ποσοστό μας πρέπει να είναι αρκετά πάνω από αυτό των διπλών εθνικών εκλογών του 2023, ώστε να μας επιτρέψει την επομένη των εκλογών να λέμε βάσιμα ότι είμαστε οιονεί κυβέρνηση».
«Δεν αρμόζει», προσθέτει, «στην ιστορική κληρονομιά του ΠΑΣΟΚ και του ιδρυτή μας Ανδρέα Παπανδρέου μια σημειακή αύξηση των ποσοστών ή η μετρημένη διαχείριση των πολιτικών μας φιλοδοξιών. Θέλουμε να φέρουμε την ανατροπή και την αλλαγή. Με αυτόν τον τρόπο θα καταφέρουμε να συσπειρώσουμε προοδευτικές δυνάμεις που αυτή τη στιγμή απέχουν ή είναι εγκλωβισμένες και παράλληλα θα πείσουμε τους Έλληνες πολίτες ότι έχουμε κυβερνητικό πρόγραμμα, άμεσα υλοποιήσιμο, από τις επόμενες κιόλας εθνικές εκλογές».
Στο ευρωπαϊκό πεδίο, ο κ. Παπανδρέου ζητάει την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ώστε μια προοδευτική πλειοψηφία να μπορέσει να προωθήσει ένα ευρωομόλογο, ως συνέχεια του Ταμείου Ανάκαμψης.
«Το ευρωομόλογο είναι το κοινό μας μέλλον», τονίζει, «και πρέπει στο τέλος της επόμενης πενταετίας να έχουμε κανονικοποιήσει έναν κοινά αποδεκτό μηχανισμό».
Θεωρεί «επιτακτικό» για την Ευρώπη να επενδύσει στην άμυνα, «χωρίς ωστόσο η επένδυση αυτή να συνιστά και αφαίρεση πόρων από την Πολιτική Συνοχής ή απίσχνανση της κοινωνικής διάστασης της Ε.Ε».
Η πράσινη μετάβαση πρέπει να προχωρήσει, σημειώνει, γιατί μας αφορά όλους και «πρέπει να εμπλέξουμε ακόμη περισσότερο τον βιομηχανικό τομέα στην επίτευξη των κλιματικών στόχων».
Στο ερώτημα ποιο θα ήταν το επόμενο βιβλίο του μετά την εμπειρία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, απαντά ότι θα «ξαναζωντάνευε» τους μεγάλους Σοσιαλιστές ηγέτες, όπως ο Φρανσουά Μιτεράν, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Βίλι Μπραντ και ο Ούλωφ Πάλμε, με τα ερωτήματα αν θα μπορούσαν οι ευρωπαϊκοί λαοί να τους εμπιστευτούν και πάλι στην εποχή του Διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και ποιες απαντήσεις θα έδιναν σήμερα στα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την Ευρώπη.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Νίκου Παπανδρέου:
Ερώτηση: Η δημιουργία του Ταμείου Ανάκαμψης έσπασε το «ταμπού» του κοινού δανεισμού. Βλέπετε να υπάρξει συνέχεια με κάποιο είδος ευρωομολόγου, δεδομένων των υψηλών χρεών πολλών ευρωπαϊκών χωρών και της χαμηλής ανταγωνιστικότητας της ΕΕ;
Απάντηση: Αν το ΕΛΚ καταφέρει και πλειοψηφήσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, εκτιμώ ότι η όποια συζήτηση για την έκδοση ευρωομολόγου θα σταματήσει, ιδίως αν για την εκλογή του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής συμμαχήσει με ευρωσκεπτικιστικές, ακροδεξιές δυνάμεις. Γι' αυτό ζητάμε την εκλογική ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος, ώστε από προνομιακή θέση να πετύχει μια προοδευτική πλειοψηφία που θα μπορέσει να προωθήσει το ευρωομόλογο. Η Ε.Ε. προσέφυγε στον κοινό δανεισμό του Ταμείου Ανάκαμψης, διότι έγινε αντιληπτή η κοινή απειλή που σηματοδότησε για τις ευρωπαϊκές οικονομίες το ξέσπασμα της πανδημίας. Όμως, τέτοιου είδους κοινοί μηχανισμοί δεν πρέπει να υπάρχουν μόνο εκ των υστέρων, αφού δηλαδή έχει «συμβεί το κακό», όπως π.χ. έγινε στην περίπτωση του ESM. Πρέπει να θεσπιστούν προληπτικοί μηχανισμοί, που θα επιτρέψουν στα μέλη της ευρωζώνης την πρόσβαση στον φθηνό δανεισμό ως ένα άλμα σύγκλισης, αλλά και αλληλεγγύης. Είναι ετεροβαρές από τη μία να ζητάς την τήρηση κοινών δημοσιονομικών κανόνων και από την άλλη να αφήνεις ένα κράτος μέλος έρμαιο των αγορών. Το ευρωομόλογο είναι το κοινό μας μέλλον και πρέπει στο τέλος της επόμενης πενταετίας να έχουμε κανονικοποιήσει έναν κοινά αποδεκτό μηχανισμό.
