Μια σειρά παραγόντων, κάποιοι εκ των οποίων αστάθμητοι, αναμένεται να καθορίσουν το αποτέλεσμα των εκλογών της 21ης Μαΐου.
Η πρώτη μεγάλη διαφορά από τις προηγούμενες εκλογικές αναμετρήσεις θα είναι το εκλογικό σύστημα που θα χρησιμοποιηθεί στις επερχόμενες κάλπες: η απλή αναλογική.
Μπορεί η απλή αναλογική που θα ισχύσει την 21η Μαΐου να μην είναι «καθαρόαιμη» απλή αναλογική -καθώς διατηρήθηκε το όριο του 3% για την είσοδο στη Βουλή- όμως περιπλέκει σημαντικά το πολιτικό σκηνικό.
«Είναι η πρώτη φορά που αρνούμαι να κάνω εκτίμηση για την εκλογική διαδικασία. Υπάρχει κάτι πρωτοφανές σε αυτή την περίπτωση. Δεν έχουμε ξαναβρεθεί ποτέ κάτω από αυτές τις συνθήκες. Έχουμε μία εκλογή που κατά πάσα πιθανότητα δεν θα δώσει πρώτο κόμμα, δεν θα δώσει αυτοδυναμία» έλεγε, χαρακτηριστικά, προ ημερών στην ΕΡΤ ο Ανδρέας Δρυμιώτης, εκλογικός αναλυτής και αρθρογράφος.
Τι σημαίνει η απλή αναλογική στις επερχόμενες εκλογές
Με την απλή αναλογική οι έδρες που θα καταλάβει κάθε κόμμα καθορίζονται με το ποσοστό που συγκεντρώνει στην επικράτεια. Στην καθαρή μορφή της, η απλή αναλογική θα σήμαινε ότι αν ένα κόμμα στις εκλογές πάρει, για παράδειγμα, 20% τότε θα κερδίσει 60 έδρες από τις 300. Ομοίως, αν έπιανε 1% θα έπαιρνε τρεις έδρες.
Στις βουλευτικές εκλογές της 21ης Μαΐου, ωστόσο, θα «επιστρατευθεί» το σύστημα της απλής αναλογικής με όριο 3% -και τα κόμματα που δεν θα φτάσουν το 3% θα μείνουν εκτός βουλής.
Σύμφωνα με αναλυτές, για να σχηματιστεί κυβέρνηση την 21η Μαΐου θα πρέπει το κόμμα ή ο συνασπισμός κομμάτων να έχουν ποσοστό από 45% και άνω (έως και 48% ή και 49%), ανάλογα με το ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής.
Οι 17άρηδες στην κάλπη
Όπως σε κάθε εκλογική αναμέτρηση, έτσι και στις εκλογές της 21ης Μαΐου υπάρχουν ψηφοφόροι που θα ψηφίσουν για πρώτη φορά. Για τις επερχόμενες κάλπες, όμως, υπάρχουν δυο μοναδικά χαρακτηριστικά και συγκεκριμένα δυο νέες κατηγορίες εκλογέων.
Πρόκειται για τους Έλληνες του εξωτερικού -που μετρώνται λίγο πάνω από 20.000- και τους νέους ηλικίας 17 ετών, που καλούνται στην κάλπη για πρώτη φορά.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΥΠΕΣ (σημ: θα αναθεωρηθούν στο τέλος Απριλίου), οι σημερινοί 17χρονοι, δηλαδή γεννηθέντες και γεννηθείσες το 2006, είναι 112.097. Από τους 17άρηδες των εκλογών οι 57.357 είναι αγόρια και 54.740 κοπέλες -οι οποίοι, σημειωτέον, μέχρι σήμερα, πηγαίνουν κανονικά στα σχολεία τους.
Σχεδόν 440.000 νέοι ψηφοφόροι
Οι 17άρηδες όμως δεν θα είναι οι μόνοι που θα ψηφίσουν σε εκλογές για πρώτη φορά. Μαζί τους στην κάλπη θα προσέλθουν και οι γεννηθέντες/είσες τα έτη 2005 (18 ετών), 2004 (19 ετών) και 2003 (20 ετών). Όλοι αυτοί αποτελούν μια κρίσιμη μάζα 438.595 εκλογέων.
