Ένα συγκλονιστικό σπίτι στο Μεγανήσι ενσωματώνεται άψογα στο μεγαλειώδες φυσικό τοπίο.
Το Μεγανήσι, μια μικρή κουκκίδα γης σε κοντινή απόσταση από τη Λευκάδα, μαγεύει τους επισκέπτες με το καταπράσινο περιβάλλον του, την απαράμιλλη φυσική ομορφιά, την παραδοσιακή αρχιτεκτονική των οικισμών.
Εκεί, ανάμεσα στους βράχους και τα ελαιόδεντρα, βρίσκεται απόλυτα ενταγμένη στο φυσικό τοπίο που την περιβάλλει μια από τις ομορφότερες καλοκαιρινές κατοικίες του νησιού. O λόγος για το σπίτι που σχεδιάστηκε από τους Hiboux Architecture ακολουθώντας πιστά μια φιλοσοφία που το θέλει να σέβεται και να υπακούει στον φυσικό χαρακτήρα του τόπου. Το έργο, μάλιστα, διακρίθηκε πριν από λίγο καιρό με βραβείο στις ΔΟΜΕΣ 2022, στην κατηγορία καλύτερο πραγματοποιημένο έργο.
Και μπορεί η τοποθεσία να είναι από μόνη της εντυπωσιακή, αλλά οι αρχιτέκτονες Δημήτρης Θεοδωρόπουλος, Mαριάννα Ξυνταράκη και Μαρία Τσιγάρα, γνωστοί για την ρηξικέλευθη ματιά τους, αποφάσισαν να δημιουργήσουν ακόμη ένα ξεχωριστό αρχιτεκτονικό τοπόσημο.
«Από την πρώτη κιόλας επίσκεψη στον τόπο, αναρωτηθήκαμε με ποιον τρόπο δεν θα διαταράξουμε αυτό που ήδη υπάρχει, πως θα δημιουργήσουμε κάτι που θα έρθει ως συνέχεια με σεβασμό και φροντίδα αλλά και σε γειτνίαση με τις 42 ελιές, τα μεγάλα βράχια, τις ξερολιθιές, το τοπίο. Οι ελιές είχαν ήδη ονομαστεί μια προς μια από τους ιδιοκτήτες, αντίστοιχα και οι βραχώδεις σχηματισμοί είχαν προσωπικότητα. Πρόκληση αποτελούσε πως θα δημιουργήσουμε κάτι που να δίνει την αίσθηση ότι ανήκει και αυτό στον τόπο, ότι δεν ήρθε με την βία αλλά σαν ένα ακόμα κέντημα που συμμετέχει στο προϋπάρχουν πλεκτό χωρίς να το διαρρηγνύει
Μια δεύτερη πρόκληση αποτέλεσε το ίδιο το μοναδικό και άκρως ενδιαφέρον κτιριολογικό πρόγραμμα το οποίο όρισαν οι αναθέτες. Ένα πρόγραμμα με όραμα ομαδικών καλοκαιρινών συναντήσεων που αφορούσε την ευρύτερη οικογένεια τους "τυπική" και καλλιτεχνική. Σχεδιάσαμε με την σκέψη σε ανθρώπους που θα έρχονταν φιλοξενούμενοι στο σπίτι, για οικογενειακές μαζώξεις, για διακοπές αλλά και workshop θεατρικών προβών και γιόγκα. Αυτή η συνθήκη γέννησε και την πολυπλοκότητα των χώρων, το "χωριό" που δημιουργήθηκε, την διαπλοκή των υπαίθριων και ημιυπαίθριων χώρων με τους εσωτερικούς κτλ.», εξηγούν οι ίδιοι μιλώντας στο iefimerida για τις προκλήσεις.
Η κατοικία διαμορφώνεται ως ένα σύμπλεγμα από διάσπαρτους θολωτούς κτιριακούς όγκους και ένα τετραγωνικού κανάβου στέγαστρο που τους συνδέει, ανάμεσα στα 42 υπάρχοντα ελαιόδεντρα και πάνω σε αναβαθμίδες που συγκρατούνται από τις ξερολιθιές. Εκκινώντας από τις ποιμενικές κυκλικές πέτρινες κατοικίες που απαντώνται στην ύπαιθρο (όπως στο χωριό Εγκλουβή της Λευκάδας) οι πέτρινοι όγκοι ακολουθούν την βαθμιδωτή διαμόρφωση του εδάφους παρακολουθώντας τα καμπύλα μοτίβα των ξερολιθιών. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αφουγκράζονται την προϋπάρχουσα κατοίκηση του τόπου υπηρετώντας την ιδέα μιας νέας ανθρώπινης κατοίκησης υφασμένης ανάμεσα στις υπάρχουσες μη ανθρώπινες ζωντανές (δέντρα) ή μη-ζωντανές (πέτρες) οντότητες, με τη μικρότερη δυνατή διατάραξη. Γι' αυτό και κανένα από τα δέντρα δεν κόπηκε, ούτε μετακινήθηκε.
Το απόλυτα καλοκαιρινό σπίτι στο Μεγανήσι μοιάζει σαν να είναι κομμάτι του τοπίου
Εμπνευση για το όμορφο αυτό αποτέλεσμα και τη φυσική δόμηση, αποτέλεσαν τα παραδοσιακά πέτρινα σπίτια που χρησιμοποιούσαν παλιά οι άνθρωποι για τις αγροτικές τους.