Το Ταμείο Ανάκαμψης είναι, επίσης, ένα στοίχημα για την ψηφιακή και την πράσινη μετάβαση. Προχωρούν ικανοποιητικά αυτοί οι μετασχηματισμοί;
Τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής καταδεικνύουν ότι οι ρυθμοί στην πράσινη και στην ψηφιακή μετάβαση στο σύνολο της Ε.Ε. είναι σχετικά χαμηλοί. Συνδυαστικά, οι στόχοι και τα ορόσημα της πράσινης και της ψηφιακής μετάβασης έχουν ολοκληρωθεί μόλις στο 17%, ενώ το υπόλοιπο 83% μένει ανεκπλήρωτο κι ενώ απομένουν μόλις δύο χρόνια από τη λήξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας το 2026. Οι παραπάνω επιδόσεις οδηγούν αναπόφευκτα στο συμπέρασμα ότι πρέπει αμέσως μετά τις ευρωεκλογές να ξεκινήσει η συζήτηση σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για ένα νέου είδους Ταμείο Ανάκαμψης, το οποίο θα έχει προτεραιότητα τη βέλτιστη απορροφητικότητα πόρων και την υλοποίηση στόχων και οροσήμων που σχετίζονται με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, ειδικά για τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. που δεν κατάφεραν να πετύχουν υψηλές επιδόσεις. Για να το πω απλά: Δεν πρόκειται η υλοποίηση των στόχων της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας να καταστεί εφικτή όσο παρουσιάζονται καθυστερήσεις στην πράσινη μετάβαση μεταξύ των κρατών-μελών της Ε.Ε. Δίχως ψηφιακή μετάβαση δεν θα μπορέσουμε ως Ε.Ε. να καταστούμε «ένωση καινοτομίας» και να αντέξουμε στον ανταγωνισμό έναντι των ΗΠΑ και της Κίνας.
Παρακολουθώντας ως μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος την πορεία της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας, πιστεύετε ότι θα προχωρήσει όπως έχει προβλεφθεί ή θα κινδυνεύσει από μια άνοδο των ακροδεξιών δυνάμεων;
Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία θα προχωρήσει όσο κι αν δεν το θέλουν οι ακροδεξιές δυνάμεις και φωνές της Ευρώπης. Η κριτική τους στηρίζεται σε δύο πυλώνες: Από τη μία πλευρά στην άρνηση του επείγοντος ή και εξ ολοκλήρου της κλιματικής αλλαγής. Από την άλλη στην επίδειξη ενός «εθνικού εγωισμού» που σχετίζεται με την ανεξέλεγκτη λειτουργία των εθνικών βιομηχανιών, καθώς και του αγροτικού τομέα. Η ομάδα των Σοσιαλιστών και των Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρωτοστάτησε στη θέσπιση της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και είμαστε περήφανοι για αυτό. Δεν σημαίνει όμως ότι εξαντλείται το περιθώριο παρεμβάσεων που πρέπει να γίνουν, όπως έγινε πρόσφατα με την ψήφιση του νόμου για την αποκατάσταση της φύσης. Πρέπει να πείσουμε τις ευρωπαϊκές κοινωνίες ότι οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής μάς αφορούν όλους και είναι καταστροφικές· ότι δεν πρέπει να αφήσουμε κανέναν πίσω, είτε πρόκειται για νοικοκυριά, είτε πρόκειται για τους εργαζόμενους και τους αγρότες· ότι πρέπει να εμπλέξουμε ακόμη περισσότερο τον βιομηχανικό τομέα στην επίτευξη των κλιματικών στόχων· ότι πρέπει να μειώσουμε την εξάρτησή μας από ρυπογόνες πηγές ενέργειας, να επενδύσουμε στις ΑΠΕ να εξασφαλίσουμε υψηλή ποιότητα ζωής στους ευρωπαίους πολίτες. Και το κυριότερο: Η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία να πετύχει τον βέλτιστο βαθμό κοινωνικής γείωσης να πείσουμε ότι οι κλιματικοί στόχοι συνυφαίνονται άρρηκτα με τους στόχους ενός ισχυρού κοινωνικού κράτους που προστατεύει τους Ευρωπαίους πολίτες από νέες πηγές κινδύνων και απειλών.
