Ενας βυζαντινός οικισμός, στην ανατολική πλευρά του Ταϋγέτου, φιλοξενεί μια εντυπωσιακή κατοικία η οποία χάρη στην τριγύρω φυσική ομορφιά, τα υλικά και τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό μοιάζει με το απόλυτο ειδυλλιακό και χειμερινό καταφύγιο.
Ο λόγος για το 88 τετραγωνικών μέτρων Yoik of Taygetus, που φέρει την υπογραφή του αρχιτεκτονικού γραφείου z-level και συνδυάζει το σύγχρονο ύφος και την άνεση με την ηρεμία της φύσης.
Στην άκρη του φαραγγιού του Ανάκωλου ατενίζει τον λακωνικό κάμπο. Για να ανέβει κανείς το φαράγγι πρέπει να περάσει από γιγάντιους βραχώδεις σχηματισμούς και δίπλα από τρεχούμενα νερά.
Ομως το θέαμα που αντικρίζει αξίζει τον κόπο και με το παραπάνω, αφού στο βάθος απλώνεται όλο το μεγαλείο του Ταϋγέτου. Μάλιστα η περιοχή, λόγω του ιδιαίτερου φυσικού της κάλλους, έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000.
«Τον τόπο τον γνώριζα καλά και πριν αναλάβω αυτό το έργο. Οι κάτοικοί του, λάτρεις της μουσικής, μας είχαν φιλοξενήσει πολλές φορές με την ομάδα των κρουστών για να πάρουμε μέρος σε μουσικά δρώμενα, σεμινάρια και παραδοσιακές καρναβαλίστικες μεταμφιέσεις.
Από τη σχέση αυτή προέκυψε το όνομα της κατοικίας, Yoik of Taygetus, που αναφέρεται στο πολύ ξεχωριστό μουσικό αυτό είδος του λαπωνικού Βορρά. Κάθε yoik είναι ένας ήχος, ένα τραγούδι, μια πολύ προσωπική έκφραση αφιερωμένη σ’ έναν άνθρωπο, ζώο ή σ’ ένα τοπίο. Το yoik εκφράζει με τρόπο πνευματικό αυτό στο οποίο αναφέρεται, χρησιμοποιώντας τους ήχους της φύσης.
Όπως το yoik αποτυπώνει στον άυλο κόσμο της μουσικής την αύρα ανθρώπων και πραγμάτων, έτσι και η κατοικία αυτή μεταφέρει στον υλικό, σύγχρονο κόσμο, χρησιμοποιώντας παραδοσιακές μορφές και φυσικά υλικά, κάτι από την ψυχή του ορεινού αυτού τόπου», λέει στο iefimerida η Έλενα Ζερβουδάκη, επικεφαλής αρχιτέκτονας του γραφείου z-level -και κάπως έτσι μας λύνει την απορία για το ιδιαίτερο αυτό όνομα της κατοικίας.
Η κατοικία Yoik of Taygetus
Τοποθετημένη στο κατώτερο επίπεδο από τον δρόμο, εντάσσεται έτσι με το χαμηλό ύψος της ηπιότερα στο περιβάλλον, ενώ είναι εντυπωσιακό το γεγονός ότι ακόμη και διασχίζοντας το μονοπάτι, μπροστά από το σπίτι δεν χάνεται η συνολική θέα του τοπίου και της οροσειράς.
Εξίσου ενδιαφέρων είναι και ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός της κατοικίας. Οπως εξηγεί η Έλενα Ζερβουδάκη, ο ιδιοκτήτης του σπιτιού ήθελε ένα χειμερινό καταφύγιο με «μεταβλητό» μέγεθος, το οποίο θα χρησιμοποιούσε άλλοτε μόνος και άλλοτε με την οικογένεια και τους φίλους του.
Ετσι, δημιουργήθηκε μια σπονδυλωτή κατασκευή με τρία διακριτά τμήματα που απομονώνονται ή ενοποιούνται: «το λιακωτό» (η είσοδος του σπιτιού), «το μακρυνάρι», (ο κεντρικός χώρος του σπιτιού) και «τα δωμάτια» (ο χώρος των δύο υπνοδωματίων και των λουτρών).
Στο εσωτερικό του Yoik of Taygetus
Ο χώρος της εισόδου, το λεγόμενο «λιακωτό», αιωρείται πάνω από την παλιά αυλή. «Μια διαμπερής "γέφυρα" με τζαμιλίκια, με αναφορά στα παραδοσιακά λιακωτά, ενώνει τα δύο τμήματα του σπιτιού και συνδέει οπτικά τα δύο σημεία του ορίζοντα, την ανατολή με τη δύση, επιτρέποντας τη συνολική θέα του φαραγγιού. Το λιακωτό, με το χαμηλό του ύψος, αφήνει το βλέμμα να περνά πάνω και μέσα απ’ αυτό προς την κοιλάδα, έτσι ώστε να μη διακόπτεται η συνέχεια του τοπίου», περιγράφει η Έλενα Ζερβουδάκη.
