Εκατοντάδες εκατομμύρια Ευρωπαίοι ψήφισαν στις Ευρωεκλογές 2024 για να επιλέξουν 720 μέλη του Ευρωκοινοβουλίου, ενώ η αυξανόμενη υποστήριξη προς την ακροδεξιά ώθησε τον Εμανουέλ Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές στη Γαλλία.
Μια πρώτη εκτίμηση των εκλογικών αποτελεσμάτων στην ΕΕ δείχνει ότι τα κόμματα των Πρασίνων και των Φιλελεύθερων Ανανεωτικών χάνουν από περίπου 20 ευρωβουλευτές το καθένα, θέτοντας ενδεχομένως σε κίνδυνο τη φιλοευρωπαϊκή πλειοψηφία που απαιτείται για την υποστήριξη κορυφαίων αξιωματούχων και τη στήριξη των νόμων της ΕΕ, σύμφωνα με ανάλυση του Euronews.
Η πρόβλεψη, που βασίζεται σε exit polls και άλλες αναλύσεις, δείχνει ότι το κόμμα των Πρασίνων κερδίζει μόλις 53 ευρωβουλευτές, σε σύγκριση με 72 τον Μάρτιο του 2024.
Η «Ανανέωση», της οποίας ηγείται ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, έπεσε από 102 έδρες σε 82, σύμφωνα με τα στοιχεία.
Αναλυτικά, το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ) αναμένεται να έχει 181 έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο, δεύτεροι είναι οι Σοσιαλδημοκράτες με 135, τρίτοι οι «Ανανεωτές» με 82, τέταρτοι με 71 έδρες οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές, έκτη με 62 η Κοινοβουλευτική Ομάδα Ταυτότητας και Δημοκρατίας, έβδομοι με 53 οι «Πράσινοι», με 51 έδρες οι ανεξάρτητοι ευρωβουλευτές, με 34 η «Αριστερά» και με 50 οι βουλευτές που δεν ανήκουν σε μια από τις ευρύτερες πολιτικές ομάδες της Ευρωβουλής.
Στροφή στην ακροδεξιά
Στη Γαλλία, οι προβλέψεις δείχνουν ότι το ακροδεξιό κόμμα Εθνικός Συναγερμός (RN) εξασφάλισε το επιβλητικό 31,5% των ψήφων, υπερδιπλάσιο ποσοστό από αυτό που κέρδισε ο Μακρόν.
Το ακροδεξιό FPÖ προβλέπεται επίσης να βρεθεί στην κορυφή της δημοσκόπησης στην Αυστρία, διπλασιάζοντας τον αριθμό των ευρωβουλευτών του σε έξι, αφού κέρδισε το 27% των ψήφων, σύμφωνα με δημοσκόπηση του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα ORF.
Στη δεύτερη θέση διεξάγεται μια στενή μάχη μεταξύ του κεντροδεξιού ÖVP, με πέντε ευρωβουλευτές (από επτά) και 23,5%, και των σοσιαλιστών του SPÖ, με επίσης πέντε ευρωβουλευτές και 23% των ψήφων.
Στη Γερμανία, το χριστιανοδημοκρατικό κόμμα CDU και CSU αναμένεται να λάβει μόλις το 30% των ψήφων, ποσοστό παρόμοιο με το 29% το 2019, ενώ ακολουθεί η ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία στη δεύτερη θέση με 16,5%, από 11% το 2019. Οι Σοσιαλδημοκράτες του καγκελάριου Όλαφ Σολτς ακολουθούν με 14% και οι Πράσινοι με 12%. Η συμμετοχή ανέρχεται στο 64%.
Αυτές οι δεξιές τάσεις επιβεβαιώνονται στην Ισπανία, όπου το Vox αναμένεται να αυξήσει την εκπροσώπησή του κατά δύο έως τρεις ευρωβουλευτές, ενώ οι νεοεισερχόμενοι «Το Κόμμα Τελείωσε», που επίσης χαρακτηρίζονται ακροδεξιοί λαϊκιστές, θα κερδίσουν για πρώτη φορά δύο ή τρεις ευρωβουλευτές, σύμφωνα με τα exit polls.
Μετά από τέσσερις ημέρες ψηφοφορίας, οι πρώτες προβλέψεις για το νέο νομοθετικό σώμα θα επικαιροποιηθούν εκ νέου μετά τις 11 το βράδυ, όταν κλείσουν οι κάλπες στην Ιταλία.
Η Ολλανδία έχει ήδη επιβεβαιώσει τη στροφή προς τη δεξιά
Σε χώρες όπως η Ολλανδία, η ψηφοφορία πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη -και το exit poll δείχνει ότι το κόμμα PVV του Geert Wilders θα αποσπάσει επτά έδρες-, επιβεβαιώνοντας μια στροφή προς τα ευρωσκεπτικιστικά δεξιά κόμματα, που είχε προβλεφθεί από προηγούμενες δημοσκοπήσεις.