Γίνεται συζήτηση για την έκδοση ευρωομολόγου για την άμυνα, ένας τομέας με τον οποίο εσείς ασχοληθήκατε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Βλέπετε ότι η ευρωπαϊκή άμυνα πρέπει να ενισχυθεί και πώς μπορεί να επωφεληθεί η Ελλάδα από μια τέτοια εξέλιξη;
Ζούμε σε καιρούς πολλαπλών αβεβαιοτήτων, οι οποίες αναμένεται να ενταθούν στο δρόμο προς τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου του 2024, όπου τυχόν επιστροφή Τραμπ στον Λευκό Οίκο θα αλλάξει αποφασιστικά τις γεωπολιτικές ισορροπίες και θα τεθεί και πάλι σε αμφιβολία ο ρόλος και το μέλλον του ΝΑΤΟ. Επομένως, είναι επιτακτικό για την Ευρώπη να επενδύσει στην άμυνα, χωρίς ωστόσο η επένδυση αυτή να συνιστά και αφαίρεση πόρων από την Πολιτική Συνοχής ή απίσχνανση της κοινωνικής διάστασης της Ε.Ε. Ακούσαμε προ ημερών μία κοινή πρωτοβουλία του Έλληνα πρωθυπουργού και του Πολωνού ομόλογού του για τη δημιουργία μιας κοινής αεράμυνας πάνω από την Ε.Ε. Μπορεί με μια πρώτη ματιά αυτή η είδηση να δείχνει ενδιαφέρουσα, αλλά είναι εντελώς αποσπασματική, κι αυτό γιατί πρώτα πρέπει να προηγηθεί ένα συνολικό σχέδιο αναβάθμισης της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας, την προώθηση συνεργατικών σχημάτων καινοτομίας, την δημιουργία ευέλικτων στρατιωτικών μονάδων κ.ο.κ. Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ανοίξει και η συζήτηση για τυχόν έκδοση ευρωπαϊκού ομολόγου για την άμυνα, αλλά πρέπει να υπηρετεί έναν ευρύτερο σχεδιασμό για το συνολικό στρατιωτικό δόγμα που θα διέπει την Ε.Ε. από εδώ και μπρος.
Γιατί τόση δυσαρέσκεια στους αγρότες για την ΚΑΠ; Οφείλεται στην ευρωπαϊκή πολιτική ή στο ελληνικό σχέδιο εφαρμογής της;
Τόσο οι Ευρωπαίοι αγρότες όσο και οι Έλληνες έχουν δίκιο να διαμαρτύρονται για το κόστος υψηλών λειτουργικών εξόδων, της ακρίβειας, των χαμηλών τιμών πώλησης προϊόντων και ιδίως τον ανταγωνισμό με τρίτες χώρες, όπου το κόστος παραγωγής γεωργικών προϊόντων είναι σημαντικά χαμηλότερο. Προς αυτή την κατεύθυνση, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρόσφατα σε απόφασή του υιοθέτησε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για απλούστευση και αναθεώρηση της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, προς την κατεύθυνση εξασφάλισης ισορροπίας μεταξύ μεγαλύτερης ευελιξίας για τους αγρότες και τα κράτη- μέλη και ελάφρυνσης του διοικητικού φόρτου, βοηθώντας παράλληλα τους αγρότες στην κατανόηση της ΚΑΠ. Όμως, οι προσπάθειές μας δεν πρέπει να σταματήσουν εδώ. Πρέπει Ευρωπαίοι και Έλληνες αγρότες να επιμεριστούν δίκαια τα βάρη της κλιματικής αλλαγής με τη σχετική χαλάρωση των περιβαλλοντικών απαιτήσεων που προβλέπει η Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία, όπως και να προστατευθούν περισσότερο οι ευάλωτοι και ιδιοκτήτες μικρών γεωργικών κλήρων βάσει των αρχών του συνεταιρισμού και όχι του «αγροτικού συγκεντρωτισμού». Παράλληλα, πρέπει να αξιοποιηθεί κάθε ευρωπαϊκός πόρος που θα εξασφαλίζει τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του αγροτικού κόσμου.
