Σοκ και απόλυτη κατήφεια επικρατεί στο αρχηγείο του SPD του Όλαφ Σολτς στο Βερολίνο καθώς το κόμμα του Γερμανού καγκελάριου γνώρισε ταπεινωτική ήττα στις ευρωεκλογές με ένα ποσοστό μόλις 13,9% που το φέρνει στην τρίτη θέση – δύο ποσοστιαίες μονάδες πίσω από την ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD).
Από το 1949 είχε να τα πάει τόσο άσχημα σε πανεθνικό επίπεδο το SPD. Η «πικρή ήττα», όπως την χαρακτήρισε ο ηγέτης των Σοσιαλδημοκρατών, Λαρς Κλίνγκμπαιλ, ήρθε λιγότερο από 18 μήνες από τις επόμενες γενικές εκλογές στη Γερμανία. «Δεν υπάρχει τρόπος να ωραιοποιήσουμε το αποτέλεσμα. Είναι σαφές ότι πρέπει να αλλάξουν πολλά», συμπλήρωσε.
Το εκλογικό αποτέλεσμα συνιστά το τελευταία πλήγμα στην κυβέρνηση Σολτς, που αντιμετώπισε σειρά κρίσεων από την οικονομία που αγκομαχεί μέχρι ζητήματα προϋπολογισμού και τις ανησυχίες για την άνοδο της ακροδεξιάς.
Επιτυχία για την ακροδεξιά AfD παρά τα σκάνδαλα
Στα κεντρικά του AfD στο Βερολίνο το κλίμα, σε αντίθεση με το SPD, είναι πανηγυρικό, αφού τα πήγε καλύτερα κι απ’ ό,τι προέβλεπαν οι δημοσκοπήσεις με αποτέλεσμα να αναδειχθεί δεύτερη δύναμη στη χώρα, ειδικά στα κρατίδια της πρώην Ανατολικής Γερμανίας, όπου απέσπασε το υψηλότερο ποσοστό από οποιοδήποτε άλλο κόμμα – κάτι που αναμένεται να το ενισχύσει ενόψει των τοπικών εκλογών του Σεπτεμβρίου στα κρατίδια της Θουριγγίας, του Βραδεμβούργου και της Σαξονίας. Ο συμπρόεδρος του AfD, Τίνο Χρούπαλα, έκανε λόγο για «ιστορικό» αποτέλεσμα.
Κι όλα αυτά παρά τις εντάσεις εντός του AfD και γύρω απ’ αυτό τους τελευταίους μήνες. Μόλις τον περασμένο μήνα η ακροδεξιά ευρωομάδα «Ταυτότητα και Δημοκρατία» απέπεμψε το AfD από τις τάξεις της μετά και τη συνέντευξη του βασικού του υποψηφίου στις ευρωεκλογές, Μαξιμίλιαν Κραχ, σε γερμανική εφημερίδα ότι δεν ήταν εγκληματίες όλα τα μέλη των SS. Είχε προηγηθεί νωρίτερα φέτος η σύλληψη ενός από τους συνεργάτες του Κραχ στο ευρωκοινοβούλιο με την κατηγορία ότι διενεργούσε κατασκοπεία υπέρ της Κίνας.
Μεγάλη νίκη για την κεντροδεξιά στη Γερμανία
Όμως ο μεγάλος νικητής της βραδιάς στη Γερμανία ήταν τα κόμματα της Χριστιανικής Ένωσης (CDU/CSU), η αξιωματική αντιπολίτευση στη χώρα, που απέσπασαν ποσοστό 30%, μία ποσοστιαία μονάδα περισσότερη απ’ ό,τι τους έδιναν οι δημοσκοπήσεις.
Σύμφωνα με στοιχεία της δημοσκοπικής εταιρείας Infratest dimap οι Χριστιανοδημοκράτες προσέλκυσαν πολλούς που είχαν ψηφίσει στις προηγούμενες εκλογές κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού, και κυρίως από το SPD του Σολτς.
Το εκλογικό αποτέλεσμα τους έδωσε αέρα στα πανιά με τον ΓΓ του κόμματος, Κάρστεν Λίνεμαν να ζητά από τον Σολτς να «ανοίξει τον δρόμο» για πρόωρες εκλογές και τον επικεφαλής της CSU να προβλέπει ότι ο καγκελάριος δεν θα αντέξει πάνω από ένα χρόνο στο πόστο του.
Γιατί γνώρισε τέτοια ήττα το SPD του Σολτς
Ο καταποντισμός του SPD στις κάλπες προκλήθηκε εν μέρει από την απροθυμία πολλών οπαδών του να σηκωθούν από τους καναπέδες τους και να πάνε να ψηφίσουν.
Εξίσου σημαντικό στοιχείο, ωστόσο, είναι ότι οι Σοσιαλδημοκράτες φαίνεται ότι χάνουν και της ψήφους των νέων, αφού το 19% των ψηφοφόρων ηλικίας 25-34 ετών ψήφισαν τους Χριστιανοδημοκράτες και το 18% την ακροδεξιά.
