Δεν υπάρχουν πολλές περιπτώσεις, στις οποίες απαγορεύεται σε έναν διακοσμητή να επισκεφθεί ένα σπίτι τον οποίο έχει αναλάβει, πριν ξεκινήσει να εργάζεται για αυτό. Βέβαια, δεν υπάρχουν και πολλές κατοικίες όπως ο Λευκός Οίκος.
Έτσι, όταν ο Μάικλ Σ. Σμιθ (Michael S. Smith) - ο αυτοαποκαλούμενος «επικεφαλής διακοσμητής» του Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα - έφτασε στη Λεωφόρο Πενσυλβάνιας 1600 στην Ουάσινγκτον την Ημέρα Ορκωμοσίας το 2009, ήξερε ότι έπρεπε να πέσει με τα μούτρα στη δουλειά.
«Σου δίνεται κάθε είδους ερευνητικό υλικό… έχεις φωτογραφίες και διαγράμματα, αλλά δεν ξέρεις πραγματικά τι συμβαίνει στα δωμάτια έως ότου πας εκεί», θυμάται, μιλώντας στο CNN. «Ένα πράγμα δεν περίμενα: το πόσο απίστευτα ψηλά είναι τα δωμάτια».
Ο Σμιθ ανακαίνισε, διακόσμησε εκ νέου και οραματίστηκε ξανά, το πιο διάσημο σπίτι της Αμερικής κατά τη διάρκεια των επόμενων οκτώ ετών. Τώρα, στο νέο βιβλίο του «Designing History: The Extraordinary Art & Style of the Obama White House» ο ειδικός στο σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, αποκαλύπτει πώς το έκανε, είτε επιλέγοντας καρέκλες από μαόνι για την τραπεζαρία, είτε θέτοντας ένα χειροποίητο χαλί για την κύρια κρεβατοκάμαρα.
Το βιβλίο, το οποίο συνέγραψε μαζί με τη δημοσιογράφο Μάργκαρετ Ράσελ (Margaret Russell), παρέχει μια λεπτομερή ιστορία της διάταξης και του περιεχομένου του Λευκού Οίκου. Ο Σμιθ και η ομάδα του έβρισκαν στοιχεία που υπενθύμιζαν τους προηγούμενους Προέδρους σε κάθε σημείο.
Ως εκ τούτου, η πρόκληση ήταν εν μέρει να συνδυαστεί η κληρονομιά του κτιρίου με τα προοδευτικά γούστα μιας πρώτης οικογένειας που - όπως σημείωσε η Μισέλ Ομπάμα στον πρόλογο του βιβλίου - περιλάμβανε «δύο μικρά κορίτσια που προτιμούσαν την εταιρεία Crate & Barrel από τις αντίκες σερβάν».
Ο σχεδιαστής εσωτερικών χώρων, μίλησε με τα καλύτερα λόγια για τους διάσημους πελάτες του, στους οποίους και έδωσε τα εύσημα για το αποτέλεσμα της διακόσμησης.
«Έχοντας τόσο απίστευτο ενδιαφέρον για την ιστορία γενικά, νομίζω ότι σέβονταν απίστευτα αυτό που υπήρχε πριν», είπε για τους Ομπάμα, προσθέτοντας πως «Σκέφτονταν πολύ τους άλλους και ήταν τόσο ευγνώμονες για το γεγονός ότι αυτό δεν ήταν το σπίτι τους, αλλά αυτό ήταν το σπίτι της χώρας - το σπίτι της Αμερικής».
Οικογενειακές ανάγκες
Κατά την άφιξή του, το πιο άμεσο καθήκον του Σμιθ ήταν να διακοσμήσει ξανά τους χώρους διαβίωσης, με έμφαση στο να βοηθήσει τα παιδιά του Ομπάμα να εγκατασταθούν.
Ενώ ο Λευκός Οίκος, όπως είπε, είχε μείνει σε «εξαιρετικά καλή κατάσταση» από τους Μπους, το κτίριο του 18ου αιώνα δεν ήταν καλά εξοπλισμένο για να καλύψει τις ανάγκες μιας νέας οικογένειας. Με τη Σάσα και τη Μαλία ηλικίας 7 και 10 ετών, αντίστοιχα όταν η οικογένεια μετακόμισε, η άφιξη του Ομπάμα σηματοδοτούσε την πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες, που μικρά παιδιά θα ζούσαν εκεί.
Μερικές από τις αλλαγές ήταν σχετικά πρακτικές, όπως ο βελτιωμένος φωτισμός που «βοήθησε τα κορίτσια να κάνουν την εργασία τους», δήλωσε ο Σμιθ. Αλλά η μετατροπή των υπνοδωματίων τους σε διασκεδαστικούς, πολύχρωμους και κατάλληλους για την ηλικία τους χώρους, απαιτούσε μια πιο ριζοσπαστική προσέγγιση.
