Στην Νίκαια υπάρχουν ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα που αποτελούνται, μεταξύ άλλων, από προσφυγικές κατοικίες. Οι γειτονιές αυτές αναπτύσσονται πάνω από τη λεωφόρο Λαοδικείας και μάλιστα πολλοί δρόμοι έχουν μικρασιάτικες ονομασίες όπως – Αϊδινίου, Ικονίου, Μουδανιών, Σμύρνης. Πολλά επίσης από τα σπίτια είναι εγκαταλειμμένα και στέκονται ελαφρώς ρημαγμένα περιμένοντας κάτι αδιευκρίνιστο. Σε άλλα πάλι μένουν μένουν απόγονοι των προσφύγων του μεγάλου διωγμού του 1922.
Οπως σε αυτή τη μικρή μονοκατοικία των 30 τετραγωνικών στην ιστορική περιοχή της Νίκαιας, που κουβαλάει όμως μεγάλη ιστορία και αποτελεί μέρος των μικρασιατικών προσφυγικών κατοικιών που αναπτύχθηκαν το 1923.
H τυπολογία των κατοικιών είναι εμφανώς επαναλαμβανόμενη στα οικοδομικά τετράγωνα. Οπως εξηγεί στο iefimerida, η αρχιτέκτονας εσωτερικών χώρων Εφη Δρακοπούλου, επικεφαλής του γραφείου Dedesign, που ανέλαβε την ανακαίνιση: «Οι κατοικίες αυτές, συνήθως μονοόροφα ή δυόροφα κτίρια, ξεδιπλώνονταν η μία δίπλα στην άλλη σε ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα, τα οποία χωρίζονταν σε χτίσματα λίγων τετραγωνικών μέτρων για να στεγάσουν ολόκληρες προσφυγικές οικογένειες».
Χτισμένη πάνω σε πεζόδρομο, με ένα μικρό αίθριο των 6 τετραγωνικών οι οικογένειες συναντιόντουσαν στους πεζόδρομους και τις αυλές, συντηρώντας τους συνεκτικούς δεσμούς μεταξύ τους και κρατώντας ζωντανή την πλούσια μικρασιατική παράδοση και κουλτούρα, παράλληλα με την προσπάθεια επιβίωσης σε έναν νέο τόπο.
Περπατώντας σε αυτή την περιοχή θα διαπιστώσει κανείς πώς σε πολλά σημεία διατηρεί ακόμη τα σημάδια της προσφυγικής ιστορίας, ανακατεμένα με τα στοιχεία της μοντέρνας μητροπολιτικής αρχιτεκτονικής με την ανέγερση νεόδμητων κτιρίων και πολυκατοικιών.
Κι ενώ η Νίκαια σήμερα έχει αναβαθμιστεί με την κατασκευή του μετρό, και παρά το γεγονός ότι οι ιδιοκτήτες αυτού του σπιτιού το είχαν εγκαταλείψει για χρόνια, αποφάσισαν τελικά να το ανακαινίσουν με το αποτέλεσμα να τους δικαιώνει. Σύγχρονο και νοσταλγικό μαζί.
Πώς η προσφυγική κατοικία έγινε μια σύγχρονη κατοικία
Πέρα από τη βαριά ιστορία και τη μεγάλη συναισθηματική αξία που έχει αυτό το σπίτι στη Νίκαια, η Εφη Δρακοπούλου όταν ανέλαβε την ανακαίνιση έπρεπε να επανασχεδιάσει ένα παλιό και μικροσκοπικό σπίτι που με μια πρώτη ματιά δεν φαίνεται να υπάρχουν πολλές επιλογές. Με τις κατάλληλες ομως λειτουργικές αλλαγές και προσθήκες, έγινε κουκλίστικο!
«Εξωτερικά η πρόσοψη του κτιρίου αποξηλώθηκε και κατασκευάστηκε από την αρχή. Κάποια μέρη της τοιχοποιίας από παλιά πλινθοδομή συντηρήθηκαν ενώ ένα κομμάτι αυτής έμεινε εμφανές, φωτίστηκε και διακοσμήθηκε με κάκτους. Μια νέα μεταλλική πόρτα αντικατέστησε την παλιά όπου για χειρολαβή έχει το νούμερο της οδού. Στο μικρό αίθριο επαναχρησιμοποιήθηκαν τα παλιά πλακάκια που αποξηλώθηκαν από το εσωτερικό της κατοικίας. Κατασκευάστηκε επίσης ένα παγκάκι με κρυφό αποθηκευτικό χώρο και λεπτομέρειες χαλκού στην υδρορροή και στην εξωτερική βρύση συνθέτουν το σκηνικό της όψης», περιγράφει γλαφυρά.
Οσον αφορά την εσωτερική διαρρύθμιση του σπιτιού, ήταν χωρισμένο σε μικρά δωμάτια των οποίων τα χωρίσματα γκρεμίστηκαν ώστε να δημιουργηθεί ένας ενιαίος χώρος κουζίνας και καθιστικού για εξοικονόμηση χώρου.
«Το νέο υπνοδωμάτιο μεταφέρθηκε σε νέα πλευρά, ώστε να εκμεταλλευτούν στο έπακρο τα λίγα διαθέσιμα τετραγωνικά, ενώ οι ντουλάπες τοποθετημένες στον τοίχο και περιμετρικά του κρεβατιού συνθέτουν σαν φυσική προέκταση ένα ενοποιημένο σύνολο σε λευκή απόχρωση.
Το λουτρό γκρεμίστηκε και χτίστηκε από την αρχή με μοντέρνα υλικά. Λευκά πλακάκια με αρμούς σε απόχρωση της ωχρας και αξεσουάρ με μαύρες λεπτομέρειες. Η ίδια αισθητική ακολουθεί και στην κατασκευή της κουζίνας.
Τα ανοίγματα του σπιτιού είναι μικρά και λίγα, γι' αυτό και η κεντρική είσοδος κατασκευάστηκε από γυαλί μιας και στο αίθριο τις περισσότερες πρωινές ώρες έχει το φυσικό φως», καταλήγει η ίδια.
Δείτε φωτογραφίες από το προσφυγικό σπίτι στη Νίκαια που ανακαινίστηκε:
Φωτογραφίες: dedesign.gr