Οι αριθμοί για τους νέους εκλογείς διαμορφώνονται ως εξής:
- 112.097 νέοι εκλογείς, 17 ετών / Έτος γέννησης: 2006
- 109.719 νέοι εκλογείς, 18 ετών / Έτος γέννησης: 2005
- 108.762 νέοι εκλογείς, 19 ετών / Έτος γέννησης: 2004
- 108.017 νέοι εκλογείς, 20 ετών / έτος γέννησης: 2003
Δείτε τον πίνακα με τα στοιχεία:
Το «φάντασμα» της αποχής
Ο μεγάλος γρίφος είναι το πόσοι από αυτούς τους νέους -και όχι μόνο- θα δώσουν το «παρών» στην κάλπη και πόσοι θα επιλέξουν την αποχή. Ήδη, ακολουθώντας τις οδηγίες των κομματικών επιτελείων, οι αρχηγοί και τα στελέχη των κομμάτων καλούν τους πολίτες να συρρεύσουν στις κάλπες.
Ο φόβος τους δεν είναι αβάσιμος καθώς το 2019 καταγράφηκε αποχή - ρεκόρ που ξεπέρασε το 42%. Οι εκλογές, όμως, έγιναν στην καρδιά του καλοκαιριού και για πολλούς η παραλία και οι διακοπές κέρδισαν το δίλημμα. Προς τα τέλη Μαΐου, σύμφωνα με τα κλιματικά δεδομένα της ΕΜΥ, η θερμοκρασία σπάνια και σε ορισμένες ζώνες ξεπερνά τους 25-26 βαθμούς Κελσίου, με τα επιτελεία των κομμάτων να ελπίζουν σε καλύτερη επίδοση σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή στις εκλογές.
Τι πρέπει να ξέρουμε για τις εκλογές της 21ης Μαΐου
Σύμφωνα με την ισχύουσα αναθεώρηση -τα δεδομένα θα αλλάξουν μερικώς με την αναθεώρηση των επόμενων ημερών- το εκλογικό σώμα αποτελούν 9.813.595 πολίτες. Εξ αυτών, 5.050.331 (51,46%) είναι γυναίκες και 4.763.264 (48,54%) είναι άνδρες.
Με την επίσημη προκήρυξη των εκλογών και τη θυροκόλληση του προεδρικού διατάγματος ξεκίνησε και επίσημα η προεκλογική περίοδος στην οποία ακολουθούνται συγκεκριμένα βήματα.
Οι εκλογές της 21ης Μαΐου θα επηρεάσουν τη λειτουργία των σχολείων, καθώς Δημοτικά, Γυμνάσια και Λύκεια θα πρέπει να κλείσουν για δύο ημέρες, προκειμένου οι αίθουσες να μετατραπούν σε εκλογικά κέντρα.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις παραγόντων του υπουργείου Παιδείας, «άθικτη» θα παραμείνει η διαδικασία των Πανελλήνιων εξετάσεων, ακόμα και σε περίπτωση επαναληπτικών εκλογών.
Πού ψηφίζω στις εκλογές
Όσοι πολίτες θέλουν να δουν πού θα ψηφίσουν στις εκλογές 2023 μπορούν να επισκέπτονται την πλατφόρμα «Μάθε πού ψηφίζεις» του υπουργείου Εσωτερικών.
Στην πλατφόρμα «Μάθε πού ψηφίζεις» θα χρειαστεί να συμπληρώσετε:
• είτε τα προσωπικά σας στοιχεία (επώνυμο, όνομα, όνομα πατέρα και μητέρας, έτος γέννησης),
• είτε μόνο τα πεδία του ειδικού εκλογικού αριθμού και το επώνυμό σας.
Κάνοντας «κλικ» στο κουμπί «Αναζήτηση» εμφανίζεται ο παρακάτω πίνακας, ο οποίος περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τον αριθμό δημοτολογίου, το εκλογικό διαμέρισμα και τον κωδικό του εκλογικού διαμερίσματος:
Υπενθυμίζεται ότι για συγκεκριμένες περιπτώσεις εργαζομένων στις εκλογές της 21ης Μαΐου θα χορηγηθεί εκλογική άδεια.