Εδώ, συνδύασε ζωντανή χρωματιστή ταπετσαρία και έντονα, μεγάλα χαλιά με μοτίβο φύλλων με διακοσμητικά άνθη, αξεσουάρ από την Ανθρωπολογία και παιχνιδιάρικους πολυελαίους από καπάκια μπουκαλιών και άλλα αντικείμενα που βρέθηκαν.
«Το να προσπαθήσω να βάλω τη διακόσμηση σε ένα πλαίσιο και να την κρατήσω δεμένη με κάποιο τρόπο με τον Λευκό Οίκο, ήταν πραγματικά το πιο δύσκολο», πρόσθεσε. «Αυτό είχε να κάνει με το να πάρω έπιπλα που ήταν καινούργια, αλλά πραγματικά μιμούνταν κλασικά αμερικανικά σχήματα».
Από την άλλη πλευρά, βρισκόταν το Οβάλ Γραφείο, ένα δωμάτιο τόσο εμβληματικό και ιστορικό που ακόμη και η παραμικρή αλλαγή μπορεί να προσελκύσει οργή.
Με το τραπεζάκι από ξύλο καρυδιάς και τους ανοιχτούς καφέ βελούδινους καναπέδες, οι ουδέτεροι τόνοι του δωματίου θεωρούνταν από ορισμένους κριτικούς ως προσεκτικοί, ακόμα και βαρετοί.
Αλλά ο Σμιθ άκουσε πολύ καλά λόγια για την επιλογή άλλων στοιχείων, που περιλάμβαναν κεραμικά ιθαγενών της Αμερικής και ένα χαλί κεντημένο με αποσπάσματα από πέντε διάσημους Αμερικανούς, συμπεριλαμβανομένων των Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και Αβραάμ Λίνκολν. Ακόμα και σήμερα, ο διάσημος διακοσμητής, εξακολουθεί να υπερασπίζεται τις επιλογές που έκανε για το ανώτατο γραφείο της Αμερικής.
«Κάποιος είπε ότι ο Οβάλ Γραφείο του Μπους, έμοιαζε με το είδος του δωματίου στο οποίο θα έπινες τσάι και ότι ήταν πολύ εκλεπτυσμένο, αλλά ότι το Οβάλ Γραφείο του Ομπάμα έμοιαζε με ένα μέρος που θα πιεις έναν γρήγορο εσπρέσο και θα συνεχίσεις να δουλεύεις», ανέφερε ο Σμιθ. «Και αυτό με ευχαρίστησε απεριόριστα, γιατί αυτή ήταν η πρόθεσή μου. Η χώρα αντιμετώπιζε μια πολύ, πολύ σοβαρή οικονομική κρίση. Ήξερα ότι ο Ομπάμα θα εργαζόταν μέχρι πολύ αργά το βράδυ, οπότε αυτό το δωμάτιο… ήταν πραγματικά ένα γραφείο εργασίας», πρόσθεσε.
Σύγχρονες πινελιές
Κάποιος μπορεί να περιμένει ότι ο διακοσμητής του Λευκού Οίκου θα έχει πρόσβαση σε μια πλούσια συλλογή από παλιά έπιπλα, αλλά μέχρι τα τέλη του 20ού αιώνα, διακοσμητικά αντικείμενα και επιτραπέζια σκεύη συχνά δημοπρατούνταν ή πωλούνταν στο τέλος κάθε διοίκησης. Έτσι, ενώ υπάρχει μια μυστική αποθήκη όπου φυλάσσονται διάφορα έπιπλα, δεν είναι, όπως είπε ο Σμιθ, τόσο πλούσια η συλλογή όσο μερικοί υποθέτουν.
«Υπάρχει αυτή η λαϊκή παράδοση… ότι υπάρχει ένας κρυμμένος θησαυρός. Αλλά οτιδήποτε πραγματικά υπέροχο, υπάρχει ήδη στο κτίριο», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Αν και όντως δανείστηκε αντικείμενα από την αποθήκη, ο Σμιθ περισσότερο επικεντρώθηκε στην απόκτηση σύγχρονων κομματιών από το εξωτερικό, εισάγοντας μια αίσθηση νεωτερικότητας στο ιστορικό περιβάλλον.
«Η μεγάλη μου πρωτοβουλία, για την οποία η κυρία Ομπάμα ήταν πολύ ενθουσιώδης και υπέγραψε, ήταν αυτή η ιδέα το να φέρω περισσότερη μεταπολεμική τέχνη του 20ου αιώνα, στη συλλογή», είπε, «επειδή το πιο πρόσφατο (έργο τέχνης που εκτίθεται) όταν ο Ομπάμα μετακόμισε, ήταν από το 1943».