Η μεταστροφή αυτή δεν ήταν τόσο ακραία όσο περίμεναν ορισμένοι, επιτρέποντας στη συμμαχία Πράσινη Αριστερά-Εργατικό Κόμμα, η οποία προβλέπεται από το exit poll να καταλάβει οκτώ ολλανδικές έδρες στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, να διεκδικήσει τη νίκη.
Το ποσοστό του Βίλντερς είναι, ωστόσο, ένα άλμα από το σημερινό έναν ευρωβουλευτή του κόμματος, οπότε από κάθε άποψη φαίνεται να αποτελεί «καμπανάκι» για μεγάλα κέρδη της ακροδεξιάς.
Αντιπαραθέσεις
Με περίπου 373 εκατομμύρια ψηφοφόρους από τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ -στους οποίους για πρώτη φορά περιλαμβάνονται και κάποιοι 16 και 17 ετών- πρόκειται για τη μεγαλύτερη πολυκρατική δημοκρατική άσκηση εκλογικών δικαιωμάτων στον κόσμο.
Τα αποτελέσματα καθορίζουν ποια 720 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου θα συζητήσουν για τη νομοθεσία της ΕΕ τα επόμενα πέντε χρόνια.
Οι ευρωεκλογές πραγματοποιούνται μετά από μια ταραχώδη πενταετία, στην οποία κυριάρχησαν η πανδημία του Covid-19 και η εισβολή πλήρους κλίμακας της Ρωσίας στην Ουκρανία, αλλά και η εκτίναξη του κόστους ζωής, που κατέληξε να κυριαρχήσει στις ανησυχίες των ψηφοφόρων.
Προβλέπουν, επίσης, μια αποδυνάμωση του φιλοευρωπαϊκού κατεστημένου, με τους ψηφοφόρους να στρέφονται κατά του φιλελεύθερου Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν και του γερμανικού κόμματος των Πρασίνων, το οποίο σήμερα αποτελεί μέρος της κυβέρνησης συνασπισμού του Όλαφ Σολτς.
Η εκστρατεία δεν ήταν χωρίς αντιπαραθέσεις. Ο ευρωβουλευτής Maximilian Krah παραιτήθηκε από τον ηγετικό του ρόλο στην ακροδεξιά Εναλλακτική για τη Γερμανία μετά από μια γκάφα, στην οποία φάνηκε να υπερασπίζεται την παραστρατιωτική ομάδα SS των ναζί.
Η Ουγγαρία φιλοξένησε το πρώτο τηλεοπτικό ντιμπέιτ μετά από 18 χρόνια προς τιμήν των εκλογών -και ο νεοεισερχόμενος Πίτερ Μάγιαρ απειλεί τη νομή της εξουσίας τού ολοένα και πιο αυταρχικού πρωθυπουργού, Βίκτορ Όρμπαν.
Μελλοντικά καθήκοντα
Μεταξύ των πρώτων καθηκόντων των ευρωβουλευτών θα είναι να εγκρίνουν τον υποψήφιο επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με την εν ενεργεία πρόεδρο Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να ελπίζει να εξασφαλίσει μια δεύτερη θητεία.
Η εκλογική δυναμική θα μπορούσε να το κάνει αυτό πιο δύσκολο, καθώς οι προκαταρκτικές δημοσκοπήσεις δείχνουν αποδυνάμωση του συνασπισμού που την υποστήριξε το 2019 - όταν κέρδισε 383 ψήφους, μόλις επτά περισσότερες από όσες χρειαζόταν.
Κανένα μεμονωμένο κόμμα δεν έχει πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και οι ψηφοφορίες συχνά κρίνονται θέμα προς θέμα, με την εξεύρεση ενός συνασπισμού που διαθέτει την απαιτούμενη πλειοψηφία.
Στο Σώμα κυριαρχούσαν πάντα οι δύο μεγάλες ομάδες του, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και οι κεντροαριστεροί Σοσιαλιστές.
Τα δύο αυτά κόμματα έχασαν τη συνδυασμένη πλειοψηφία τους στις εκλογές του 2019 και από τότε αναγκάστηκαν να σχηματίσουν άτυπες συμμαχίες με κόμματα όπως οι Πράσινοι και οι Φιλελεύθεροι - και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι είναι απίθανο να την ανακτήσουν το 2024.
Οι ευρωβουλευτές θα έχουν επίσης τη δυνατότητα να τροποποιήσουν ή να αντιταχθούν σε νέες νομοθετικές προτάσεις, αφήνοντας σε εκκρεμότητα την τύχη της Πράσινης Συμφωνίας της ΕΕ, μιας φιλόδοξης δέσμης νόμων για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα.
Σε κάθε χώρα αναλογεί ένας συγκεκριμένος αριθμός ευρωβουλευτών, ανάλογα με τον πληθυσμό της, ο οποίος κυμαίνεται από 96 για τη Γερμανία έως μόλις έξι για την Κύπρο, τη Μάλτα και το Λουξεμβούργο.
Για πρώτη φορά από την έναρξη των άμεσων εκλογών το 1979, η καταμέτρηση δεν θα περιλαμβάνει το Ηνωμένο Βασίλειο, του οποίου 73 ευρωβουλευτές αποχώρησαν μετά την ημέρα του Brexit, τον Φεβρουάριο του 2020.