Η παραδοσιακή πολιτική ανάλυση κυριαρχείται, εγχώρια και διεθνώς, από την γνωστή θεωρία των διαιρετικών γραμμών της Δεξιάς-Κεντρώας-Αριστερής κομματικής γεωγραφίας. Αυτή η θεωρία, μάλιστα, υποστηρίζεται προνομιακά από την Αριστερά διότι, ανάμεσα στ’ άλλα, δικαιολογεί μέσα από αυτήν και την πολιτική αντιστοίχηση των ταξικών διαχωρισμών, που αποτελούν το θεμέλιό της.
Αυτό το σχήμα ταυτοτήτων και διαιρέσεων, καθίσταται όλο και περισσότερο ερμηνευτικά και πολιτικά ανεπαρκές. Στην διεθνή συζήτηση, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη ο προβληματισμός για την κρίση και ανανέωση των δυτικών πολιτικών συστημάτων, ενώ φαίνεται να εξαντλείται σταδιακά η τριπλή κομματική κατάταξη.
Στην Ελλάδα, όμως, η επικρατούσα ανάλυση συνεχίζει να θέλει το πολιτικό σύστημα να ορίζεται από τις βασικές γραμμές ενός Δεξιού, Κεντρώου και Αριστερού κομματικού τοπίου, το οποίο αναπαράγεται εύκολα όταν η κάθε παράταξη, βελτιώνει την πολιτική της θέση έναντι της άλλης.
Μετεκλογικά, αυτή ακριβώς η ανάλυση καθοδηγεί και τον δημόσιο διάλογο, στρέφοντάς τον σε συμπεράσματα του τύπου «περί δεξιάς στροφής», «περί συντηρητικοποίησης της κοινωνίας» ή ερμηνεύοντας την κατάρρευση της αριστερής αντιπολίτευσης ως αυθύπαρκτο και μοναδικό αποτέλεσμα της δικής της αδυναμίας.
Δεν υποστηρίζω ότι στοιχεία αυτών των συμπερασμάτων είναι αβάσιμα. Όμως πιστεύω, ότι μόνο η ρηξικέλευθη και ανατρεπτική θεώρηση της κομματικής γεωγραφίας, αποτελεί το κλειδί της εξήγησης για το πώς επιτυγχάνεται η κυριαρχία στην σύγχρονη πολιτική αναμέτρηση.
Έτσι μπορεί να ερμηνευθεί, κατά την άποψή μου, η υπερέχουσα στρατηγική Μητσοτάκη σε όλη της διάρκεια της τετραετίας, που επιβραβεύτηκε με την πλήρη επικράτησή της στις πρόσφατες εκλογές.
Η χρήση παλιών ερμηνευτικών σχημάτων και εργαλείων, οδηγεί σε μια θολή πολιτική ανάλυση για το τι έγινε σ’ αυτές τις εκλογές. Νίκησε ο Μητσοτάκης ή έχασε η αντιπολίτευση; Η προφανής απάντηση ότι ισχύουν και τα δύο, μπορεί να φαίνεται λογική, δεν βοηθά όμως στην βαθύτερη κατανόηση του εκλογικού αποτελέσματος, να δούμε, δηλαδή, αν υπάρχει θετικό πολιτικό πνεύμα στο λαϊκό μήνυμα ή αν, τελικά, ο κόσμος ψήφισε το λιγότερο κακό.
Η δυσκολία να ερμηνευτούν τα εκλογικά αποτελέσματα με το παραδοσιακό σχήμα Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά, οφείλεται στο μείγμα της πολιτικής που άσκησε όλα αυτά τα χρόνια ο Κ. Μητσοτάκης.
Συγκεκριμένα, ο Κ. Μητσοτάκης απάντησε στην κρίση του Δεξιού-Κεντρώου- Αριστερού κομματικού τοπίου, μ’ ένα πολιτικό σχέδιο διείσδυσης, σύνθεσης και αξιοποίησης των θετικών κατακτήσεων του κάθε χώρου. Μετεξέλιξε την ΝΔ, από μια Δεξιά με ολίγο Κέντρο, σε μια όντως Κεντροδεξιά παράταξη, με ταυτόχρονη μάλιστα ένταξη πολλών στοιχείων του Κεντροαριστερού χώρου, με πιο εμβληματική την αποτελεσματική ενσωμάτωση του μέχρι τότε κοινωνικού μονοπωλίου της Αριστεράς. Το σχέδιο αυτό δημιούργησε την πατριωτική, προοδευτική και λαϊκή ΝΔ, όχι μόνο διακηρυκτικά, αλλά ως ευρεία πολιτικοκοινωνική συμπόρευση. Έτσι, οι παλιότερες γενιές που αναγνωρίζονται πολιτικά μέσα από τις Δεξιές, Κεντρώες και Αριστερές ταυτότητες, αλλά ταυτόχρονα κατανοούν την κρίση και τα όρια αυτών των σχημάτων, μετατοπίστηκαν σε μεγάλη έκταση και βρήκαν διέξοδο σ’ ένα συνασπισμό «Σταθερότητας και Προόδου» για την ανάταξη και προοπτική της χώρας.
Στην υπέρβαση των αρνητικών χαρακτηριστικών του κομματικού τοπίου Δεξιά-Κέντρο-Αριστερά, ο Κ. Μητσοτάκης απαντά με ένα τετράπτυχο ιδεολογικής και πολιτικής καινοτομίας: α) Πολιτική είναι το συγκεκριμένο και η λύση του β) Αλλάζουμε το παρόν με το βλέμμα στο μέλλον γ) Αντιδιχαστικό πνεύμα απέναντι πολιτικό και ταξικό διαιρετισμό. δ) Αυτοκριτική και έμπρακτη διόρθωση λαθών.
Συνολικά, η κατεύθυνση της υπέρβασης συνοψίζεται στο μεγάλο δίλημμα «Μπροστά ή Πίσω» και συναντά τον αναδυόμενο κόσμο και τις νέες γενιές, που έτσι κι αλλιώς, ελάχιστα καταλαβαίνουν τις παλιές διαιρέσεις.
Διαμορφώνεται έτσι και υλοποιείται μια πατριωτική, προοδευτική και λαϊκή στρατηγική, που συνάντησε την πλειοψηφική θέληση της κοινωνίας να κλείσει την εποχή των εύκολων απαντήσεων και λύσεων και να μπει στο δρόμο της συστηματικής και επίμονης ανάταξης, αλλά και των προκλήσεων του μέλλοντος.
Αυτή η πολιτική, κατέστησε θετικά επικυρίαρχο τον Κ. Μητσοτάκη και άφησε πίσω της τον πολιτικό παρελθοντισμό μιας βιωμένης αποτυχίας. Σημασία, τέλος, έχει, εκτός της αποτίμησης μιας επιτυχημένης πολιτικής στρατηγικής, η μελέτη σύλληψης και εφαρμογής της, διότι κατά την γνώμη μας, καθίσταται πρωτότυπη και ενδιαφέρουσα και πέραν του εθνικού περιβάλλοντος.