«Η επιλογή του διασπασμένου κτιριακού όγκου της κατοικίας βασίζεται στην αναφορά των παραδοσιακών πέτρινων οικημάτων υποστήριξης των αγροτικών δραστηριοτήτων (αποθήκες και τυροκομεία, τα λεγόμενα τυροκομόσπιτα), ή τα καταλύματα των βοσκών. Η χρήση των οικημάτων αυτών παραδοσιακά κάλυπτε τις ανάγκες κτηνοτρόφων και γεωργών σε απομακρυσμένα σημεία από τα χωριά τους, για προστασία από τις καιρικές συνθήκες, ανάπαυση και διανυκτέρευση. Μερικά παραδείγματα είναι το (θολιαστό) μιτάτο στην Κρήτη, οι βόλτοι Εγκλουβής στην Λευκάδα, τα σπηλάδια στην Νίσυρο», εξηγούν οι Hiboux Architecture.
Κύριος στόχος, λοιπόν, του έργου ήταν ένα σχέδιο που θα ενσωματώσει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του Μεγανησίου, μέσα από μια πιο σύγχρονη γλώσσα. Και το κατάφεραν και με το παραπάνω καθώς, τα υλικά αλλά και το συνολικό σχήμα του συγκροτήματος προσδίδουν αυτόν ακριβώς τον χαρακτήρα.
Το μεταλλικό στέγαστρο αντιπαραβάλλεται με τη σχεδόν αρχαιολογική υπάρχουσα επιφάνεια του εδάφους και της κατοίκησης του, ως ένα προστατευτικό στρώμα, αποκτώντας μια μορφή που συναντάται συχνά στα υπόστεγα των βοσκών του μεσογειακού τοπίου· ένα λεπτό κάλυμμα παράλληλο με την κλίση του εδάφους. Το λεπτό στρώμα του στεγάστρου αποτελεί ένα νέο έδαφος, αιωρούμενο και φυτεμένο. Έτσι το νέο εμβυθίζεται στο προϋπάρχον.
Το συγκρότημα αποτελείται από την κύρια κατοικία και 5 θολωτούς ξενώνες. Ο θολωτός όγκος της κύριας κρεβατοκάμαρας, ο διώροφος πύργος - παρατηρητήριο με βατό δώμα, και το κελάρι, σχηματίζουν την κεντρική κατοικία. Τα υαλοπετάσματα εξασφαλίζουν έναν εσωτερικό θερμαινόμενο χώρο (καθιστικό/τραπεζαρία και κουζίνα) ενώ επιτρέπουν την αδιάκοπη συνέχεια του βαθμιδωτού εδάφους, το οποίο διασχίζει την κατοικία στην ολότητά της. Η ροή του εσωτερικού - εξωτερικού δημιουργεί χώρους μιας υπαίθριας διαβίωσης.
Το συγκρότημα αποτελεί ένα συλλογικό καταφύγιο τοπιακής εμβύθισης για ομάδες οι οποίες μπορούν να κάνουν πρόβες στην εξάγωνη σκηνή (shala), να ασκηθούν και να συγκεντρωθούν γύρω από ένα κοινό εξωτερικό τραπέζι στην ονομαζόμενη πιάτσα.
Εμβαθύνοντας στο εσωτερικό της κατοικίας, η διακόσμηση είναι φυσική όπου κι αν στρέψει κανείς τη ματιά του. Βλέπουμε πως το λευκό υπάρχει σαν απόχρωση στα περισσότερα δωμάτια, χαρίζοντας έτσι έναν μινιμαλιστικό τόνο, που στην πορεία εξελίσσεται σε κάτι πιο σύγχρονο. Συγκεκριμένα, μαζί με τις ουδέτερες αποχρώσεις που δίνει το ξύλο και το έντονο καφέ, εξασφαλίζει bold και natural χαρακτήρα σχεδόν παντού.
Παράλληλα, όλο το σπίτι χαρακτηρίζεται για την εκλεπτυσμένη λειτουργικότητα του χαρίζοντάς ένα άκρως πρακτικό living, χωρίς να στερείται την αίσθηση της ζεστασιάς. Μεγάλη προσοχή φαίνεται πως δόθηκε και στον φωτισμό του σπιτιού, ο οποίος δημιουργεί την τέλεια ατμόσφαιρα.
Ταυτότητα έργου:
Αρχιτέκτονες: hiboux Architecture (Μαρία Τσιγάρα, Μαρίαννα Ξυνταράκη, Δημήτρης Θεοδωρόπουλος)
Συνεργάτης Αρχιτέκτων: Στέφανος Καλοπίσης
Στετική Μελέτη:Αθανάσιος Κοντιζάς
Εσωτερική Διακόσμηση: hiboux Architecture, Γιάννης Μαχαίρας
Αρχιτεκτονική Τοπίου: Δάφνη Κοκκίνη Werktraum
Μελέτη Φωτισμού: ASlight, Άννα Σμπώκου, Μαρία Μουρλά
Φωτογραφία: Γιάννης Δρακουλίδης, Γιώργος Κονιδάρης