Γίνεται λόγος και για τις συμφωνίες που κλείνει η ΕΕ με τρίτες χώρες που ζημιώνουν τους Έλληνες αγρότες. Εσείς πήρατε μέρος στις διαπραγματεύσεις για τη Mercosur. Τι λέτε;
Η συμφωνία Ε.Ε. - Mercosur, μιας εμπορικής ένωσης που περιλαμβάνει ορισμένες από τις μεγαλύτερες οικονομίες της Λατινικής Αμερικής (Αργεντινή, Βραζιλία, Ουρουγουάη, Παραγουάη), είναι μια εμβληματική εμπορική συμφωνία που ολοκληρώθηκε μετά από είκοσι χρόνια διαπραγματεύσεων το 2019, με τη Γαλλία να μπλοκάρει τότε την υλοποίησή της λόγω της παρουσίας του Μπολσονάρου στον προεδρικό θώκο της Βραζιλίας. Πρόκειται για συμφωνία που ανοίγει στην Ε.Ε. μια αγορά 780 εκατομμυρίων καταναλωτών, με τις εμπορευματικές συναλλαγές να εκτιμώνται στα 88 δισ. Το περιεχόμενο της συμφωνίας αφορά τον βιομηχανικό τομέα, αλλά ιδίως τον γεωργικό και ειδικότερα τα είδη διατροφής και ποτών. Όπως είναι λογικό, οι επιπτώσεις της Mercosur στη γεωργία και στην κτηνοτροφία είναι σημαντικές, γι' αυτό και αντέδρασε πρόσφατα η Γαλλία στην άμεση υλοποίησή της, αφού η εισαγωγή μεγάλων και φθηνών ποσοτήτων κρέατος στην ευρωπαϊκή επικράτεια, σε συνδυασμό με ποικιλίες ποτών που ανταγωνίζονται ευθέως τα δικά της προϊόντα, θα είχε ως αποτέλεσμα σοβαρό πλήγμα στην ανταγωνιστικότητα και στην τιμή των γαλλικών προϊόντων. Όμως, τα προβλήματα αυτά δεν αφορούν μόνο τη Γαλλία, αλλά και χώρες με ανάλογο γεωργικό και κτηνοτροφικό προφίλ. Προς αυτή την κατεύθυνση, πρέπει την επομένη των ευρωεκλογών να συζητηθεί σε πανευρωπαϊκό επίπεδο πώς μπορούν να προστατευθούν οι Ευρωπαίοι αγρότες και κτηνοτρόφοι από την εφαρμογή της εμπορικής συμφωνίας και ποιοι μηχανισμοί προσαρμογής μπορούν να ενεργοποιηθούν σε οικονομικό επίπεδο.
Υπάρχει μειωμένο ενδιαφέρον ως τώρα για τη συμμετοχή στις ευρωεκλογές. Φταίει το ότι οι πολίτες νιώθουν το ΕΚ πολύ μακριά τους; Φταίει ότι είδαμε και εκεί σκάνδαλα να κλονίζουν την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμών; Φταίει ότι δεν στέλνουμε άξιους εκπροσώπους μας;
Η αλήθεια είναι ότι το χάσμα μεταξύ των ευρωπαϊκών οργάνων, και δη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, από τους Ευρωπαίους πολίτες δεν γεφυρώθηκε τα προηγούμενα χρόνια, παρότι θεσμικά το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει αναβαθμιστεί, παρότι διεξήχθη ένας πολύ σοβαρός πανευρωπαϊκός διάλογος στο πλαίσιο της Διάσκεψης για το Μέλλον της Ευρώπης. Κι αυτό το χάσμα πρέπει να γεφυρωθεί την προσεχή πενταετία και να ενισχύσουμε τη διαβουλευτική και συμμετοχική διάσταση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης και να πείσουμε τους Ευρωπαίους πολίτες ότι η Ε.Ε. είναι το κοινό μας σπίτι. Από εκεί και πέρα, προφανώς τα πρόσφατα σκάνδαλα που συνέβησαν εντός του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έπληξαν αποφασιστικά την αξιοπιστία του, ενισχύοντας την εσφαλμένη πεποίθηση των πολιτών ότι οι ευρωβουλευτές κάνουν προσωπικές μπίζνες στις Βρυξέλλες για να πλουτίζουν και ότι επί της ουσίας αυτοί που κυβερνούν είναι οι λομπίστες και όχι οι ευρωπαϊκοί λαοί. Για να αναστραφεί αυτή η εικόνα, απαιτούνται πολλά βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ο καθένας πρέπει να κάνει καλά τη δουλειά του. Το αξίωμα του ευρωβουλευτή είναι αρκετά απαιτητικό και στις Βρυξέλλες δεν πας για διακοπές, δεν πας για να πλουτίσεις, δεν πας για τις δημόσιες σχέσεις. Συμμετέχεις σε κορυφαίες νομοπαρασκευαστικές διαδικασίες που αλλάζουν άμεσα την καθημερινότητα των Ευρωπαίων πολιτών, και για να ανταποκριθείς σε αυτά τα καθήκοντα θέλει εμπειρία, γνώση, εργατικότητα και πρωτίστως συνέπεια.