Ο κύριος χώρος της κατοικίας τοποθετείται στη νοτιοδυτική πλευρά της κεντρικής εισόδου, κάθετα ως προς το φαράγγι. Η νοτιοανατολική όψη είναι διαμπερής και έχει θέα προς την κατωφέρεια, στη χαράδρα και στα βουνά που την πλαισιώνουν. Η ενιαία γυάλινη επιφάνεια προσφέρει φως και ζέστη στο εσωτερικό του σπιτιού κατά τους χειμερινούς μήνες, καθώς οι ώρες ηλιοφάνειας είναι λιγοστές και το δειλινό πέφτει νωρίς κάτω από τη βαριά σκιά του Ταϋγέτου.
«Η βορειοδυτική όψη είναι συμπαγής πέτρινη και σχηματίζει μια ενιαία χαμηλή μάντρα προς τον δρόμο, έχοντας πίσω της τον ορεινό όγκο. Πάνω της στηρίζονται τα μεταλλικά πλαίσια που φέρουν μονόριχτη στέγη. Χρησιμοποιώντας σαν αναφορά τα παραδοσιακά "κρεμαστά" μπαλκόνια, τα πλαίσια καταλήγουν σε επικλινείς μεταλλικές κολόνες που στηρίζουν τον επιμήκη εξώστη που περνάει και στο εσωτερικό του σπιτιού», αναφέρει η κυρία Ζερβουδάκη.
Περνώντας στα βορειοανατολικά της κεντρικής εισόδου βρίσκονται τα δύο υπνοδωμάτια και τα μπάνια. Ο χώρος αυτός, που τοποθετήθηκε πάνω από το αρχικό πέτρινο κτίσμα και ακολουθεί το περίγραμμά του, αποτελεί ξεχωριστή ανεξάρτητη σύμμεικτη κατασκευή και δεν στηρίζεται πάνω σε αυτό. Εξωτερικά, χρησιμοποιείται ξύλινη επένδυση με σανίδες, όπως τη συναντάμε σε διάφορα σπίτια του χωριού. Εσωτερικά, μια μεταλλική κατασκευή διαμορφώνει τη διαρρύθμιση του χώρου, πατάρια, λουτρά, υπνοδωμάτια. Πρόθεση της καθ’ ύψος αυτής προσθήκης είναι να ξεχωρίζει οπτικά και κατασκευαστικά από το υφιστάμενο κτίσμα, σαν μια σύγχρονη ελαφριά κατασκευή η οποία αιωρείται πάνω από το βαρύτερο πέτρινο ερείπιο.
Το κτίσμα αυτό διατηρείται και αντιμετωπίζεται ως ενδιαφέρον στοιχείο του παρελθόντος, ως αποτύπωμα μνήμης. «Δεν γίνεται κάποια παρέμβαση σε αυτό, παρά μόνο οι απαραίτητες εργασίες στήριξής του μέσα στο πνεύμα της αναστήλωσης και όχι της οικιακής χρήσης. Η πρόσβαση γίνεται από εξωτερική σκάλα, καθώς το κτίσμα δεν ενώνεται λειτουργικά με την υπόλοιπη κατοικία, υποδηλώνοντας τη διαφορετική του ταυτότητα και προέλευση», τονίζει η Έλενα Ζερβουδάκη.
Για την κατασκευή επιλέχθηκε ένας συνδυασμός παραδοσιακών και σύγχρονων υλικών. Το ισόγειο έχει ως φέροντα υλικά εν μέρει λιθοδομή, εν μέρει τοιχοποιία ίτονγκ και εν μέρει μεταλλικό σκελετό. Καλύπτεται από πάνελ πολυουρεθάνης που στηρίζονται σε μεταλλικό σκελετό. Τα δάπεδα είναι αυτοεπιπεδούμενα μονόχρωμα, η εσωτερική ξυλεία είναι κόντρα πλακέ θαλάσσης με καπλαμά οξιάς, ενώ η εξωτερική ξύλινη επένδυση είναι λάρτσινο.
Το κτίριο έχει μικρό ενεργειακό αποτύπωμα, καθώς χρησιμοποιήθηκαν τα κατάλληλα θερμομονωτικά υλικά, αντλίες θερμότητας, αυτοματισμοί, παθητικά συστήματα ηλιασμού. Η τοποθέτησή του στο οικόπεδο, σε σχέση με τον προσανατολισμό, και η ανύψωση του δαπέδου με τη δημιουργία κλειστής ζώνης αέρα μεταξύ φυσικού εδάφους και κατοικίας βελτίωσαν σημαντικά τη θερμική του συμπεριφορά.
Η κατοικία Yoik of Taygetus κατασκευάστηκε από μικρά τοπικά συνεργεία.
Ταυτότητα έργου:
Αρχιτεκτονική μελέτη και επίβλεψη κατασκευής: z-level, Eλενα Ζερβουδάκη
Συνεργάτες : Αννίτα Κρόκου, Δάφνη Αρνέλλου – αρχιτέκτονες, Δημήτρης Αρνέλλος, Μαίρη Καζάκου – πολιτικοί μηχανικοί
Φωτογραφίες: Instagram: z_level_architecture