Ακόμη πιο άσχημα ήταν τα μαντάτα για τον Σολτς μεταξύ των ακόμη νεότερων ψηφοφόρων. ΟΙ ευρωεκλογές αυτές ήταν οι πρώτες στη Γερμανία που επετράπη σε 16ρηδες και 17ρηδες να ψηφίσουν και οι Χριστιανοδημοκράτες και το AfD κέρδισαν την προτίμηση του 17% έκαστο από τη συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Η νεολαία της Γερμανίας κλίνει προς την δεξιά και φαίνεται ότι το κόμμα του Σολτς δεν έχει ιδέα πώς να αντιστρέψει αυτή την τάση.
Μια μικρή παρηγοριά για τον Σολτς είναι το γεγονός ότι τα άλλα δύο κόμματα της κυβερνητικής συμμαχίας τα πήγαν ακόμη χειρότερα από το SPD. Οι Φιλελεύθεροι (FDP) απέσπασαν ποσοτό μόλις 5,2%, ενώ οι Πράσινοι ήταν οι μεγάλοι χαμένοι της βραδιάς με μόλις 11,9%, αφού έχασαν έναν στους τρεις ψηφοφόρους τους από τις τελευταίες ευρωεκλογές.
Τι έπεται για τον Σολτς;
Τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών δείχνουν ότι οι Γερμανοί έχουν κουραστεί με τον Σολτς και τον κυβερνητικό συνασπισμό μετά από δύο ταραχώδη χρόνια στην εξουσία.
«Το αποτέλεσμα αντανακλά την αδύναμη θέση της κυβερνώσας συμμαχίας», είπε στο CNBC ο Μαρσέλ Φράτσερ, πρόεδρος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικής Έρευνας.
Ο Σολτς ήταν το κεντρικό πρόσωπο της καμπάνιας του SPD κι εμφανίστηκε σε πολλές προεκλογικές συγκεντρώσεις με την βασική υποψήφια του, Καταρίνα Μπάρλεϊ.
Οι Σοσιαλδημοκράτες είχαν τυπώσεις αφίσες με το σύνθημα «ασφαλίζοντας την ειρήνη» απευθυνόμενοι στις ανησυχίες των ψηφοφόρων για τη γερμανική υποστήριξη προς την Ουκρανία και για έναν πόλεμο μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ. Αλλά μόλις μία εβδομάδα πριν τις κάλπες ο Σολτς κατάφερε πλήγμα στην εικόνα του ως «καγκελάριου της ειρήνης» ανάβοντας το πράσινο φως στο Κίεβο να πλήττει στόχους εντός ρωσικών εδαφών με γερμανικής κατασκευής όπλα.
Ο εκπρόσωπος του Σολτς αποκλείει το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών
Οι απόψεις των πολιτικών αναλυτών διίστανται αναφορικά με το κατά πόσον η Γερμανία θα οδηγηθεί σε πρόωρες κάλπες. Ο Φράτσερ θεωρεί ότι κάτι τέτοιο δεν είναι απίθανο μολονότι κανένα από τα τρία κόμματα της κυβερνητικής συμμαχίας θα επωφελείτο από πρόωρες εκλογές. Αλλά ο επικεφαλής οικονομολόγος του Berenberg, Χόλγκερ Σμίντινγκ θεωρεί απίθανο το σενάριο πρόωρων εκλογών. «Αναμένω ότι ο συνασπισμός θα συνεχίσει ακόμη και μετά από πιθανές ήττες στις τοπικές εκλογές του Σεπτεμβρίου».
Πριν από λίγο ο ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφεν Χέμπεστραϊτ απέκλεισε το ενδεχόμενο προκήρυξης πρόωρων εκλογών, παρά το δυσμενές εκλογικό αποτέλεσμα για τα κόμματα της κυβερνητικής συμμαχίας.
Στην ερώτηση εάν ο Όλαφ Σολτς σκέφτεται να μιμηθεί τον Γάλλο πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο Χέμπεστραϊτ τόνισε ότι η Γαλλία έχει διαφορετικό πολιτικό σύστημα και διαβεβαίωσε ότι δεν υπήρξε «ούτε για δευτερόλεπτο» σκέψη για πρόωρες εκλογές στην κυβέρνηση. «Στην Γερμανία η επόμενη Bundestag θα εκλεγεί το φθινόπωρο του 2025 και σκοπεύουμε αυτό να το τηρήσουμε», δήλωσε.
Ωστόσο, όσο η Γερμανία θα πλησιάζει τις προγραμματισμένες γενικές εκλογές, τα ρήγματα στον συνασπισμό αναμένεται να διευρυνθούν. Αφού τσακώνονταν την τελευταία διετία για διάφορα θέματα, εγχώρια και διεθνή, οι Φιλελεύθεροι και οι Πράσινοι πιθανότατα θα κάνουν ό,τι μπορούν για να πάρουν όσο το δυνατόν περισσότερες αποστάσεις από το βυθιζόμενο καράβι των Σοσιαλδημοκρατών του Σολτς.
Στο SPD αρχίζουν να κάνουν σκέψεις κατά πόσον ο Σολτς θα είναι ο υποψήφιός τους για μια δεύτερη θητεία στην καγκελαρία στις εκλογές του ερχόμενου έτους. «Αυτό το αδύναμο αποτέλεσμα ίσως φουντώσει την κουβέντα για το κατά πόσον είναι ο κατάλληλος υποψήφιος για να ηγηθεί του SPD στις εκλογές», σημειώνουν οικονομολόγοι της Deutsche Bank.