Πιστεύετε ότι το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ θα φτάσει ένα ικανοποιητικό ποσοστό στις ευρωεκλογές; Ποιο είναι αυτό;
Πιστεύω το βράδυ των εκλογών της 9ης Ιουνίου το ΠΑΣΟΚ να είναι στη θέση της ουσιαστικής αξιωματικής αντιπολίτευσης της χώρας, με ισχυρό εκλογικό ποσοστό. Σίγουρα το ποσοστό μας πρέπει να είναι αρκετά πάνω από αυτό των διπλών εθνικών εκλογών του 2023 τόσο όσο να μας επιτρέψει την επομένη των εκλογών να λέμε βάσιμα ότι είμαστε οιονεί κυβέρνηση. Δεν αρμόζει στην ιστορική κληρονομιά του ΠΑΣΟΚ και του ιδρυτή μας Ανδρέα Παπανδρέου μια σημειακή αύξηση των ποσοστών ή η μετρημένη διαχείριση των πολιτικών μας φιλοδοξιών. Θέλουμε να φέρουμε την ανατροπή και την αλλαγή. Με αυτόν τον τρόπο και θα καταφέρουμε να συσπειρώσουμε προοδευτικές δυνάμεις που αυτή τη στιγμή απέχουν ή είναι εγκλωβισμένες και θα πείσουμε τους Έλληνες πολίτες ότι έχουμε κυβερνητικό πρόγραμμα άμεσα υλοποιήσιμο από τις επόμενες κιόλας εθνικές εκλογές.
Είστε συγγραφέας πολλών βιβλίων. Η θητεία σας στο ΕΚ θα επηρεάσει τη θεματολογία του επόμενου βιβλίου σας;
Είμαι σίγουρος ότι τα επόμενα πέντε χρόνια δεν θα πλήξουμε καθόλου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και είναι δεδομένο ότι θα μου δώσει ιδέες για βιβλίο. Ομολογώ πάντως ότι δεν είναι στις άμεσες προτεραιότητές μου να γράψω αστυνομικό ή δικαστικό θρίλερ, ούτε ένα δυστοπικό μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας. Ενδεχομένως να έγραφα ένα βιβλίο που θα είχε θέμα το πώς θα ζούσαν σήμερα στην Ευρώπη μεγάλοι Σοσιαλιστές ηγέτες του παρελθόντος, όπως ο Φρανσουά Μιτεράν, ο Ανδρέας Παπανδρέου, ο Βίλι Μπραντ και ο Ούλωφ Πάλμε, αν μπορούσαν οι ευρωπαϊκοί λαοί να τους εμπιστευτούν και πάλι στην εποχή του Διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και το ποιες απαντήσεις θα έδιναν σήμερα στα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν την Ευρώπη.
Επίσης, ως ευρωβουλευτής ασκείτε πολιτική εκτός Ελλάδας. Το προτιμάτε απ' το να πολιτεύεστε στην Αθήνα;
Προτιμώ να μοιράζω τον χρόνο μου μεταξύ Βρυξελλών και Αθήνας. Χρειάζεται πιστεύω μια ισορροπία. Δεν μπορώ να είμαι απών ευρωβουλευτής από τις Βρυξέλλες. Θέλω να είμαι κοντά στα κέντρα λήψης αποφάσεων και να παρεμβαίνω στη διαμόρφωση των ευρωπαϊκών πολιτικών σε συνεργασία με τους συναδέλφους μου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Από την άλλη, πρέπει να κρατάμε τους δεσμούς μας με την Ελλάδα και να αποδίδουμε λογοδοσία έναντι εκείνων που μας έκαναν τη τιμή και μας ψήφισαν και να προωθούμε προς λύση τα προβλήματα που μας θέτουν, τελώντας σε μια σχέση διαρκούς ανατροφοδότησης και εμπιστοσύνης.
ΑΠΕ-ΜΠΕ