Μετά από συνάντηση με υπεύθυνους μουσείων και επιμελητές, ο Σμιθ εξασφάλισε αντικείμενα από όλο το φάσμα της παράδοσης της σύγχρονης τέχνης της Αμερικής, ενσωματώνοντας τον μινιμαλισμό του Robert Mangold, την αφηρημένη τέχνη του Mark Rothko και ένα έργο pop art του Ed Ruscha. Οι πίνακες του Edward Hopper εμφανίστηκαν στο Οβάλ Γραφείο και ως η πρώτη αφρικανο-αμερικανική οικογένεια που κατοικούσε στον Λευκό Οίκο, οι Ομπάμα εξέφρασαν επίσης την προτίμηση τους για το έργο πρωτοπόρων μαύρων καλλιτεχνών όπως οι Jacob Lawrence, Alma Thomas και Glen Ligon, των οποίων λιθογραφίες είναι κρεμασμένες στην αίθουσα μπιλιάρδου.
«Η ιδέα ήταν να αντισταθμιστεί ο χαμένος χρόνος», ανέφερε ο Σμιθ. Αυτό δεν σημαίνει ότι η πλούσια συλλογή ιστορικών εικόνων και ευρωπαϊκών αριστουργημάτων πετάχτηκαν στην άκρη, αλλά –όπως έγραψε η πρώην Πρώτη Κυρία στο πρόλογό της– τα παλιά έργα τέχνης έπρεπε να ξαναζωντανέψουν.
«Και κάπως έτσι, ο πίνακας του Μονέ βρέθηκε να κρέμεται έξω από την πόρτα του υπνοδωματίου μου και το γλυπτό του Ντεγκά στην τραπεζαρία μας, ξαναζωντάνεψε», έγραψε.
Αλλαγή φρουράς
Μιλώντας με τα καλύτερα λόγια για τον Πρόεδρο Ομπάμα, ο Σμιθ περιέγραψε τον πρώην εργοδότη του, λέγοντας πως είχε «την ακρίβεια και τη συγκέντρωση ενός αρχιτέκτονα». Και ενώ το προεδρικό ζεύγος είχε πολλές απόψεις σχετικά με την εσωτερική διακόσμηση (στον Μπαράκ Ομπάμα “δεν άρεσαν ποτέ τα διακοσμητικά πιάτα", αποκάλυψε ο διακοσμητής), τον εμπιστεύτηκαν να εκτελέσει το όραμά τους. Όλα όμως έγιναν διατηρώντας παράλληλα την προσοχή τους στις ανάγκες των μελλοντικών ενοίκων του Λευκού Οίκου.
«Όλα πάντα έγιναν με αυτό το ερώτημα, “Πώς θα είναι αυτό για την επόμενη οικογένεια;”» θυμάται ο Σμιθ.
Οι επόμενοι ένοικοι ήταν η οικογένεια Τραμπ. Παρά τη διατήρηση μιας "εγκάρδιας σχέσης" με τον τωρινό διακοσμητή του Λευκού Οίκου Tham Kannalikham, ο Σμιθ παραδέχθηκε ότι γνώριζε «πολύ, πολύ λίγα» για το τι έχει συμβεί από την παράδοση των κλειδιών το 2017.
Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο Ντόναλντ Τραμπ και η οικογένειά του, μπορεί να έχουν πιο παραδοσιακά γούστα από τους προκατόχους τους. Το περιοδικό Architectural Record τον Φεβρουάριο ανέφερε ότι είδε ένα σχέδιο εκτελεστικής εντολής που ζητούσε την κατασκευή όλων των νέων και αναβαθμισμένων ομοσπονδιακών κτιρίων σε "κλασικό αρχιτεκτονικό στυλ", ενώ ένα νέο κιόσκι τένις που επιβλέπεται από την Μελάνια Τραμπ, κατασκευάζεται σε νεοκλασικό σχεδιασμό.
Σε κάθε περίπτωση, τα έργα τέχνης που δανείστηκε η κυβέρνηση Ομπάμα έχουν ήδη επιστραφεί στα ιδρύματα στα οποία ανήκουν. Και μεγάλο μέρος των σύγχρονων επίπλων (τα οποία αγοράστηκαν σε μεγάλο βαθμό από την τσέπη των Ομπάμα και έτσι μπόρεσαν να μεταφερθούν στο επόμενο σπίτι τους) χρησιμεύει τώρα ως «ο πυρήνας» της νέας ιδιοκτησίας της οικογένειας στην Ουάσινγκτον, δήλωσε ο Σμιθ, ο οποίος βοήθησε επίσης στη διακόσμηση του σπιτιού όπου μένει η οικογένεια μετά τη λήξη της θητείας του Μπαράκ Ομπάμα.
Και ενώ ο Σμιθ είπε ότι θα «εκπλησσόταν» αν θα λάμβανε μια κλήση από τον πρώην Αντιπρόεδρο και νεοεκλεγέντα πρόεδρο των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, δεν αποκλείει την επιστροφή στον Λευκό Οίκο. Μάλιστα, όταν ρωτήθηκε σχετικά, στη συγκεκριμένη συνέντευξη που πραγματοποιήθηκε πριν τις εκλογές, απάντησε διπλωματικά, πως η επιστροφή του -εφ' όσον τον ζητήσουν - «θα εξαρτηθεί από τον Πρόεδρο περισσότερο, και όχι τόσο από το κόμμα».